مراحل نگارش کلی مقالات علمی پژوهشی و علمی ترویجی:
چنانکه بیان شد محقق باید ابعاد سهگانه محتوایی، ساختاری و نگارشی مقاله را مورد توجه قرار دهد. آنچه تاکنون بیان شد خلاصهای از اصول محتوایی و ساختاری یک مقاله علمی بود. اکنون به بررسی اصول کلی آیین نگارش که رعایت آن در تحریر مقاله علمی ضروری به نظر میرسد می پردازیم
الف) متن علمی تا حد ممکن باید مختصر و مفید باشد به همین جهت لازم است از آوردن نقل قول های غیرضروری و حجم افزا، تفنن های شاعرانه و ذوقی، بیان های عاطفی و احساسی و گزافه نویسی اجتناب شود.
ب) از آوردن عبارتهای مبهم، مغلق و پیچیده و واژههای نامأنوس باید احتراز شود.
ج) باید از ذکر بندهای طولانی و جملههای بلند خودداری شود.
د) مطالب باید ساده، روان، جذاب و به گونهای صریح و روشن بیان گردد.
ر) در نقل مطالب ضروری است امانتداری را با ذکر مشخصات دقیق منبع رعایت کرد هرچند در این باب نباید به دام افراط و تفریط - که حمل بر فضل فروشی یا سهلانگاری است - افتاد.
ش) هر بخشی از نوشته که شامل یک اندیشه و مطلب خاصی است باید در یک بند (پاراگراف) آورده شود.
ص) از به کاربردن کلمات مترادف به دلیل افزایش حجم اجتناب شود.
ط) از به کار بردن افراطی حروف اضافه و حروف ربط در متن پرهیز شود.
ع) باید از به کار بردن تعبیرهای نامناسب و عامیانه و استعمال الفاظ ناروا، رکیک و غیراخلاقی احتراز شود دو نکته در آیین نگارش باید به صورت مجزا بررسی شود: یکی رسمالخط فارسی و دیگری آد. نشانهگذاری است که به اختصار به آنها اشاره می شود:
رسم الخط فارسی:
خط چهره مکتوب زبان است و همانند زبان از مجموعه اصول و قواعدی پیروی میکند. ازآنجا که خط نقش مهمی در اصالت و غنای فرهنگ یک جامعه دارد نباید شیوهای را برگزید که نسلهای جدید در استفاده از منابع کهن و ذخایر فرهنگی خود دچار مشکل جدی شوند. بنابراین نباید چهره خط فارسی به صورتی تغییر کند که مشابهت خود را با ذخایر فرهنگی قدیمی از دست بدهد. فرهنگستان زبان و ادب فارسی که یک نهاد رسمی است و طبق قانون وظیفه نظارت، تدوین، تنظیم و تصویب قواعد و ضوابط خط فارسی را به عهده دارد اصول و قوانینی را دراین باره تصویب کرده است که در این بخشی از مقاله با عنایت به مصوبات این فرهنگستان نکات رسمالخطی را به اختصار بیان می کنیم.
قواعد املایی برخی از واژهها:
الف) واژههایی که همواره به صورت جدا نوشته می شود عبارتاند ازای مانند: ای خدا؛ همین و همان مانند: همین جا، همان کتاب؛ هیچ مانند: هیچ یک؛ می و همی مانند: میرود و همی گوید.
ب) واژههایی که همواره جدا نوشته میشود اما استثنا دارنداین و آن همواره جدا نوشته میشوند مگر در: آنچه، آنکه، اینکه، اینها، آنها، اینجا، آنجا، وانگهی چه همواره جدا نوشته میشود مگر در: چرا، چگونه، چقدر، چطور، چنان.
بی همواره جدا نوشته می شود مگر آنکه کلمه بسیط گونه باشد مثل: بیهوده، بیخود، بیراه، بیچاره، بینوا، بیجا
هم از کلمه پس از خود جدا نوشته میشود مگر در موارد زیر:
۱. کلمه بسیط گونه باشد مثل: همشهری، همشیره، همسایه، همدیگر، همچنین، همچنان، ھمین، ھمان
۔۲.- جزء دوم ترکیبی باشد، مثل همدرسی، همسنگ، همکار، همراه.
۳. جزء دوم با مصوت آشروع شود مثل: همایش، هماورد، هماهنگ.
به همواره جدا نوشته میشود مگر در:
۱. وقتی بر سر فعل یا مصدر بیاید بای زینت مثل: بگفتم، بروم، بنماید، بگفتن.
۲. به صورت بدین، بدان، بدور، بدیشان به کار رود.
۳. هرگاه صفت بسازد: بخرد، بشکوه، بهنجار، بنام.
ج) واژههایی که همواره جدا نوشته میشود اما استثنا دارند: که همواره جدا از کلمه قبل نوشته می شود مگر در: بلکه، آنکه، اینکه چه از کلمه پیش از خود جدا نوشته می شود مگر در: آنچه، چنانچه را همواره جدا نوشته می شود مگر در: چرا، مرا تر و ترین همواره جدا نوشته میشوند اما استثنا دارند: بهتر، مهتر، کهنتر، بیشتر و کمتر.
ها همواره به کلمه ماقبل میچسبد مگر در:
۱. بخواهیم صورت مفرد کلمه مشخص شود مثل: کتابها، درس ها
۲. کلمه به ه غیرملفوظ ختم شود مثل: میوه ها، خانه ها.
