ديدگاه قرآن در مورد فطرت

قرآن تعبير و تفسير خاصي از فطرت دارد و بر اين باور است که هم زمان با ترکيب جسم و روح در عالم رحم که تبارز دهنده آفرينش انسان به معناي دقيق کلمه است ، سرشت و فطرت دين خواهي نيز با مشيت تکويني خداوند در ذات انسان کاشته مي شود. در ذات اين موهبت الهي که سند قرآني آشکارش دو آيه ]  فأقم وجهک للدين حنيفا فطرة الله التي فطر الناس عليها لا تبديل لخلق اللهذلک الدين القيم ولکن أکثر الناس لا يعلموفألهمها فجورها و تقواها́[۶]اعتراف به ربوبيت خداوند بر اساس آيه ] أشهدهم علي أنفسهم أ لست بربکم قالوا بلي [  طبق نظر تعداد قابل توجهي از مفسرين ، و حس کرامت و بزرگواري طبق آيه aلقد کرمنا بني آدم [نيز نهفته است و فطري بودن خداجويي ، تربيت پذيري و ذاتي بودن کرامت را گوشزد مي کند.

در کتاب ارزشمند نهج البلاغه ۱۰ بار واژه aفطر́ با اشکال و معاني مختلف آمده است که تنها ۴ مورد آن به معناي  فطرت ́ به کار رفته است :

١. و أما البراءه فلا تتبرءوا مني فإني ولدت علي الفطره و سبقت إلي الإيمان و الهجره ́ ؛ "و اما هرگز از من بيزاري نجوييد؛ زيرا من بر فطرت توحيد تولد يافته ام و در ايمان و هجرت از همه پيش قدم تر بوده " [۵].

۲. اللهم داحي المدحوات و باري ء المسموکات و جبال القلوب علي فطرتها شقيها و سعيدها́؛ "بار خدايا! اي گستراننده هر گسترده و اي نگهدارنده آسمان ها و اي آفريننده دل ها بر فطرت هاي خويش : دل هاي رستگار و دل هاي شقاوت زده "

۳. و واتر إليهم أنبياءه ليستأدوهم ميثاق فطرته و يذکروهم منسي نعمته]۹]. خداوند رسولان خود را پي در پي اعزام کرد تا وفاداري به پيمان فطرت را از آنان باز جويند و نعمت هاي فراموش شده را به ياد آورند.

آيت الله مکارم شيرازي درباره اين جمله حضرت چنين مي نويسد: نخستين مطلبي که در اين فراز آمده است مطالبه پيمان فطرت است ؛ خداوند معارف توحيدي را در سرشت انسان قرار داده و هر انساني اگر با اين فطرت دست نخورده پرورش يابد و آموزش هاي نادرست ، او را منحرف نسازد، در سايه فطرت الهي به نيکي ها و حق و عدالت پايبند خواهد بود [۱۰].

۴. aإن أفضل ما توسل به المتوسلون إلي الله سبحانه و تعالي الإيمان به و برسوله و الجهاد في سبيله فإنه ذروه الإسلام و کلمه الإخلاص فإنها الفطره ́؛ همانا بهترين چيزي که انسان ها مي توانند با آن به خداي سبحان نزديک شوند، ايمان به خدا و پيامبر و جهاد در راه خداست که جهاد، قله بلند اسلام و يکتا دانستن خدا بر اساس فطرت است [۱۱].