تحقیق در مورد انواع لوله

بخشی از مقاله

انواع لوله
نكاتي كه در جوشكاري بايستي مورد توجه قرار گيرد :
1- محل جوشكاري بايستي بدون رطوبت و خشك بوده و از تهويه مناسبي نيز برخوردار باشد .
2- در موقع تميز كردن درز جوش و زدودن سرباره ها حتماً از عينك محافظ استفاده نمائيد .
3- كابل جوشكاري انبر و اتصالات آنها بايستي كاملاً سالم بوده و عاري از هر نوعت عيب باشد

.
4- دستگاه هاي جوشكاري را فقط زماني جابجا كنيد كه برق آنها از شبكه قطع شده باشد .
5- هرگز به قسمت هاي عايق نشده انبر الكترود گير ، انبر اتصال و كابلهاي جوشكاري دست نزنيد .
6- قبل از شروع به جوشكاري اطراف محيط كار خود را از مواد آتش زا و همچنين افراد غير مسئول دور كنيد .

فصل پنجم :
لوله و اتصالات

انواع لوله :
لوله ها را مي توان به انواع مختلف از نظر جنس ، كاربرد و نحوه اتصالات دسته بندي نمود .
لوله هايي كه در سيستم آبرساني و فاضلاب مورد استفاده قرار مي گيرد به شرح ذيل مي باشد .
* لوله هاي گالوانيزه :
لوله هاي گالوانيزه خود به دو دسته تقسيم مي شوند : لوله هاي فولادي گالوانيزه و لوله هاي آهني گالوانيزه اين دو نوع در بازار به لوله هاي آهني سفيد معروفند و عموماً بين اين دو فرقي گذاشته نمي شود ،در صورتيكه لوله هاي فولادي گالوانيزه در مقايسه با نوع آهني آن سبك تر و براق تر هستند .

1- لوله هاي فولادي گالوانيزه :
اين نوع لوله ها گاهي براي تخليه فاضلاب لوازم بهداشتي كوچك به كار برده مي شود ولي مورد استفاده اصلي آنها براي تهويه است . جنس اين لوله ها از فولاد نرمي است كه در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار داخل قالب عبور داده درز آن را جوش مي دهند و سپس آنها را جهت افزايش مقاومت در برابر اسيدها و زنگ زدگيها در يك وان آبكاري روي اندود (گالوانيزه) مي كنند . اين نوع لوله ها نسبت به نوع آهني در برابر اسيدها مقاومت كمتري دارند و كليه اسيدهايي كه براي چدن مضر مي باشند فولاد گالوانيزه را هم خراب مي كنند .

2- لوله هاي آهني گالوانيزه :
جنس اين لوله ها از آهن سفيد نورد شده است كه درز آن توسط دستگاه هاي درز جوش بهم جوش داده مي شود و سپس لوله را در فلز روي مذاب فرو مي برند . به همين علت آنها را لوله هاي با درز نيز مي گويند . اين نوع لوله ها از رنگ تيره و خاكستريشان شناخته مي شوند .و عموماً به دو صورت سبك و متوسط توليد مي شوند .
كليه لوله هاي فولادي و آهني گالوانيزه در شاخه هاي 6 متري و دو سر دنده با قططر اينچ تا 8 اينچ توليد مي گردند . قر اين لوله ها معمولاً‌قطر اسمي است كه بزرگتر از قطر داخلي و كوچكتر از قطر خارجي است .
همچنين در بازار اين لوله ها را بر اساس نمره مي شناسند . لوله هاي گالوانيزه نيز به وسيله دنده پيچي به يكديگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندي مي شوند .

نكته : از اتصال اين لوله ها به روش جوشكاري بايد پرهيز نمود زيرا بر اثر حرارت ناشي از جوشكاري و سوختن روكش گالوانيزه (آلياژ روي) دود غليظ و سفيدي توليد مي شود كه محيط كار را آلوده مي نمايد و تنفس آن ايجاد مسموميت كرده و موجب آسيب ديدن دستگاه تنفسي مي شود .

