ماهیت نمایه انتهای کتاب

نمایه انتهای کتاب

تعریف  

نمایه انتهای کتاب سیاه های نظام یافته است از واژه ها و مفاهیم موضوعی، نام های اشخاص، عنوان کتاب ها و مدارک استناد شده، نام های جغرافیایی و دیگر مطالب مهم یک یا چند کتاب با ارجاع به صفحاتی که محل اطلاعات مورد نظرشان را نشان می دهند که معمولاً در پایان کتاب قرار میگیرد (نوروزی، ۱۳۸۰: ۱۳). یا به عبارتی ساده، نمایه ای است که دسترسی به ریزترین اقلام اطلاعاتی موجود در یک کتاب را برای خواننده کتاب فراهم میکند (نوروزی، ۱۴:۱۳۸۰).

ماهیت

نمایه سازی جدید با نمایه انتهای کتاب آغاز شد و اینها هنوز هم بخش اصلی کارهای نمایه سازی را تشکیل می دهند. کتابها اغلب دارای نقطه آغاز و پایان هستند. نمایه انتهای کتاب کاری سریع و یکباره است، در حالی که نمایه سازی نشریات ادواری در طول زمان و اغلب طی دهه های بسیاری ادامه مییابد.در کتاب که دارای آغاز و انجام است مجموعه ای از کاربرد واژگان وجود دارد که در طول زمان تغییر نمی کنند، در حالی که نشریات ادواری نظام های بی پایانی هستند که واژگان در آنها به گونه ای پویا در حال تغییرند. کتاب اغلب دارای موضوعی متمرکز است، در حالی که مجموعه ای از مجلات که نمایه میشوند، حتی در حوزه های تخصصی، دارای موضوعات متعدد میباشند.

از نظر شکلی، نمایه های کتاب، به استثنای کتب مرجع، قسمتی فیزیکی از خود کتاب هستند. در حالی که نمایه های نشریات ادواری چندین عنوان را تحت پوشش قرار میدهند و بنابراین موجودیت مستقلی دارند.  تفاوت اصلی دیگر در کنترل واژگان است. نمایه سازی کتاب اغلب بر مبنای متن آزاد است و نمایه ساز از کتابهای مرجع حوزه مربوطه استفاده می کند. در حالی که، در نمایه های نشریات ادواری به دلیل یکدستی موضوعات از اصطلاحنامه استفاده میشود. نمایه سازان کتاب نیز ممکن است از اصطلاحنامه حوزه مورد نظر استفاده کنند، اما اینها به عنوان راهنمایی کلی به کار میروند. تفاوت دیگر نمایه انتهای کتاب با انواع دیگر نمایه ها این است که نمایه کتاب به اندازه خود کتاب منحصر بفرد است. نمایه کتاب کاری جداگانه است که تنها در خدمت کتاب مربوطه می باشد و عموماً زمانی تغییر می کند که ویرایش جدیدی از کتاب منتشر شود. به یک معنی، نمایه انتهای کتاب قطعه ای اختصاصی تر مربوط به کتاب است، اما انواع دیگر نمایه چندان اختصاصی نیستند.

نمایه انتهای کتاب را اغلب یک فرد به تنهایی میسازد، در حالی که انواع دیگر نمایه مانند نمایه نشریات ادواری توسط افراد زیادی و در دوره زمانی نسبتاً طولانی ایجاد می شوند (کلیولند و کلیولند، ۱۳۸۵: ۱۵۰).