نحوه تنظیم فصل اول(کلیات)

در فصل اول محقق بیان می کند که چرا این موضوع را انتخاب کرده است. بنا بر چه دلایلی این موضوع نیاز به تحقیقی دارد، در این فصلی دانشجو در حقیقت به سوالات زیرپاسخ میدهد:

- تحقیق و مطالعه بر روی چه چیز یا چه کسانی صورت گرفته است (عامل مورد مطالعه) ؟

- چه عوامل یا متغیرهایی مورد مطالعه قرار گرفته اند (متغیر) ؟

- تحقیق به چه صورت و چگونه انجام شده است (چگونگی انجام پژوهشی) ؟

- تحقیق در کجا و در چه محیطی صورت گرفته (مکان پژوهشی) ؟

- تحقیق در چه مدت زمان صورت گرفته (زمان پژوهشی) ؟

بعد از مطالعه این فصل باید کاملاً به هدف و مقصود پژوهش پیبرد.

۱ - مقدمه: این قسمت از پژوهشی که در حدود یک تا دو صفحه تنظیم میشود، اشارهای کلی است بر ضرورت و اهمیت انجام تحقیقی، شناخت اجمالی از مطالب و محتوای پایاننامه و انگیزهٔ انتخاب موضوع توسط پژوهشگر

-۲ بیان مسئله: در این قسمت استدلال موضوع مطرح است و پژوهشگر باید تئوری ها و نظریات دانشمندان و ارتباط علمی و عقلانی آن با تحقیقات قبلی را روشن

۳- اهمیت مسئله : با اشاره به دلایلی بنیادی و کاربردی، ضرورت انجام تحقیقات مورد نظر ذکر می شود.

۴ - اهداف پژوهش: پژوهشگر مقصود اصلی پژوهش و یا هدف نهایی استفاده های علمی و جنبه های کاربردی آن را که از طریق اجرای پژوهش قابل حصول است، بیان می کند.

۵ - پرسشها یا فرضیه های پژوهشی: در پژوهش های علمی معمولا یک سوال یا یک مسئله آغازگر پژوهشی است.

یک سوال مهندسین راه و ساختمان ممکن است این باشد که:

آیا استفاده از الیاف کامپوزیت در پایه های بتنی پل ها و یا اسکلت های بتنی ساختمانها میتواند مقاومت سازه در برابر زلزله را افزایش دهد؟

یک سوال مهندسین و محققان برقی قدرت ممکن است این باشد که:

آیا بکارگیری یک مدل خاصی از سوئیچ ها میتواند باعث جلوگیری از افت فشار شبکه سراسری برق کشور شود؟

یک سوال مهندسین مخابرات و الکترونیکا ممکن است این باشد که :

آیااستفاده از سیستم انتقال اطلاعات ماکرویو از آنچنان درجه امنیتی بالایی برخوردار است که از آن در مصارف نظامی و سیاسی سطوح بالای کشور استفاده شود؟

یک سوال پژوهشگر تاریخ ممکن است اینگونه باشد:

چرا ایران در دو دوره جنگ با امپراتوری روسیه تزاری شکست خورد؟

آیا دولت های اروپایی در ایجاد تنش مذهبی بین مسلمانان در قرن دهم و یازدهم هجری شمسی نقشی داشته اند ؟

سوال یک مهندسی صنایع و یا یک مدیر صنعتی ممکن است اینگونه باشد:

آیا نوبت کاری سه شیفت بر میزان حوادث در کارخانه اثر دارد؟

آیا بانوان بدون هدف و برنامه قبلی اقدام به خرید کالا می کنند.

یک مهندسی مکانیک ممکن است که این سوال ها را طرح کند که:

آیا پاشش همزمان بنزین و گاز مایع می تواند باعث افزایش شتاب موتور اتومبیل شود؟

آیا امکان بهینه سازی موتور اتومبیل سمند به منظور کاهش مصرف سوخت وجود دارد؟

و در نهایت سوال یک پزشک و محقق علوم تندرستی ممکن است اینگونه باشد: آیا بین مصرف شکلات و اختلالات کلیوی ارتباط وجود دارد؟

آیا مصرف سبزیجات در افراد میانسال میتواند موجب کاهش ابتلا به سرطان معده شود؟

بعد از عنوان مسئله یا سوال، پژوهشگر بر اساس دانش و نظریه های موجود در رشته خود، و نیز با توجه به تحقیقات مشابه قبلی، به طرح فرضیه اقدام می کند. فرضیه یک حدس علمی است که درست بودن و یا غلط بودن آن پس از انجام پژوهش و جمع آوری اطلاعات و دادهها و تجزیه و تحلیل آنها معلوم می شود. فرضیه، یک نظر یا ایده است که هنوز صریح و قطعی نیست و نیاز به آزمایش و بررسی سیستماتیک دارد تا رد یا قبول شود.

گاهی فرضیه پیشنهاد است؛ پیشنهاد محقق درباره مسألهای که بر اساس شواهد بدست آمده ارزش آزمودن را دارد. فرضیه های تحقیق، پیشبینی های محقق از نتایج پژوهشی است که قرار است انجام گیرد. فرضیه باید به روشنی و وضوح مطرح شود و برای همه قابل فهم باشد. پرسشهای پژوهشی بصورت جمله های سوالی به گونه ای که رابطه بین دو یا چند متغیر را مورد پرسش قرار دهد و فرضیه های پژوهشی به صورت جمله های خبری جهتدار به گونه ای که بتوان یک متغیر را از روی متغیر دیگر پیش بینی کرد، بیان می شود. در هر تحقیق باید فرضیه یا پرسش های پژوهشی را مطرح ساخت.

۶ - تعاریف عملیاتی متغیرها: برای عملی کردن پژوهشی، متغیرهای مورد نظر که بصورت مفهومی در پرسش یا فرضیه های پژوهش وجود دارد باید به گونه ای قابل سنجش ( کمی) تعریف شود.

متغیر، عبارت از خصوصیات و حالات مورد اندازه گیری است که می تواند تغییر کند و یا تغییری بوجود آورد. متغیر، انواع مختلفی دارد و در زمان طرح و برنامه ریزی یک تحقیق لازم است متغیرها تعریف و تشریح گردند و معمولاً آنهایی که بطورمستقیم با اهداف پژوهش در ارتباط هستند بیشتر مدنظر قرار می گیرند.