مشخصات لوله هاي گالوانيزه

نمره لوله قطر اسمي
(in) قطر خارجي برحسب ميليمتر ضخامت برحسب ميلي متر وزن لوله 6 متري بر حسب كيلوگرم
حداكثر حداقل
2
4/21 00/21 00/2 510/6
5/2
9/26 4/26 35/2 210/9
3 1 8/33 2/33 65/2 020/13
4
5/42 9/41 65/2 500/16
5
4/48 8/47 90/2 700/20
6 2 2/60 6/59 90/2 000/27
7
76 2/75 90/2 900/33
8 3 7/88 9/87 25/3 700/44
9
2/101 3/100 65/3 -
10 4 9/113 00/113 65/3 700/65
12 5 6/140 7/139 85/4 510/102
15 6 1/166 1/165 85/4 010/125

مطابقت قطر اسمي و نمره لوله ها
8 6 5 4 3
2

1

قطر لوله (in)
18 15 12 10 8 7 6 5 4 3 5/2 2 نمره لوله

* لوله هاي چدني :
جنس اين لوله ها از چدن ريخته گري است و بر حسب نوع كاربرد آنها انواع و مقدار آلياژ ، شكل و طول لوله ،‌نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سيستم لوله كشي فاضلاب استفاده مي شوند .
لوله هاي چدني كه در سيستم لوله كشي فاضلاب به كار مي رود :
الف) سرتوپي (يك سرتوپي – دو سرتوپي)
ب) دو سر تخت

نكته : لوله هاي چدني با سرتوپي و سرتخت به ترتيب لوله هاي بوشن دار و بدون بوشن نيز ناميده مي شوند .

مزاياي لوله هاي چدني :
1- در برابر فشار وارده به جداره هاي خارجي داراي مقاومت و استحكام خوبي هستند .
2- فرسودگي اين لوله ها كمتر از لوله هاي فلزي است .
3- مي توان براحتي از دستگاه تراكم هوا جهت باز كردن و رفع گرفتگي لوله استفاده نمود .
4- قيمت لوله هاي چدني نسبت به لوله هاي آهني ارزانتر است .
معايب لوله هاي چدني :
1- نصب لوله هاي چدني نسبت به لوله هاي آهني كنتدتر انجام مي شود .
2- لوله هاي چدني به علت تاثير مواد شيميايي موجود در فاضلاب زنگ مي زنند و جلوگيري از زنگ زدگي آنها ميسر نمي باشد .
3- داشتن وزن زياد قطعات و كثر اتصالات و در نتيجه زياد پيوند از معايب ديگر لوله هاي چدني مي باشد .
مقايسه لوله چدني توپي دار و سر تخت :
1- قابليت تحمل فشار لوله هاي سرتخت بيشتر است .
2- لوله هاي سر تخت به دليل نداشتن مادگي و لبه هاي قيطاني و وزن و ضخامت كمتر و نوع پيوند كاربرد بيشتري دارند .
3- لوله هاي سرتخت به دليل خاصيت الاستيكي نوع پيوند آن تغيير حرارت بيشتري را نسبت به لوله هاي ديگر تحمل مي كند .

وزن لوله هاي چدني توپي دار فاضلاب (استاندارد ASTM)
قطر لوله لوله هاي يك سرتوپي لوله هاي دو سرتوپي
mm ln وزن يك متر لوله kg وزن يك فوت لوله lb وزن يك متر لوله kg وزن يك فوت لوله lb
50 2 140/12 5/5 140/12 5/5
75 3 000/21 5/9 000/21 5/9
100 4 700/28 13 700/28 13
1215 5 500/37 17 500/37 17
150 6 150/44 20 150/44 20

نكته :‌در اتصالات چدني دو نوع تبديل كاهنده (تخفيفية) و تبديل افزاينده در اندازه هاي تبديلي متنوع وجود دارد كه بر حسب جهت توپي سر وصاله ،‌اگر قطر توپي بزرگتر از لوله باشد تبديل فزاينده و در غير اين صورت كاهنده خواهد بود .

افست يا دو خم
در تغيير امتداد لوله هاي افقي و قائم سيستم لوله كشي فاضلاب به كار مي رود وبا مقادير انحراف مختلف توليد مي شوند .
نكته : براي محاسبه خم 45 درجه بايستي از روابط زير استفاده كرد .

طريقه اتصال لوله هاي چدني
اتصال لوله هاي چدني توپي دار با استفاده از كنف و سرب انجام مي گيرد و اتصال لوله هاي چدني دو سر تخت به كمك واشر لاستيكي و بست مخصوص انجام مي شود .
روش اتصال لوله هاي چدني توپ دار :
1- ابتدا بايستي بدنه لوله واتصالات از نظر سالم بودن تست شود و نحوه آزمايش از طريق زدن ضربات آرام چكش امكان پذير است . چنانچه لوله شكسته باشد يا حتي داراي ترك مويي حزيي باشد صداي ضربات به صورت بم كه اصطلاحاً صداي «مرده چدن» نام دارد شنيده مي شود .

