تحقیق در مورد پنوماتیک

بخشی از مقاله

پنوماتيك

تعريف پنوماتيك (PHNEUMATIC):
اصطلاح پنوماتيك از كلمه يوناني پنيوما ، كه به عنوان تنفس باد و در فلسفه به عنوان روح آمده است مشتق مي شود.پنوماتيك علمي است در مورد حركات و وقايع هوا (ايجاد حركت و انتقال نيرو توسط هواي فشرده ) .

خواص هواي فشرده (مزاياي پنوماتيك ) :
با توجه به علل زير مي توان در موارد بسيار زيادي ماشينها وصنايع توليدي را فقط با پنوماتيك به نحوي ساده وارزان اتوماتيك نمود . آنچه كه مي تواند معرف خواص هواي فشرده باشد به شرح زير است .

1) مقدار: براي توليد هواي فشرده ، هوا در همه جا به مقدار وحد كافي موجود مي باشد .
2) انتقال : هواي فشرده را مي توان از طريق خطوط لوله براي راههاي دور منتقل نمود .
3) انبار كردن : كارگاهها ويا كارخانه ها هميشه احتياج به داشتن كمپرسور جهت توليد هواي فشرده ندارند . زيرا كه مي توان هواي فشرده را در مخازن وكپسولها انبار نمود واز آن مجدداً استفاده نمود .

4) حرارت : نوسانات حرارتي محيط در هواي فشرده تاثيري نداشته و بدين جهت مي توان در نواحي كه درجه حرارت به حداكثر سرما وگرما مي رسد به راحتي از آن استفاده نمود .
5) اطمينان در مقابل انفجار : هواي فشرده ايجاد انفجار و آتش سوزي نمي نمايد و بدين جهت احتياجي به تاسيسات حفاظتي ندارد .

6) تميزي : هواي فشرده شده تميز است و هواي آلوده نمي تواند وارد شبكه هوايي تميز شود . اين تميز بودن هواي فشرده در بعضي از صنايع مثل صنايع غذايي، چوب، نساجي و چرم سازي الزامي است .
7) ساختمان : قطعات پنوماتيك داراي ساختماني ساده بوده و بدين جهت قيمت آن مناسب است .
8) سرعت : هواي فشرده داراي سرعت زيادي بوده و مي تواند به سرعتي معمولا" بين 1 الي 2 متر در ثانيه برسد (سرعت كاري سيلندرهاي پنوماتيكي ) .
9) تنظيم : سرعت ونيرو در عناصر پنوماتيكي قابل تنظيم هستند .
10) اطمينان قبول بار : ابزار وعوامل پنوماتيكي تا حدي كه بار زياد باعث توقف آنها نگردد قبول بار مي نمايد .

معايب كاربرد هواي فشرده :
1)آمادگي : هواي فشرده را بايستي به نحو صحيح آماده كرد . مواد آلوده در هوا ورطوبت نبايستي در هواي فشرده موجود باشد چون باعث خرابي ابزار و عناصر پنوماتيكي مي گردد .
2) هزينه نيرو : هزينه استفاده از نيروي هواي فشرده فقط تا حد معيني اقتصادي مي باشد و اين ميزان معمولاً تا وقتي است كه فشار كارگاهي برابر هفت بار ونيروي حاصله با توجه به طول كورس و سرعت حداكثر بين 20 كيلو نيوتن تا 30 كيلو نيتون باشد .

3) هواي تخليه : هواي كار شده جهت تخليه داراي صداي بسيار بلندي بوده و امروزه با كاربرد صدا خفه كن ميتوان تا حد بسيار زيادي جلوي اين صدا را گرفت .
4) مخارج : هواي فشرده نسبتاً يك انرژي گران است كه ميتوان با استفاده از قطعات پنوماتيكي كه ارزان قيمت وداراي كاردهي زيادي هستند اين مخارج را جبران نمود .
5)تراكم : به علت خواص تراكمي هوا امكان ايجاد سرعت يكنواخت وثابتي در سيلندر نمي باشد.

