راهنمای نگارش پایان نامه برای دانشجویان کارشناسی ارشد ودکتری
مقدمه
پایان نامه نویسی یا تهیه گزارش نتایج مطالعات و پژوهشهای علمی مهمترین مرحله پژوهشگری به شمار میآید. پژوهشی زمانی کامل و مفید است که نتایج آن در اختیار جامعه علمی گذارده شود. به سخن دیگر، اگر پژوهشگر نتواند یافتههای پژوهش و نتایج یافتههای علمی خود را در اختیار سایر پژوهشگران قرار دهد، پژوهش او هر اندازه هم که مهم باشد به پیشرفت علم کمکی نخواهد کرد. در واقع مثل این است که اصلا پژوهشی انجام نگرفته است. بنا به گفته مکی برنی (۱۹۹۰) " به نقل از سیف (۱۳۷۶) علم یک فعالیت اجتماعی است و از طریق مشارکت همگانی و به هم پیوستن دانش فراهم آمده و از سوی فرد فرد دانشمندان رشد و گسترش می یابد. " و یا به قول آریان پور (۱۳۴۵):
تحقیمت پژوهی به عنوان نمادی اجتماعی تنها مشتمل بر دریافت حقیمت هما نیست ، بلکه مستلزم انتقال حقیمت ها نیز هست ...... کمال تحقیقی در این است که نوشته شود و از این مهمتر، نحوالزاده شود . به راستی تحقیقی به دور کسی نیازمنامه است : آن کسی که حقیقتی را فرا می دهد. و آن کسی که حقیقت را فرا میگیرد. این چنین است که انجام دادن پژوهش و گردآوری تعدادی عدد و رقم و یا متنهای مشابه و یا متفاوت و بایگانی کردن آنها هیچگونه خدمتی به پیشرفت علم نمی کند. دانشمند باید یافته های پژوهشی خود را به رشته تحریر درآورد و آنها را به گونهای سازمان دهد که برای هر خواننده اهل فن و متخصصی قابل درک باشد و این سازمان دادن به گونهای باشد که اگر پژوهشگری علاقمند به تکرار یا انجام کار مشابه یا ادامه آن کاربود براحتی بتواند از پژوهشی جاری به عنوان یک راهنما استفاده کند. شایسته است که پژوهش گران در تدوین پایان نامه پژوهشی خود از مغلق نویسی، بدیعه پردازی و استفاده از ادبیات خاص قومی فرهنگی و همچنین استفاده وسیع از صنایع ادبی زبان نوشتار در نگارش پایان نامه خودداری کنند و تا حد امکان به ساده و روان نویسی اکتفا نمایند، چرا که نتایج تحقیقات به دلیل اهمیت آنها به زبانهای دیگر هم ترجمه خواهند شد و در فرآیند ترجمه ممکن است که امکان انتقال کامل مفاهیم فراهم نگردد. در عین حال بایستی تمام جنبه های مهم پژوهش در نهایت سادگی و اختصار بیان گردد.
بنا به گفته پاشا شریفی (۱۳۸۰) گزارش تحقیق برای رسیدن به دو هدف تدوین می شود، نخست پژوهشگر میخواهد کاری را که انجام داده است، هدف انجام پژوهش و آنچه را که یافته هایش به دانش بشر اضافه می کند و یا به حل مشکلی منجر می شود، در اختیار خوانندگان قرار دهد. دوم پژوهشگر علاقمند است مراحل پژوهشی خود را به شیوهای روشن و دقیق تدوین و منتشر کند تا چنانچه پژوهشگران دیگر بخواهند به باز آزمایی فرضیه ها و بررسی یافته هایش بپردازند، بتوانند مراحل انجام پژوهشی را به همان شیوه تکرار کنند.
از جمله مهمترین بخش های فعالیت آموزشی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای حرف های انجام یک کار پژوهشی تحت عنوان پایان نامه با هدایت استادان متخصصی در رشته تحصیلی مربوط می باشد. انجام این کار پژوهشی از طرف دانشجویان کاری است. سهل و ممتنع، پایان نامه در حقیقت محصول یک دوره تلاش علمی آموزشی دانشجو و استادان راهنما است. و تأیید آن به معنای توانمندی استادان در انتقال دانش و مبین توان علمی دانشجو است.
