نمایش های اصطلاح نامه ای
اصطلاحنامه مثل هر ماهیت فیزیکی دیگر به شکل های مختلفی ارائه می شود که آن را نمایش اصطلاحنامهای مینامند. دو حالت کلی نمایش یک اصطلاح نامه نمایشی در محیط چاپی و رایانه ای یا الکترونیکی هستند که نمایش در محیط چاپی نمایش غالب و سنتی اصطلاحنامه است. ظهور رایانه نمایشی اصطلاحنامه ای را نیز مثل سایر موارد تحت تأثیر قرار داد و شکل الکترونیکی اصطلاحنامه پدید آمد. مبانی کلی در هر دو نوع نمایش یکسان است و آنچه این دو نوع را از هم متفاوت میسازد، در محیطهای نمایشی گوناگون، مزایا و محدودیتهای محیط نمایش،به طور کلی تفاوت هایی است که بین قالب چاپی و الکترونیکی وجود دارد.
نمایش در محیط چاپی
اصطلاحنامه را می توان در یک یا چند شکلی متفاوت فیزیکی به کار برد که دو شکل عمدهٔ آن کاغذی (چاپی) و پیوسته (الکترونیکی) است. اگرچه شکل چاپی اصطلاحنامه را میتوان به شکل رسمی منتشر و توزیع کرد اما همین محصولات چاپی را میتوان در قالب فایلهای گسترده، پایگاه اطلاعاتی ساختار یافته، و فرامتن به شکل بهتری گنجاند.
قالب چاپی تا نیمهٔ دوم قرن بیستم نیز رایج ترین شکل اصطلاحنامه بود اما هنوز هم تا حدودی اعمال می شود و تعداد کمی از اصطلاحنامه های پراستفاده، به صورت تجاری به شکل مجلدی صحافی شده نیز فراهم می شوند. علت این امر سهولت مرور اصطلاحنامه های چاپی است.
نمایش در محیط الکترونیکی
با توجه به نیازهای محیط اطلاعاتی امروز نمایش در محیط الکترونیکی اصطلاحنامه از موارد بسیار مهمی است که باید به آن پرداخت. سورگلی مهمترین مزایای نمایشی در محیط رایانه ای را چنین بیان می کند:
۱. در دسترس بودن اصطلاحنامه: کاربر یک نظام ذخیره و بازیابی نیازی به داشتن نسخه ای از اصطلاحنامه در هنگام جستجو ندارد. این مطلب به ویژه هنگامی که کاربری در نظام های اطلاعات متعدد با اصطلاحنامه های مختلف جستجو میکند، مهم است.
2- انعطاف پذیری در نمایشی و کاربرد: اول اینکه نظام های ماشینی ذخیره و بازیابی، کمکی برای بازیابی توصیفگرها فراهم می کنند. دوم این که در یک نسخه چاپی فضای میزان اطلاعاتی که برای هر مدخل ارائه می شود. محدود است.
از نظر آچیسن و همکارانش اصطلاحنامه های در محیط الکترونیکی را می توان در یکی از شکل های فایل گسترده، پایگاه اطلاعاتی ساخت یافته، و فرا متن مشاهده کرد. فایل گسترده شکل سادهٔ الکترونیکی اصطلاحنامه در قالب پردازش متن است و قابلیت های یکپارچه ای را ارائه نمی کند و فقط ابزاری برای ذخیره و برقراری ارتباط و چاپ یک اصطلاحنامه است.
پایگاه اطلاعاتی ساخت یافته نوع دیگر نمایش اصطلاحنامه های الکترونیکی است. اگر اصطلاحات یک اصطلاحنامه در ساختار یک پایگاه اطلاعات به کار برده شود، به ویژه اگر از همان ساختار برای فایلهای اطلاعاتی استفاده شود که برای نمایه سازی آنها از اصطلاحنامه استفاده شده است، استفاده از اصطلاحنامه برای نمایه سازی و بازیابی همزمان به مراتب آسانتر خواهد بود و امکان استفادهٔ خودکار از اصطلاحنامه برای نمایه سازی و جستجو میسر میگردد. ساختار پایگاه اطلاعات میتواند شامل اطلاعات پایگاه اطلاعات یا بسته های بازیابی متن در محیط داخلی آن پایگاه باشد.