فشار :
رابطه فشار به صورت P= F/A مي باشد كه P برحسب پاسكال مي باشد ( در دستگاه SI )
همچنين فشار در دستگاه اينچي برابر است با PSI= و همچنين 1bar= و همچنين داريم :
1bar=10pa=100kpa

اندازه گيري فشار هوا با هوا سنج ( بارومتر Barometer ) :

فشار هوا را با وسيله اي بنام بارومتر اندازه گيري مي كنند . براي اولين بار اين نوع بارومتر توسط توريچلي در سال 1643 ساخته شد و هنوز هم جايگاه خود را حفظ نموده است . اين بارومتر يك لوله شيشه اي به طول تقريبي يك متر و با سطح مقطع يك سانتيمتر مربع است كه يك طرف آن باز وطرف ديگر آن بسته است چنانچه آن را پر از جيوه كرده ودر تشت جيوه وارونه كنيم

خواهيم ديد كه ارتفاع سطح جيوه در لوله پائين آمده و در ارتفاع تقريبي 760 ميلي متر از سطح جيوه در تشت قرار مي گيرد . روي سطح جيوه در داخل لوله تقريباً فشاري نيست ( حدود 173/0 پاسكال در دماي 20 درجه سانتيگراد ) اين خلاء رابه نام خلاء توريچلي نام گذاري كرده اند.

پنوماتيك :
1atm=750mmhg=750toor نكته :
با استفاده از خاصيت سيال كه تحت شرايط ثابت در يك سطح افقي قرار مي گيرند مي توان فشار هوا را حساب كرد . فشار هوا معادل فشار ستون جيوه در داخل لوله است .
نكته : در صورتي كه در آزمايش بالا به جاي جيوه از آب استفاده شود ارتفاع آب درون لوله حدود تقريبي 10 متر مي باشد .

مسئله : با توجه به اينكه مي دانيم ارتفاع جيوه در آزمايش توريچلي mm 760 است اگر در لوله به جاي جيوه آب بريزيم ارتفاع آب را حساب كنيد ؟
چون تمام كره زمين تحت فشار اتمسفر قرار گرفته است واين فشار قابل لمس نمي باشد لذا فشار اتمسفر را به عنوان پايه قرار داده است و هر انحرافي را به عنوان فشار فوقاني (Pe )مي ناميم .

فشار نسبي + فشار اتمسفر = فشار مطلق
فشار هوا هميشه ثابت نبوده و تغييرات فشار بستگي به وضع جغرافيايي و جوي زمين دارد .
حوزه خط صفر مطلق تا فشار هواي متغيير را به عنوان فشار خلاء (Pe -) و بعد از آن را به عنوان فشار فوقاني (Pe +) مي ناميم . فشار مطلق شامل (Pe – و Pe +) مي باشد . در عمل فشار سنجهايي مورد استفاده قرار مي گيرند كه فقط فشار فوقاني را نشان مي دهند و فشار مطلق در حدود Kpa 100 (يك بار ) بيشتر از فشاري است كه فشارسنجها نشان مي دهند.

تراكم پذيري هوا :
هوا همانند كليه گازهاي ديگر داراي شكل و فرم مخصوص نبوده و در مقابل هر مانعي شكل خود را تغيير مي دهد . علت آن خاصيت تراكمي هوا بوده و هميشه در صدد انبساط مي باشد .
قانون بويل _ماريوت :
طبق قانون بويل _ ماريوت حاصلضرب فشار در حجم يك مقدار گاز در صورتي كه درجه حرارت ثابت باشد ، هميشه ثابت خواهد ماند و مشاهده مي شود كه نسبت P به V عكس همديگر است .

قانون گيلوساك :
طبق اين قانون افزايش حجم يك مقدار گاز در صورتي كه فشار ثابت بماند متناسب است با افزايش درجه حرارت آن بر حسب كلوين .
با توجه به قانون مخصوص گازها ( معادله عمومي گازها ) ، كليه گازها از قانون زير محاسبه مي شوند .