هدف از انجام کار پژوهشی در قالب پایان نامه عبارت است از :
کسب مهارت تخصصی و حرفهای در یک بعد از موضوعات پژوهشی
آموزشی چگونه سامان دهی تولیالات و تحقیقات علمی
فراگیری نحوه ی تدوین و بررسی مسائلی علمی مورد تحصیلی و تحقیقی،
ارائه رهیافت های نوینی با استفاده از انال دوختهها و مطالعات تطبیقی،
دانشجویان در انتخاب موضوع پایان نامه بایستی دقت کافی را داشته باشند و از انتخاب موضوعی که به هر دلیل توان انجام آن را ندارند، خودداری کنند. موضوع پایاننامه باید با رشته تحصیلی و مقطع دانشگاهی دانشجو ارتباط داشته و به حاوی استدلال نظری و عملی کافی در مورد تحقیق، اهمیت و ضرورت آن باشد. موضوعی که دانشجو قصد تحقیقی و پژوهشی در مورد ان را دارد باید با بضاعت علمی محقق همخوانی، از نظر اجرا، قابلیت تحقیق و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز امکان پذیر بوده و همچنین پژوهشگر به آن موضوع علاقه مند باشد.
مراحل انجام پایان نامه
1.انتخاب موضوع پایان نامه در طول نیمسال دوم تحصیل.
5.تصویب طرح پژوهشی پایاننامه در شورای پژوهشی دانشگاه.
8.شروع عملیات اجرایی پایان نامه.
9.ارائه گزارش فعالیت های ماهانه به دبیرخانه شورای پژوهشی . (عدم ارائه گزارش ماهانه موجب کسر یک نمره از نمره کل پایان نامه می گردد).
۱۰. تکمیل و ارائه فرم تقاضای دفاع از پایان نامه به همراه دو نسخه از پایاننامه حداقل یک ماه قبل از تاریخ پیش بینی شده برای دفاع.
۱۱. ارائه پایان نامه به داور یا دوران معرفی شده از سوی دبیرخانه شورای پژوهشی
۱۲. دریافت تأییدیه هیات داوران مبنی بر قابل دفاع بودن پایاننامه و ارائه آن به دبیر خانه شورای پژوهشی.
۱۳. هماهنگی با گروه آموزشی مربوط برای تعیین زمان و مکان دفاع پایان نامه.
۱۵. دریافت گواهی اجازه دفاع از دبیرخانه شورای پژوهشی و ارائه آن به دانشکدہ تحصیلات تکمیلی۔
١٦. برگزاری جلسه دفاع پايان نامه .
۱۷. تکمیل فرم ب و ارائه آن به دبیرخانه شورای پژوهشی.
۱۸. ارائه ۷ نسخه پایاننامه گالینگور شده به دبیرخانه شورای پژوهشی مطابق با استانداردهای دانشگاه که به تائید و امضای هیات داوران جلسه دفاعیه رسیده باشد.
دانشجویان کارشناسی ارشد بعد از نیمسال اول و قبل از شروع نیمسال سوم می توانند با موافقت شورای تخصصی گروه آموزشی مربوط موضوع پایان نامه خود را تعیین کنند. عنوان یا موضوع تحقیق باید تا جائی که ممکن است کوتاه و دقیق نوشته شده و هدفهای تحقیق به روشنی بیان شوند. عنوان تحقیق نباید مطالبی را ادعا کند که ورای آن چیزی باشد که از تحقیق بدست می آید.
