دسته بندی روش های تحقیق:

۱- دسته بندی روش های تحقیق بر اساس هدف

بر اساس هدف، پژوهشی ها به پژوهش های بنیادی و کاربردی تقسیم می شوند. البته بعضی صاحبنظران معتقدند پژوهشها بر اساس هدف به سه دسته تقسیم میشوند: تحقیق بنیادی، تحقیق کاربردی و تحقیق و توسعه. با عنایت به توضیحات زیر میتوان گفت تحقیق و توسعه خود یک نوع تحقیق کاربردی است.

تحقیق بنیادی

پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیا، پدیدهها و روابط بین متغیرها، اصولی، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوری ها و نظریه ها میپردازد و به توسعه مرزهای دانش رشته علمی کمک می کند. هدف اساسی این نوع پژوهشی تبیین روابط بین پدیدهها، آزمون نظریه ها و افزودن به دانش موجود در یک زمینه خاص است. برای مثال «بررسی رابطه اعتماد و تعهد در روابط صنعتی» یک نمونه تحقیق بنیادی است. در اینجا سطح گفتمان کلی و انتزاعی در حوزه یک علم است. تحقیق بنیادی می تواند نظری یا تجربی باشد. تحقیق بنیادی نظری از روش های استدلال عقلانی و قیاسی استفاده میکند و بر پایه مطالعات کتابخانه ای انجام میشود. تحقیق بنیادی تجربی از روشهای استدلال استقرایی استفاده می کند و بر پایه روشهای میدانی انجام می شود.

تحقیق کاربردی

پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روشی ها، ابزارها، وسایلی، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام می شود. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاصی است. در اینجا نیز سطح گفتمان انتزاعی و کلی اما در یک زمینه خاص است. برای مثال «بررسی میزان اعتماد مشتریان به سازمان فرضی» یک نوع تحقیق کاربردی است.

۲) دسته بندی روش های تحقیق بر اساس نحوه گردآوری داده ها

روش تاریخی: (Historical) تحقیق تاریخی شامل مطالعه، درک و شرح رویدادهای گذشته است. هدف از مطالعه تاریخی، رسیدن به نتایجی مربوط به علل، تاثیرات یا روند رویدادهای گذشته است که ممکن است به روشن شدن رویدادهای کنونی و پیشبینی وقایع آینده کمک کند.

روش توصیفی - کیفی (Descriptive): تحقیق توصیفی آنچه را که هست توصیف و تفسیر می کند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرآیندهای جاری، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه دارد. تمرکز آن در درجه اول به زمان حال است، هرچند غالبا رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط می شوند مورد بررسی قرار می دهد.

 روش پیمایشی یا زمینه یابی (Survey): پیمایش روشی در تحقیق است که فراتر از یک فن خاصی در گردآوری اطلاعات است و هدف آن اکتشافی، توصیفی یا تبیینی است. هرچند عمدتاً در آن از پرسشنامه استفاده می شود اما ابزار دیگری از قبیل مصاحبه ساختار یافته، مشاهده و ... هم به کار میرود.

روش تحلیل محتوایی (Content Analysis): تحلیل محتوا روشی به منظور دستیابی به ویژگیهای مختلف پیام، دیدگاه ها و اندیشه های فرستنده پیام، علل صدور پیام و آثار پیام است و برای تجزیه و تحلیل عینی و منظم پیامهای مختلفی که از طرق گوناگون مبادله میشود به کار میرود. آنچه در این تعریف اهمیت دارد شروط عینیت، انتظام و عمومیت است. عینیت به این معنی است که هر مرحله از فرآیند پژوهش باید بر اساس قواعد، احکام و روش های مشخص انجام گیرد. انتظام به این معنی است که دایره شمول محتوا باید طبق قواعد کاربردی ثابتی مشخص شود. این شرط آشکارا، تحلیل هایی را که فقط به دنبال جمع آوری دادههای تایید کننده فرضیههای پژوهشگر هستند، طرد می کند. و عمومیت به این معنی است که یافتهها ارتباط نظری با هم داشته باشند، اطلاعات توصیفی صرف درباره محتوا، بدون ارتباط با دیگر ویژگی های اسناد یا خصوصیات فرستنده و گیرنده پیام، ارزش چندانی ندارد.