مثال 1) حجم هواي موجود در يك سيلندر ، يك متر مكعب در فشار اتمسفر مي باشد . در صورتي كه درجه حرارت ثابت بماند و چنانچه حجم در اثر نيرو به نيم متر مكعب برسد فشار داخل سيلندر چقدر مي شود ؟ و اگر حجم هوا به 05/0 متر مكعب برسد فشار چقدر مي شود ؟
مثال 2) حجم هوايي با 8/0 متر مكعب و درجه حرارت 20 درجه سلسيوس را تا حد 71 درجه سلسيوس گرم نموده ايم مقدار انبساط حجم هوا چه مقدار مي باشد ؟

توليد هواي فشرده :
براي توليد هواي فشرده احتياج به دستگاه متراكم كننده(كمپرسور) داريم كه هوا را با توجه به مقدار فشار مورد لزوم فشرده نمايد . براي به كار انداختن دستگاههاي پنوماتيكي نبايستي به طور جداگانه براي هر قسمت يك كمپرسور تهيه نمود بلكه بايستي در هر كارگاه يك مركز توليد هواي فشرده موجود باشد و هواي توليد شده به وسيله شبكه لوله كشي به تمام نقاط كارگاه رسانده شود .

انواع كمپرسورها :
نوع انتخاب كمپرسور براي هر كارگاه بايستي با توجه به ميزان فشار كاري و مقدار مصرف مورد نياز كارگاه تهيه كرد و با توجه به اين دو نكته كمپرسورها را به دو دسته تقسيم مي كنند
دسته اول كه طبق قانون تراكم كار مي كنند يعني آنكه هوا در فضايي محبوس شده و آنوقت فضاي موجود كوچكتر گشته تا هوا متراكم گردد . اين دسته شامل كمپرسورهاي پيستوني ودوراني مي باشد .

دسته دوم كه طبق قانون سيالات كار مي كند ، يعني آنكه هوا را از يك طرف مكيده و از طرف ديگر به علت شتاب ايجاد شده فشرده مي نمايد ( توربين ) .
كمپرسورهاي پيستوني :
اين نوع كمپرسورها به علت آنكه مي توانند هواي فشرده ضعيف ، متوسط و قوي ايجاد كنند بيش از هر نوع كمپرسوري مورد استفاده دارند . مقدار فشاري كه اين نوع كمپرسور ايجاد مي كند از يك الي چند هزار بار است .

براي توليد هواي فشرده با فشار قوي معمولاً از كمپرسورهاي چند مرحله اي استفاده مي گردد . يعني آنكه هواي مكيده شده توسط اولين پيستون متراكم شده و بعد از سرد شدن مجدداً توسط پيستون دوم متراكم مي گردد ، به علت عمل تراكم در كمپرسور گرماي زيادي ايجاد مي گردد كه با خنك كردن كمپرسور اين گرما دفع مي شود (خنك كننده هاي هوائي يا آبي)
كمپرسورهاي پيستوني (حوزه اقتصادي)
1. يك طبقه اي تا فشار 400 kpa (4bar)
2. دو طبقه اي تا فشار 1500 kpa (15bar)
3. سه طبقه اي از فشار 15بار به بالا

كمپرسور ديافراگمي :
كار اين كمپرسور مانند كمپرسور پيستوني بوده و در اينجا صفحه اي بين پيستون و فضاي مكنده قرار گرفته و به علت وجود همين صفحه است كه روغن موجود در پسيتون نمي تواند وارد فضاي مكنده گردد و هواي فشرده شده با چنين كمپرسوري بدون روغن بوده و بدين علت در كارخانه هاي توليد مواد غذايي ، دارويي و مواد شيميايي اين كمپرسور مورد استفاده قرار مي گيرد .

كمپرسور دوراني چند سلولي :
در يك محفظه استوانه اي با شكاف ورودي و خروجي يك روتور (چرخ دنده) كه بطور خارج از مركز قرار دارد دوران مي كند. برتري اين كمپرسور به علت كوچك بودن ابعادش ، دوران آرام و بدون ضربه و توليد يكنواخت آن مي باشد.

روتور داري تعدادي شيار بوده و در داخل اين شيارها پيستونها قرار دارند. حال با گردش درآوردن روتور پيستونها به علت نيروي گريز از مركز روي شيارهاي راهنما به حركت در آمده و به جداره استوانه اي فشار مي آورند و ايجاد اطاقكهاي هوا كرده و اين اتاقكها با گردش روتور بزرگ و كوچك مي گردند.

كمپرسور دو ميله اي – پيچشي :
دو ميله اي كه داراي پروفيلهاي محدب و مقعر هستند هوا را از يك جهت مكيده و متراكم نموده و از جهت ديگر خارج مي نمايند.

كمپرسور روتس (گوشواره اي) :
در اين نوع كمرسور هوا بدون تغيير حجم از يك طرف وارد و از طرف ديگر خارج مي گردد. لبه هاي پيستون باعث درز بندي قسمت فشار مي شود.