نكته : صداي برخاسته از برخورد ضبات چكش به لوله سالم طنين دار مي باشد و همژنين قسمت مادگي بايستي در جهت جريان قرار گيرد .

2- پس از اينكه لوله ها در يك امتداد به صورت هم محور در داخل يكديگر قرار داده شدند كنف مخصوص بايستي با استفاده از قلم و چكش در طوقه مطابق شكل متراكم شود .

لازم به ذكر است كنف مورد استفاده به دو روش دو رشته اي و سه رشته اي بافته مي شود و كنف بافته شده بايستي متناسب با قطر لوله هاي اتصالي بوده و فضاي بين نر و مادگي را تا عمق 5/2 سانتي متري لبه مادگي پر نمايد .
3- سرب مذاب كه قبلاً توسط چراغ كوره اي يا كوزه ذوب تهيه شده با ملاقه مطابق شكل داخل طوقه ريخته مي شود . چنانچه محل پيوند به صورت كاملاً عمودي و سرتوپي رو به بالا باشد نيازي به كمربند سرب ريزي نيست اما اگر محل پيوند افقي يا مايل يا سرتوپي رو به پايين باشد استفاده از كمربند سرب ريزي ضروري است و بايد با استفاده از كمربندهاي نخ سوز يا لاستيكي يا فلزي يا گل رس با ايجاد مسير سرب ريزي عمل سرب ريزي را انجام داد .

4- بعد از تمام مراحل فوق وقتي سرب سرد شد آن را بايد با استفاده از قلم سرب كوبي و چكش به طور آهسته كوبيد تا مواد لازم حتي الامكان به داخل اتصال برود .
روش اتصال لوله هاي چدني سر تخت :
1- ابتدا بايد واشر لاستيكي را از طوقه فولادي خارج كرده و سالم بودن آن را بررسي نمود .
2- واشر لاستيكي را در انتهاي قطعه اول لوله مورد اتصال قرار داده به طوريكه رگه برجسته مياني واشر به لبه انتهايي لوله مماس باشد .
3- قسمت آزاد واشر لاستيكي را به پايين برگردانده تا رگه برجسته مياني روي لبه انتهايي لوله قرار گيرد .
4- قطعه دوم مورد اتصال را وارد واشر لاستيكي نموده به طوريكه لبه آن روي رگه برجسته مياني قرار گيرد . سپس بايد قسمت برگردانيده شده واشر را به حالت اول خود درآورد .

5- بست نگهدارنده فولادي را باز رده جهت سهولت بسته شدن سطح داخلي آن را كمي چرب نموده و طوقه را در محل خود و بر روي واشر لاستيكي قرار داده و پيچها را در محل خود بايد بتدريج سفت نمود .
* لوله هاي پلاستيكي :
لوله هاي پلاستيكي كه در تاسيسات آب و فاضلاب بكار برده مي شوند عبارتند از :
1- لوله هاي پلاستيكي پي وي سي (PVC – مخفف پلي و نيل كلرايد)
2- لوله هاي پلاستيكي (PE مخفف پلي اتيلن)
3- لوله هاي پلاستيك ABS (مخفف اكريلونيتريل ، بوتادين و استيرن)
4- لوله هاي پلاستيك PP (مخفف پلي پروپلين)
5- لوله هاي پلاستيكي CPVC (مخفف كلرينيتد پلي و نيل كلرايد)
6- لوله هاي پلاستيكي PB (مخفف پلي بوتيلن)

نكته : در شبكه فاضلاب از لوله هاي پي وي سي و پلي اتيلن بيشترين استفاده به عمل مي آيد .

مزاياي لوله هاي PVC
1- اتصال لوله و قطعات آن بسيار آسانتر و سريعتر از ساير لوله ها انجام مي شود .
2- در نصب روكار احتياجي به رنگ آميزي ندارند .

3- داراي وزن سبك هستند و به راحتي در بين سقف كاذب و مكانهايي كه دسترسي بدان مشكل است نصب مي شود .
4- در مقايسه با لوله هاي ديگر قطر خارجي كمتري داشته و به راحتي در داخل ديوار جاسازي و اجرا مي شود .
5- در برابر مواد شيميايي از مقاومت بالايي برخوردار هستند .