کیفیت نمایه سازی

نمایه سازی در خود پایان نمی گیرد. در تعریفی واقع گرایانه، نمایه سازی خوب را میتوان نمایه سازی تعریف کرد که در جستجوها، به مدارک اجازه میدهد تا از پایگاهی بازیابی شوند که از آن پاسخ مناسبی دریافت می شود و از بازیابی شدن مدارک در صورتی که سودمند نیستند جلوگیری می کند. کوپر (۱۹۷۸) این گفته را با اندکی تفاوت چنین بیان می کند: اختصاص یک اصطلاح به یک مدرک زمانی موجه است که متوسط سودمندی انتصاب آن اصطلاح مثبت باشد و زمانی ناموجه است که متوسط سودمندی آن منفی باشد. ( ص. 110)

او در اینجا کلمه سودمندی را تقریباً مترادف با فایده در نظر میگیرد. همانطور که در روابط مطرح در شکل ۱ نشان داده شد، برای نظارت بر عملکرد یک نظام بازیابی اطلاعات، چندین نظام فرعی با یکدیگر همکاری میکنند. روش دیگر برای نمایش این رابطه استفاده از توالی پیشامدهایی است که بر کارآیی یک کاوش نظارت میکنند. این مسئله در شکل ۳۳ نشان داده شده است. در یک مرکز اطلاع رسانی معمولی، در ذهن برخی از مشتریان مرکز که نیاز خود را برای

شکل ۳۳. عواملی که برنتایج کاوش در یک پایگاه تاثیر میگذارند

یک متخصص اطلاع رسانی مطرح می کنند، یک نیاز اطلاعاتی شکل میگیرد. نتیجه این بحث را می توان یک درخواست" (یعنی درک متخصص از آنچه که یک بهره گیر واقعاً میخواهد) نامید. متخصص اطلاع رسانی، براساس این درخواست و با استفاده از اصطلاحات نمایه ای،کلمات متن یا ترکیبی از آنها، یک راهبرد کاوش تدوین میکند. سپس، این راهبرد کاوش را با پایگاه مطابقت می دهد (البته، در جایی که راهبرد کاوش به صورت تعامل درون خطی تهیه میشود، تدوین راهبرد کاوش و مطابقت آن با پایگاه، در بیشتر موارد در هم ادغام می شود).پس از جستجو، مدارک معینی بازیابی میشود. ممکن است برای حذف مدارکی که مسلماً نامرتبط به نظر میرسند، کاوشگر نتایج حاصله را بازبینی کند و مجموعهٔ نهایی مدارک یا ارجاعات را به بهره گیر تحویل نماید.

از این نمودار می توان دریافت که عوامل زیادی، مثل جامعیت و مانعیت، بر کیفیت کاوش تاثیر می گذارند. اولین و مهمترین عامل، نیازهای کاوشگر برای درک آن چیزی است که بهره گیر واقعاً میخواهد. اگر درخواست، بازنمود کاملی از نیاز اطلاعاتی نباشد، دشوار است بپذیریم که سایر عوامل - واژگان، راهبرد کاوش، نمایه سازی و غیره - کافی و رضایت بخش باشند. گفته شده که درخواست، برآوردی منطقی و قابل قبول از نیاز اطلاعاتی است. عامل دیگری که بر کارایی اثر می گذارد کیفیت راهبرد کاوش است. دراینجا، تجربه، هوشمندی و خلاقیت کاوشگر تاثیر به سزایی دارد. به هرحال، واژگان پایگاه اطلاعاتی نیز در این مسئله نقش دارد. اگر از یک واژگان کنترل شده استفاده می شود، فرد نمی تواند با جزء نگری بیشتر از آنچه که واژگان اجازه می دهد کاوش کند، هرچند با استفاده از کلمات متن می توان به جزء نگری بیشتری دست یافت. متاسفانه، تفکر دربارهٔ همهٔ اصطلاحات ضروری برای انجام یک کاوش کامل دشوار است. مشکل در همهٔ کاوش ها ان است که بتوان بین جامعیت و مانعیت توازن برقرار کرد. معمولاً دستیابی به حداکثر جامعیت ضروری است اما باید سطح قابل قبولی از مانعیت نیز حاصل اید.