كمپرسورهاي سيالي (توربو كمپرسور):
اين كمپرسورها طبق اصول سيالات عمل كرده و براي مقدار توليد زياد هوا به كار گرفته ميشود ساختمان اين كمپرسورها به دو نوع محوري و شعاعي مي باشد. هوا به وسيله چرخهاي توربين به جريان افتاده و انرژي متحرك به انرژي فشرده تبديل مي گردد و مقدار توليد اين كمپرسورها در دياگرام شكل 14 مشخص شده است.

كمپرسور محوري :
در كمپرسور محوري شتاب حاصله در هوا نتيجه عبور جريان توسط پره هاي كمپرسور است در كمپرسور شعاعي شتاب هوا نتيجه اي است از حركت شعاعي هوا كه از سلولي به سلول ديگر رفته و پس از معكوس شده به طرف ميله مجدداً به طور شعاعي از سلولي به سلول ديگر به طرف خارج جريان مي يابد .

انتخاب كمپرسور :
ملاكهاي مهم براي انتخاب يك كمپرسور عبارتند از :
1. مقدار توليد : عبارت است از مقدار هواي فشرده اي كه يك كمپرسور توليد مي كند كه به دو نوع زير تقسيم مي شود:
الف) مقدار توليد تئوري : برابر است با حاصل ضرب حجم كورس در تعداد دور كمپرسور (كمپرسور پيستوني)

ب) مقدار توليد حقيقي : اين مقدار در هر كمپرسور بستگي به نوع ساختمان و فشار و راندمان حجمي آن دارد ، مقدار توليد را معمولاً بر حسب متر مكعب بر دقيقه يا متر مكعب بر ساعت بيان مي كنند.
2. فشار : فشار بر دو نوع فشار كاري و فشار كارگاهي است:
الف) فشار كارگاهي : مقدار فشاري است كه كمپرسور يا مخزن و يا شبكه لوله اي براي مصرف كننده ارسال مي كند.

ب) فشار كاري : مقدار فشاري است كه هر محل كار جهت انجام عمليات لازم دارد ومعمولاً اين مقدار فشاربرابر با 6بار (87PSI) مي باشد.
نكته : شرط اساسي براي كار دقيق و قابل اطمينان فشار ثابت است . فشار ثابت باعث ثابت كردن سرعت ، نيروها و جريان عمليات زماني قطعات كار كننده مي گردد.

3. كار انداختن كمپرسورها : كار انداختن كمپرسورها بستگي به موقعيت كارگاه دارد و مي توان كمپرسور را به وسيله الكترو موتورهاي احتراقي به كار انداخت . معمولاً كمپرسورهاي صنعتي بوسيله الكتروموتور به كار مي افتند و كمپرسورهاي قابل حمل كه اكثراً در كارگاههاي راه و ساختمان مورد مصرف دارند بوسيله موتورهاي احتراقي ( بنزيني يا ديزلي) به كار مي افتند

.
4. تنظيم : براي اينكه بتوان هميشه مقدار توليد هواي فشرده اي كه در اثر مصرف در حال نوسان است تهيه وتنظيم نمود بايستي توسط يكي از روشهاي تنظيم كننده زير اين نوسان را تنظيم نمود .
روشهاي تنظيم كمپرسور :
1. تنظيم بدون بار : الف) تخليه : تخليه هوا توسط شير تنظيم فشار . ب) بستن : بستن دهانه مكشي كمپرسور .
2. تنظيم از روش كاهش سرعت : الف) تنظيم دور ب) تنظيم با تنگ كردن دهانه مكنده
3. قطع و وصل : وقتي فشار به حد اكثر مقدار خود ميرسد كمپرسور قطع و وقتي فشار به حداقل خود مي رسد كمپرسور وصل مي گردد

.
4. خنك كردن كمپرسور: به به علت متراكم كردن هوا در كمپرسورها ايجاد گرماي زيادي مي گردد كه اين گرما را بايستي از كمپرسور خارج نمود . معمولاً در كمپرسورهاي كوچك با پره هايي كه دور سيلندر كمپرسور ايجاد مي كنند اين گرما به صورت تشعشعي خارج گشته و در كمپرسورهاي بزرگتر به وسيله باد زدن اين گرما خارج مي گردد و همچنين براي كمپرسورهاي خيلي بزرگ از برج خنك كننده استفاده مي شود .