با ظهور فرامتن به عنوان ابزاری برای مدیریت اطلاعات در خصوص همیاری های نظری بین این ابزار و اصطلاحنامه اظهار نظرهای زیادی شده است. پولارد در طول سال ها فعالیت عملی به این نتیجه رسیده است که اصطلاحنامه را میتوان به شکل فرا متن راه اندازی و قابل دسترس نمود. شیوهٔ مفصلی تر و دقیق تر دستیابی به اصطلاحنامه ها را به شکل فرامتن می توان با فراواژه نامهٔ مجازی فراهم کرد. این روش امکان ایجاد اصطلاح نامه ای به صورت فرامتن را ایجاد میکند. اصطلاحنامهٔ فرامتنی که با فرامتن های موجود مرتبط شود و یافتن آسان تعاریف اصطلاحات، مترادف ها و روابط معنایی را فراهم کند.
در نمایش در محیط رایانه ای توجه به نیازهای گروه های کاربران زیر ضرورری است:
۱. پشتیبانان اصطلاحنامه که نمایه سازان، تدوین کنندگان، و متخصصان موضوعی اصطلاحنامه هستند و باید به همهٔ زوایای اصطلاحنامه دسترسی داشته باشند و اطلاعات کامل دربارهٔ هر اصطلاح و توانایی ویرایش و اصلاح اصطلاحات پیشین، ارجاعات و نشانه های رده بندی را داشته باشند.
3.کاربران نهایی که در زمینهٔ اصطلاحات حرفهای و پیچیدگی جستجوی پیوسته تجربهٔ کافی ندارند، اما در زمینهٔ موضوعی مورد جستجو دارای تجربه یا تخصص هستند و اصطلاحات آن زمینهٔ خاص را درک میکنند.
عوامل مهم در نمایش در محیط الکترونیکی
اصطلاحنامه به طور عمومی در متن یک نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات به کار میرود و انتخاب شکل های نمایش در محیط رایانه ای به رفتار جستجوی اطلاعات کاربران در آن زمینه و طراحی کلی نظام اطلاعاتی که اصطلاحنامه جزئی از آن است، بستگی دارد.
مشاهدهٔ اطلاعات روی صفحهٔ رایانه با مشاهدهٔ اطلاعات به شکل چاپی متفاوت است: در نمایش رایانه ای مرور و به خاطرسپاری متن های قبلی مشکل و مشاهدهٔ صفحه خستهکننده می شود. اندازه و کیفیت صفحهٔ رایانه میتواند موجب ایجاد مشکل در دریافت اطلاعاتی شود که در شکل چاپی به راحتی قابل یافتن است.
توجه به رفتارهای جستجوی اطلاعات و سبکهای یادگیری شناختی در تعامل با نظام های جستجوی فهرست های کتابخانه ای، فرامتن، استانداردهای مربوط به تعامل انسان و رایانه و کارهای گروهی در این زمینه لازم به نظر میرسد. باید امکان انتخاب اصطلاح از هر فهرستی برای کاربر پدید آید تا دید وسیع تری از جزییات آن در یک یا چند سطح از اصطلاح به دست آورد. کاربران باید اطلاعاتی پیرامون تاریخچهٔ توصیف گرها، یادداشت های دامنه، تعاریف، روابط بین اصطلاحات از قبیل روابط هم ارزی، سلسله مراتبی، و وابستگی موجود در اصطلاحنامه را کسب کنند. روابط باید مشخص باشد و با کمترین اختصارات استفاده شود و در صورت استفاده حتماً در پنجرهای خاص آن را توضیح داد. نمایش جزییات اصطلاحات به همراه روش های پنجره گذاری ضروری است.