در انتخاب عنوان پایاننامه باید اصلی تحدید تا حد امکان رعایت شود. برای تحدید موضوع ضوابطین چون: مقطع تاریخی، محدوده جغرافیایی، خصوصیاتی از نمونه یا نمونه های پژوهشی و جنبه یاجنبه هایی از خود موضوع مورد توجه قرار گیرند. (روحانی، ۱۳۷۹)
مثال:
زمینه موضوع : تاثیر کار با کامپیوتر بر انسان
موضوع تحديد شده :
4.تاثیرکار باکامپیوتر بر کارمندان درژاپن از1990-1997
استاد راهنما به پیشنهاد دانشجو، موافقت کتبی خود استاد و تأیید گروه آموزشی مربوط تعیین می شود.
استاد راهنما بایستی عضو هیات علمی دانشگاه و دارای مدرک دکترای تخصصی و کد شناسایی دانشگاه آزاد اسلامی باشد.
در انتخاب استادان راهنما و مشاور، اولویت با اعضای هیأت علمی تمام وقت واجد شرایط دانشگاه است. در صورتی که استاد راهنما یا مشاور در دانشگاه آزاد اسلامی شاغل نباشد، داشتن درجه دکترا از دانشگاه های داخل کشور و برای دارندگان مدرک دکترای خارج از کشور مدرک ارزشیابی شده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری الزامی است. دارندگان درجه دکترا از سایر مؤسسات و مراکز که عضو هیأت علمی نباشند، در صورت دارا بودن شرایط علمی و عمومی می توانند راهنمایی یا مشاوره پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد را بر عهده گیرند.
به منظور کسب حمایت مالی و پوشش بخشی از هزینه های انجام طرح توصیه میگردد از موضوعات اعلام شده از طرف وزارتخانه ها، سازمان ها و نهادهایی که تقبل هزینه انجام طرح را اعلام داشته اند به عنوان موضوع پایان نامه استفاده گردد.
تصویب عنوان پیشنہادی موضوع پایان نامه در شورای تخصصی گروہ:
دانشجو باید عنوان پیشنهادی برای موضوع پایان نامه را با مشاوره گرفتن از استادان و محققان مرتبط با موضوع و رشته تخصصی تنظیم و جهت طرح در شورای تخصصی گروه با تکمیل فرم پیوست شماره یک به دفتر مدیر گروه آموزشی مربوط تحویل دهد.
استاد مشاور به پیشنهاد استاد راهنما و پس از تأیید گروه آموزشی تعیین می شود.
دانشجو باید پس از تصویب عنوان پیشنهادی موضوع پایان نامه در شورای پژوهشی گروه، نسبت به تدوین طرح پژوهشی پایاننامه با راهنمایی استادان راهنما و مشاور اقدام و طرح پژوهشی تکمیل شده را به دفتر گروه آموزشی مربوط ارائه نماید. نمونه فرم طرح پژوهشی در پیوست شماره سه می باشد
تصویبطرح پیشنهادی پایان نامه توسط شورای پژوهشی دانشگاه
پس از آنکه طرح پژوهشی پیشنهادی دانشجو در شورای تخصصی گروه تائید شد، دانشجو موظف است یک نسخه از طرح پژوهشی تصویب شده را به دبیرخانه شورای پژوهشی واحد مستقر در حوزه معاونت پژوهشی ارائه کند. تا ضمن بررسی و تصویب موضوع در شورای پژوهشی دانشگاه ابلاغ رسمی به نام استادان راهنما و مشاور صادر شود. پس از تصویب طرح پیشنهادی پایان نامه در شورای پژوهشی دانشگاه، لازم است دانشجو جهت تنظیم و تحویل فرم الف به دبیرخانه شورای پژوهشی دانشگاه مراجعه کند و اقدامات لازم به منظور دریافت کد شناسایی پایان نامه خود را انجام دهد تا نسبت به تخصیص کد شناسایی پایاننامه وی اقدام گردد.
تذکرمهم:
دانشجو زمانی مجاز به دفاع از پایان نامه خواهد بود که حداقل شش ماه از تاریخ دریافت کد شناسایی پایان نامه وی گذشته باشد.
دانشجو موظف است هر ماه یکبار فرم گزارش پیشرفت کار پایان نامه خود را تنظیم و بعد از تأیید استادان راهنما و مشاور په حوزه معاونت پژوهشی، دبير خانه شورای پژوهشی ارائه کند.