5. محل نصب :
محل نصب كمپرسور بايد در مكاني جداگانه باشد كه صداي آن ايجاد ناراحتي براي ديگران ننمايد و بايستي هواي محل تميز ، خشك و بدون گرد وخاك باشد .

6. مخزن هواي فشرده :
مخزن هواي فشرده كه به منظور تامين وذخيره هوا به كار مي رود مي تواند نوسانات فشار را كه در شبكه پيش مي آيد خنثي كرده و فشار را ثابت نگه دارد . به علت سطح بزرگي كه مخزن دارد مي تواند هوا را بهتر خنك نمايد و مقداري از رطوبت موجود در هوا را نيز به صورت آب خارج نمايد .

بزرگي حجم مخزن هواي فشرده به موارد زير بستگي دارد :
1) مقدار توليد كمپرسور
2) مقدار مصرف
3) شبكه لوله كشي
4) نوع تنظيم كمپرسور
5) حد مجاز اختلاف فشار در شبكه

دياگرام شكل 24 روش محاسبه حجم مخزن كمپرسور با تنظيم قطع و وصل را نشان مي دهد.
مثال : حجم مخزن كمپرسور با تنظيم قطع و وصل را با مشخصات زير پيدا كنيد . (مقدار توليد 20 متر مكعب بر دقيقه ، تعداد قطع و وصل در ساعت 20 = Z ، افت فشار 1bar )
حل : طبق شكل 24 قطع و وصل حجم مخزن Vb را پيدا مي كنيم ، طبق شكل 24 از 20 = v با يك خط افقي به افت فشار برابر 1 وصل واز آنجا با يك خط عمودي به 20 = Z وصل مي كنيم در آن صورت Vb برابر با 15 متر مكعب مي شود .

توزيع هواي فشرده :
به علت توسعه دستگاهها و ماشينهاي اتوماتيك مصرف هوا در هر كارگاهي رو به افزايش است و چون تغذيه هواي فشرده ماشينها و دستگاههاي كنترل پنوماتيكي از راه شبكه لوله كشي تامين مي گردد لذا در موقع انتخاب قطر لوله بايد توجه نمود كه افت فشار از محل مخزن تا قسمت مصرف كننده از (0.1bar) تجاوز ننمايد و مصرف آينده را نيز در نظر گرفت كه نخواهيم در آينده به علت ازدياد مصرف هواي فشرده مجدداً لوله كشي كنيم .

محاسبه خط لوله :
قطر لوله بايستي با توجه به نكات زير محاسبه شود :
1) مقدار عبور جريان هوا ( دبي )
2) طول خط لوله
3) افت فشار ( در حد مجاز )
4) فشار كارگاهي
5) تعداد نقاط انشعاب و تنگناهاي موجود در شبكه ( سه راهي ها ، زانوها ، شيرها ، ...... )
در عمل معمولاً مي توان به وسيله نموگرام شكل 25 قطر لوله را به طور ساده و سريع به دست آورد .
مثال :در كارگاهي مصرف فعلي هواي فشرده چهار متر مكعب بر دقيقه بوده و اين مقدار در سه سال آينده 300 درصد افزايش خواهد داشت ، طول خط لوله 280 متر واين شبكه داراي 6 عدد سه راهي ، 5 عدد زانويي و يك عدد شير عبوري است وحد مجاز افت فشار در شبكه 1/0 بار و فشار كارگاهي برابر با 8 بار است قطر لوله را محاسبه كنيد ؟

حل: ابتدا طول لوله را روي محور A در نموگرام شكل 25 انتخاب و به مقدار مصرف روي محور B وصل كرده و ادامه مي دهيم تا محور C را قطع كند حال روي محور E مقدار فشار كارگاهي را تعيين و به مقدار افت فشار روي محور G وصل كرده تا محور F را قطع كند نقطه بدست آمده روي محور F را به نقطه تقاطع روي محور C وصل مي كنيم تا محور D كه مشخص كننده قطر لوله است را قطع كند عدد خوانده شده روي محور D همان قطر لوله است .

