از منابع مهم انسان، استفاده از ذخایر فکر و اندیشه و حافظه است. تنها نباید در تحقیقی روی مطالعات تکیه داشت، بلکه اندیشمندی را هم باید سهمی در این امر تعیین کرد. اندیشه  انسان، گنجینه  سرشار و دست نخوردهای است که درباره  مسائل مختلف، میتواند منبع باشد و هر چه بیشتر از آن کار بکشند و به کار و فعالیت وادارند، بازدهی افزونتری داشته باشد؛ مثل چاه آب که هر چه بیشتر از آن آب استخراج کنند، جوشش بیشتری خواهد داشت و اگر راکد بماند، چه بسا بخشکد. «حافظه» نیز از منابع فراموش شده است. چه بسا مطالبی را قبلاً خوانده یا شنیده باشیم و در حافظه بایگانی شده باشد، که نیاز به «یادآوری» دارد و استفاده از آرشیو حافظه .... گاهی شنیدن و خواندن چیزی حافظه را فعال ساخته، نکات بسیاری در ذهن تداعی می شود.

*- فیش برداری و یادداشت

در خلال پژوهشی در اسناد و منابع یا کاوش از نمونه های اجتماعی و ملموس یا تهیه  گزارش و آمار، یا ثبت وقایع و مشاهدات و... مطالبی را که متناسب بالا موضوع» مورد تحقیق است، باید یادداشت کرد. برگههای یادداشت، به نام فیش معروف است. روی هر برگه و فیش تحقیقاتی باید اطلاعات لازم را هم در کنار مطلب یا بالای صفحه ثبت کرد؛ مانند: موضوع کلی، موضوع جزئی، نام و مشخصات دقیق منبع، شماره و تاریخ یادداشت و... میتوان از کد و علایم رمزی هم برای موضوعات استفاده کرد. محقق ممکن است صدها هزار یا میلیون ها برگه  یادداشت و فیشهای تحقیقی داشته باشد که هر کدام برای موضوعی و هدفی تهیه شده باشد.