روش های متداول فنون بازیابی اطلاعات

همانطور که در فصل قبل گفته شد، اینترنت باعث شده است تا نسبت به فنون بازیابی اطلاعات به طور عام و روش های خودکار به طور خاص گرایش بسیار شدیدی حاصل آید. بعضی از سیستم ها و فرایندهایی که چند سال پیش ازمایشی بودند اکنون مورد استفاده تجاری قرار گرفته اند. بسیاری از تحقیقات جاری برآنند تا سیستم خبره یا فنون هوش مصنوعی را در نمایه سازی و فرایندهای وابسته به ان مورد استفاده قرار دهند. ما ابتدا به روش های سیستم خبره و سپس به مظاهر پردازش هوشمند متن نگاهی خواهیم داشت. هرچه نمایه سازی تخصصی تر باشد، احتمال به صرفه اقتصادی بودن آن در یک سیستم خبره نیز بیشتر می شود. یعنی، برای نمایه سازی کارآمدی متونی معین، شاید لازم باشد تا متخصصین واقعی انها را طبقه بندی کنند. از انجا که برای این متخصصین زمان بسیار ارزشمند است، هزینه کرد برای ایجاد سیستمی که بتواند به نیروی اداری سطوح پایین تر کمک کند تا حداقل بعضی از نمایه سازی ها را انجام دهند بسیار مفید خواهد بود. مثلاً سوابایه (۱۹۹۱) توصیف نسبتاً کاملی از یک سیستم را ارائه می دهد که برای شناسایی میکرو فسیل ها طراحی شده است. هرچند دراینجا با یک موقعیت معمول نمایه سازی سروکار نداریم، اما از آنجا که یک کاربر، نه یک متخصص، موضوعات را طبقه بندی می کند، اصول شبیه به اصول نمایه سازی است. نکته جالب در این سیستم آن است که برای کمک به شناسایی فسیل ها، از ترکیبی از متن و تصاویر استفاده می شود. بهره گیر از طریق مشاهدهٔ تصاویر فسیل ها بر روی صفحهٔ نمایشگر و ویژگی ها و مشخصات ضمیمه، فسیل در دست بررسی خود را شناسایی می کند. این سیستم به روشی شبیه به سیستم های تشخیص (پزشکی) عمل میکند: براساس مشخصه هایی که برای اعمال بر روی فسیل انتخاب شده است، سیستم بهره گیر غیر متخصص را به بهترین شناسایی ممکن راهنمایی میکند.

تو آی و ریدل (۱۹۹۶) سیستمی به نام کوراکسپرت " را شرح داده اند که قدری به سیستم پیش گفته شباهت دارد. این سیستم برای کمک به غیر متخصصین در توصیف (اساساً نمایه) رسوبهاي اصلي سطح اقیانوس ها طراحی شده است. بهره گیران تکنسین برای شرح و توصیف مشخصه های مختلفی نمونهٔ در دست خود، باید با استفاده از همهٔ مشخصه های دانش پایه " (ازجمله عکس هایی از ترکیبات رسوب و سایر راهنمایی های ممکن) اطلاعات موجود بر روی صفحه را تکمیل کنند. این سیستم به سیستم ورود داده هوشمند معروف است و برای پرهیز از خطا (مثل یک نابهنجاری دراثر دقت زیاد یا کم به یک ماده معدنی یا حضور توامان دو ماده معدنی که در حالت معمول با هم ظاهر نمی شوند)، آن را هوشمند طراحی کردهاند. سیستم کوراکسپرت برای مؤسسه اقیانوس شناسی اسکریپس " ایجاد شد اما استفاده از آن همچنان ادامه دارد. بخشی از این استفاده به دلیل فقدان بودجه است اما علت دیگر استفاده آن است که این سیستم قربانی موفقیت خود بوده است: تکنسین هایی که از سیستم استفاده میکنند به اندازه ای دانش کسب می کنند که بتوانند بدون استفاده از آن نیز وظایف خود را انجام دهند (ریدل، ۱۹۹۶) این سرنوشت مشترک همهٔ سیستم هایی است که کاربردی اینچنین تخصصی دارند.