نكته : مقدار مصرف برابر است با ، مقدار مصرف فعلي بعلاوه مقدار مصرف سه سال بعد با توجه به شكل 25 قطر لوله 90 ميليمتر است .
نكته : هر چه طول لوله بيشتر باشد افت فشار بيشتر است در نتيجه قطر لوله بايد بزرگ باشد . قطر لوله به دست آمده بدون در نظر گرفتن اتصالات مي باشد . انشعابات و اتصالات باعث تغيير فشار در شبكه شده و براي اينكه از حد مجاز افت فشار تجاوز ننمائيم بايستي كه مجدداً طول لوله را با توجه به قطعات اتصالي حساب نمائيم .

براي اين كار بايد مقاومت حاصله از هر قطعه اي را به صورت طولي (طول جانشين )در نظر گرفت . (افت فشار در هر قطعه با افت فشار طول جانشين آن قطعه برابر است) . طول جانشين لوله ، طولي است كه يك لوله مستقيم مي تواند در اثر جريان سيالي ، مقاومتي برابر يك قطعه اتصالي ايجاد نمايد . نمو گرام شكل 26 نمايش گر طول قطعات اتصالي مي باشد و مي توان سريع طول قطعات را بدست آورد .

M 63=5/10×6 : 6عدد سه راهي ( 90 ميليمتري )
M 32 =1× 32 : 1 عدد شير دو راه ( 90 ميليمتري )
M 5 = 1 × 5 : 5 عدد زانويي ( 90 ميليمتري )
M 380 = 280 + ( 5 +32 +63 ) : طول كل لوله
حال با توجه به طول واقعي و مقدار مصرف و افت فشار و فشار كارگاهي مي توان قطر لوله را مجدداً با كمك نموگرام شكل 25 به دست آورد كه در اين حالت قطر لوله برابر با 95 ميليمتر مي شود .

تمرين :
در كارگاهي براي دستگاههاي پنوماتيكي مصرف فعلي هواي فشرده 100 متر مكعب است در صورتي كه نرخ رشد مقدار مصرف تا 5 سال آينده در هر سال 20 درصد و طول لوله 300 متر و اين شبكه داراي 10 عدد سه راهي ، 10 عدد زانويي و يك عدد شير دو راهه باشد قطر لوله مورد نياز را به دست آوريد . فشار كارگاهي 10 بار و حد مجاز افت فشار در شبكه 1/0 بار مي باشد .

حل :ابتدا طول لوله را روي محور A در نموگرام شكل 25 انتخاب وبه مقدار مصرف روي محور B وصل كرده و ادامه مي دهيم تا محور C را قطع كند حال روي محور E مقدار فشار كارگاهي را تعيين وبه مقدار افت فشار روي محور G وصل كرده تا محور F را قطع كند نقطه بدست آمده روي محور F را به نقطه تقاطع روي محور C وصل مي كنيم تا محور D كه همان مشخص كننده قطر لوله است را قطع كند . عدد خوانده شده روي محور D همان قطر لوله است .

نكته : مقدار مصرف برابر است با : مقدار رشد مصرف تا 5 سال بعد + مقدار مصرف قبلي .
متر مكعب در ساعت 250 = 150 +100
پس با توجه به نموگرام 25 قطر لوله 49 ميليمتر مي باشد .
طبق نموگرام شكل 26 طول معادل براي انشعابات به صورت زير است :
M 48 = 8/4 × 10 : 10 عدد سه راهي ( 49 ميليمتري )
M 15 = 15 × 1 : 1 عدد شير دو راهه ( 49 ميليمتري )
M 15 = 5/0 × 10 : 10 عدد زانويي ( 49 ميليمتري )
M 368 = ( 5 + 15 + 45 ) + 300 : طول كل لوله
حال با توجه به اينكه طول اصلي لوله را به دست آورديم به نمودار 25 مي رويم و عمليات اول را روي نمودار انجام مي دهيم كه قطر اصلي لوله بايد 52 ميليمتر باشد .

