از این لحاظ اصل مشارکت جنبه اعلامی دارد. البته ناگفته پیداست که تمام اصول حقوق بین الملل محیط زیست از مقام و منزلتی یکسان برخوردار نیستند. (رمضانی, ,1385 ص. (12 برخی اصول همچون اصل استفاده غیر زیانبار از سرزمین به علت تکرار آن در اسناد گوناگون و شناسایی و تایید آن توسط مراجع داوری و دادگستری بینالمللی، جنبه عرفی یافته اندکه در این صورت دیگر نمی توان این اصل را با اصول دیگر حقوق بین الملل محیط زیست مقایسه کرد (آبادی, ,1386 ص. (75-77
اصل منع استفاده خساربار از سرزمین non laedas Sic utere tuo alienum
ممنوعیت استفاده غیر خسارت بار از سرزمین، ریشه در یک قاعده عرفی و قدیمی حقوق بین الملل مبنی بر ممنوعیت آسیب و ورود ضرر به دیگری ( قاعده)دارد. در ادبیات حقوق بین الملل محیط زیست نیز در قضیه کارخانه ترای ( تریل اسملتر(2 شاهد آن هستیم که مسئولیت دولت در زمینه آلودگی هوای فرامرزی برای نخستین بار مورد شناسایی قرار گرفته است. به موجب این اصل قدیمی و سنتی حقوق بین الملل، دولتها مکلفند سرزمین خود را برای اهدافی به کار نگیرند که مغایر با حقوق بین الملل باشد. در پدیده ریزگردها حداقل بخشی از خسارات ناشی از ورود این ریزگردها از کشورهای همسایه است. لذا بدواً در پرتو این اصل می توان گفت، کشورهای منطقه از انجام اقدامات تشدید کننده گرد و غبار نظیر تخریب تالابها و جنگل ها، به گونه ای که منجر به ورود خسارت به کشورهای دیگر شود ممنوع هستند. (آبادی, ,1386 ص. (57
کنوانسیونها
برنامه عمل منطقه ای غبار
در زمینه آلودگی فر امرزی ناشی از ذرات دود و غبار(( Trans boundary Haze pollution در سطح جهانی سند مشخصی تدوین نگردیده است. مشهورترین سند منطقه ای در این زمینه، برنامه عمل منطقه ای غبار3 است، که آسه آن آنرا در سال 1997 تدوین نموده است. (ال رابینسون, ,1390 ص. (66 ریشه اساسی تدوین و تصویب این برنامه آتش سوزی های جنگلی سال 1997 منطقه آسیای جنوب شرقی است. در این آتش سوزی دود و غبار غلیظی هوا سپهر را آلوده نموده و مشکلات شدیدی را نه فقط برای کشورهای منشاء بلکه در مالزی ، میانمار، سنگاپور و تایلند ایجاد نمود. (الکساندرکیس شیلتون دینا, , 1389 ص. (198 همچنین باید از موافقتنامه 2002 آسه آن برای کنترل مشکل گرد و غبار4 در جنوب شرقی آسیا نام برد. این سند در حقیقت نخستین موافقتنامه ایست که به صراحت به موضوع گرد و غبار پرداخته است. این موافقتنامه به دنبال کنفرانس جهانی که در سال 2002 درسطح وزاری آسه آن در کوالالامپور برگزار شد تدوین و امضاء گردید. محتوای این موافقتنامه ضمن شناسایی آثار زیانبار گرد و غبار بر انسان، منابع زنده اکوسیستمها و دیگر کاربردهای مشروع محیط زیست، بر اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، احتیاطی و هماهنگی ملی همکاری دو جانبه و چند جانبه، انجام اقدامات مناسب در وضعیت های اضطراری و مدیریت مناسب جنگلها تأکید نموده است (Lian Koh, 2009, p. 631)