تحقیق میدانی: (Field Research) تحقیق میدانی بیشتر یک جهت گیری نسبت به امر تحقیق است تا یک سری روش ها و تکنیکهای کاربردی. روش میدانی بیشتر شبیه چتری است که دربرگیرنده فعالیتهای هر روش ممکن برای دستیابی به دانستههای مورد نظر و فرآیندهای تحلیل درباره اطلاعات است. تحقیق مورد کاوانه (Case Study): در این روش با مشاهده تمامی جوانب یک پدیده ملموس و بررسی ارتباط آن با دیگر پدیدههایی که آن را احاطه کردهاند، شناختی جامع از آن پدیدهها فراهم می آید.

پانال (Panel): مطالعات اجتماعی را میتوان در یک مقطع زمانی یا در چند مقطع از زمان به انجام رساند. مطالعاتی را که در مقاطع زمانی مختلف صورت میگیرد مطالعات طولی میخوانند. در این تحقیقات مخصوصاً تاثیر عامل زمان مورد سنجش و ارزیابی قرار میگیرد و از این طریق هم دگرگونی های مرتبط با عقاید، نظرات و حالات و هم تغییر در رفتار، عادات وس. سنجیده میشود.

تحقیق همبستگی (Correlational Research): در این نوع تحقیق هدف آن است که مشخص شود آیا رابطهای بین دو یا چند متغیر کمی وجود دارد و اگر این رابطه وجود دارد اندازه و حد آن چقدر است؟ مطالعات همبستگی تعدادی از متغیرهایی را که تصور میرود با یک متغیر پیچیده عمده مرتبط هستند ارزیابی میکند. متغیرهایی که معلوم شود وابستگی زیادی ندارند، حذف شده و مورد بررسی بیشتر قرار نمی گیرند و در مورد متغیرهایی که وابستگی زیادی دارند. برای تعیین علی بودن این روابط نیاز به مطالعات علی-تطبیقی یا تجربی است.

تحقیق علی یا آزمایشی (Experimental Research): برای آگاهی از نوع و جهت رابطه، بین متغیرهایی که در تحقیق همبستگی مشخص شده است دارای رابطه هستند، از تحقیق آزمایشی استفاده میشود. در این تحقیقات آزمایش کننده در متغیرهای مورد نظر دخل و تصرف کرده و سپس به مشاهده تاثیرات آن در تغییرات متغیر وابسته می پردازد. همچنین آزمایش کننده باید متغیرهای مربوطه دیگر را هم کنترل کند تا در حدی معقول مطمئن شود که تغییرات حاصله درمتغیر وابسته در واقع از متغیرهای دخل و تصرف شده ناشی می شوند.

ی) تعریف عملیاتی متغیرها

در این قسمت از پروپوزال تعریف دقیق هر یک از متغیرها همراه با منبع دقیق آورده می شود.

 ک) جامعه و نمونه

  در این قسمت پروپوزال نام جامعه آماری تحقیق و روش نمونه گیری و همچنین روش تعیین حجم نمونه آورده می شود. توضیحات مربوطه به جامعه و نمونه در فصل چهارم (نگارش پایان نامه)خواهد آمد.

ل) محدودیتهای تحقیق:

محدودیتهای تحقیق آن دسته از عواملی هستند که در مسیر جمع آوری اطلاعات و کسب نتایج مطلوب مانع ایجاد میکند و شامل موارد زیر است:

 محدودیتهای در اختیار محقق

محدودیتهای خارج از اختیار تحقیق

معمولاً توضیحات مربوط به محدودیتهای تحقیق در فصل پنجم پایان نامه (نتیجه گیری)می اید