نصب سيستم خط لوله اصلي :
خطوط لوله اصلي كه به طور دائمي نصب شده اند بايد از تمام جهات قابل دستيابي باشند . بنابراين نصب اين خطوط روي ديوار يا در كانالهاي تنگ مناسب نيستند . دسترسي به خطوط لوله اصلي براي بازسازي لوله ها جهت نشتي احتمالي و ديگر سرويسهاي لازم است . لوله هاي افقي بايد در جهت جريان هوا ، يك شيب 1 الي 2 درصدي داشته باشند . خروجي اي كه به تجهيزات پنوماتيك وصل مي شود بايد كمي بالاتر از انتهاي لوله عمودي در نظر گرفته شود ، در غير اين صورت آب تقطير شده به تدريج به داخل تجهيزات پنوماتيكي راه مي يابد .

خطوط انشعابي هميشه از سمت بالايي لوله هاي اصلي گرفته مي شود . اين لوله هاي فرعي ابتدا شيب كمي رو به بالا دارند و سپس با يك خم مناسب رو به پايين هدايت مي شوند . شعاع داخلي خم نبايد كمتر از دو برابر قطر لوله باشد .(r = 2 D )
خطوط لوله هاي هواي فشرده كه تامين كننده يك كارگاه بزرگ هستند ، اغلب به صورت حلقه اي طراحي مي شود . در اين خطوط حلقه اي شكل معمولاً يك انباره مياني نيز در نظر گرفته مي شود . قطر داخلي لوله هاي حلقه اصلي در اين طرح ، تقريباً به اندازه يك سوم كوچكتر از قطر داخلي لوله هاي انشعابي مي باشد . در اين صورت تامين هواي فشرده متعادل تر و تغييرات فشار به مراتب كمتر خواهد بود

.
نقشه ها و نمادهاي بالا روش انشعاب گرفتن از خط لوله اصلي مي باشد .
با توجه به اشكال بالا انشعابات به دو صورت وجود دارند اول اينكه لوله هاي انشعابي مستغيماً به لوله اصلي وصل باشد و دوم اينكه لوله هاي انشعابي به لوله هاي فرعي وصل مي شود .
جنس خطوط لوله :
جنس لوله هاي خط اصلي مي تواند از جنس مس ، برنج ، فولاد و پلاستيك باشد . براي خطوط دائمي و يا مدت زمان طولاني بهتر است از لوله هاي فولادي استفاده شود و به طريق جوشكاري به هم متصل گردند . براي خطوط فرعي معمولاً وقتي كه خط لوله احتياج به حالت خميدگي و پيچيدگي داشته باشد و يا به علت فشارهاي مكانيكي زياد نتوان از لوله هاي پلاستيكي استفاده نمود مي توان از لوله هاي لاستيكي استفاده كرد .

اتصالات خطوط :
خطوط لوله و انشعابات فرعي از طريق اتصالات پيچي به يكديگر وصل مي شوند . علاوه بر اتصالات پيچي ، استفاده از شيلنگهاي پلاستيكي امروزه به صورت روز افزوني رايج شده است . قطر داخلي شيلنگهاي به كار رفته در مدارهاي پنوماتيك بايد هماهنگ با سوراخ و راههاي موجود در قطعات مدار باشد در غير اين صورت ممكن است تجهيزات پنوماتيك انرژي كافي براي عملكرد صحيح به دست نياورند .

آماده سازي هواي فشرده براي مصرف :
در دفترچه دستورالعمل نصب تجهيزات هواي فشرده معمولاً قيد مي شود كه در قسمت ورودي يك فيلتر ، يك تنظيم كننده فشار و يك روغن زن نصب گردد . اين كار از اين جهت لازم است كه هواي فشرده مناسب وارد دستگاه شود . امروزه فيلتر هواي فشرده ، تنظيم كننده فشار و روغن زن در يك مجموعه به نام واحد مراقبت ساخته و عرضه مي شود . علاوه بر ناخالصي هايي كه ممكن است از طريق كمپرسور وارد خطوط لوله هاي اصلي شود ، احتمالاً ناخالصي هاي ديگري مانند زنگ داخل لوله ها و ذرات ديگر نيز در مسير لوله هاي اصلي به

هواي فشرده اضافه مي شود . هواي فشرده چنانچه به خوبي آماده سازي نشده باشد ممكن است صدمات جدي به تجهيزات پنوماتيك وارد كرده وحتي باعث توقف كامل آنها گردد . وظيفه فيلتر پاك كردن هواي فشرده از هر گونه ناخالصي و رطوبت موجود در آن است . روزنه هاي صافي درون فيلتر بين 02/0 ميليمتر تا 05/0 ميليمتر مي باشد .