فاصله بین انسان و شیطان از دیدگاه منطق الطیر عطار

فاصله بین انسان و شیطان، فاصله اندکی است، تنها یک «من»، انسان را به شیطان تبدیل میکند:

چون بدید ابلیس را موسی به راه

گشت از ابلیس موسی رمز خواه

گفت دائم یاد دار این یک سخن

من مگو تا تو نگردی همچو من

خودبینی و خود برتر بینی هر دو تجلی نفس است که آدمی تا از آن دو دور نشود حقیقت را نمییابد:

تا تو در عجب و غروری ماندهٔ

از حقیقت دور دوری ماندهٔ

عجب بر هم زن غرورت را بسوز

حاضر از نفسی حضورت را بسوز

(بیت اص۴۹۲- ۳۹۳۰) ( بیت ۱۷۰۹)

عطار هوشیارانه هشدار می دهد که اوج غرور با حضیضں ذلت همراه است. خه خه ای باز به پرواز آمده رفته سرکش، سرنگون باز آمده سرمکش چون سرنگونی مانده تن بنه، چون غرق خونی مانده