علائم همزه
الف) اگر حرف پیش از آن مفتوح باشد روی کرسی آنوشته می شود مگر آنکه پس از آن مصوت ای، او یا (ب) باشد که در این صورت روی کرسی نوشته میشودرأفت، تأسف، مأنوس، شأن، خلاً ملأ مبدأ، منشأ
رئیس، لئیم، رئوف، مئونت، مطمئن، مشمئز
ب) اگر حرف پیش از آن مضموم باشد روی کرسی و نوشته میشود مگر آنکه پس از آن مصوت او باشد که در این صورت روی کرسی ی نوشته می شود: رؤیا، رؤسا، مؤذن، مؤثر، مؤانست، لؤلؤ، تلؤلؤ شئون، رئوسں۔
ج)اگر حرف پیش از آن مکسور باشد یا ساکن ولی در وسط کلمه قرار داشته باشد روی کرسی ی نوشته می شود و همچنین کلمات دخیل فرنگی همواره با کرسی ی نوشته می شوند: لئام، رئالیست، سئول، نئون، مسئله، جرئت، هیئت، و در توأم استثنا است.
د) اگر حرف پیش از آن مکسور و در آخر کلمه باشد روی کرسی ی نوشته می شود: متلالیء
ر)اگر حرف پیش از آن ساکن و یا یکی از مصوتهای بلند آ، او یا ای بوده و در آخر کلمه نوشته شود بدون کرسی نوشته می شود: جزع، سوع، شیع، بطع، سماء، ماء، املاء، انشاء.
س) در صورتی که همزه پایانی ماقبل ساکن (بدون کرسی) یا همزه پایانی ماقبل مفتوح (با کرسی (آ)) و یا همزه پایانی ماقبل مضموم (با کرسی (و)) به یای وحدت یا نکره متصل شود کرسی س میگیرد و کرسی قبلی آن نیز حفظ شود
جزئی، شیئی، منشائی، مائی، لؤلؤئی۔
ص) اگر حرف پیش از آن مفتوح یا ساکن و پس از آن حرف آ باشد به صورت - آ و آ نوشته میشود
مآخذ، لآلی، قرآن، مرآت.
الف) نشانه کسره اضافه در خط فارسی آورده نمی شود مگر برای رفع ابهام در کلماتی که دشواری ایجاد میکندہ: اسبِ سواری/ اسب سواری۔
ب) برای کلمات مختوم به های بیان حرکت در حالت مضاف از علامت ء (ی کوتاه شده شبیه همزه) استفاده میشود
خانه من، نامه من، نوشته او
ج) ی در کلمههای عربی مختوم به یا که آ تلفظ می شود، در اضافه به کلمه بعد از خود به الف تبدیل میشود
عیسای مسیح، موسای کلیم، هوای نفس، کبرای قیاسی
واژه ها و عبارات مأخذ از عربی
الف) (هٔ) در عبارات مأخوذ از عربی به چند صورت میآید
۱) اگر در آخر کلمه تلفظ شود به صورت تا نوشته می شود: رحمت، جهت، قضاوت، برائت، مراقبت.
۲) اگر در آخر کلمه تلفظ نشود به صورت ه نوشته میشود: علاقه، معاینه، مراقبه، نظاره، آتیه.
۳) در ترکیبات عربی رایج در فارسی به صوت (ة) نوشته می شود: لیلةالقدر، ثقةالاسلام خاتمة الامر، دایرةالمعارفه استثنا در کلمات حجت الاسلام، آیت الله.
ب) و که در برخی از کلمه های عربی به صورت آتلفظ می شود، در فارسی به صورت الف نوشته می شود مگر در مواردی که رسمالخط قرآنی آن مراد است: زکات، حیات، مشکات.
ج) الف کوتاه همیشه به صورت الف نوشته می شود مگر در برخی حروف اضافه و اسامی خاصی که الف در آخر کلمه می آید و ترکیباتی که عیناً از عربی گرفته شده است: شورا، مولا تقوا، اسماعیل، رحمان، ھارون، یاسین۔
الی، حتی، عیسی، یحیی، مرتضی، اعلام الهدی، بدرالدﹼجی، سدرهٔ المنتهی، طوبیلک.
تنوین
آوردن تنوین (در صورتی که تلفظ شود) در نوشته های رسمی و نیز در متون آموزشی الزامی است و به صورتهای زیر نوشته میشود:
الف) تنوین نصب همیشه به صورت ﺃً / ًنوشته میشود و اگر کلمه مختوم به همزه باشد همزه آنهاروی کرسی ی میآید و سپس تنوین روی الف بعد از آن قرار میگیرد. نسبتأ واقعاً موقتأ عجالتاً، طبیعتاً عمداً جزئاً، استثنائاً، ابتدائاً ب) تنوین رفع و جر در همه جا به صورت ُ/ ٍ نوشته می شود و فقط در ترکیبات مأخوذ از عربی که در زبان فارسی رایج است به کار میرود: مشارٌالیه، مضافٌ الیه، منقولٌ عنه، مختلفٌ فیه، متفقٌ علیه، بعبارهٌٔ ٱخری، ای نحوٍ کان-آوردن تنوین در کلمه های فارسی اشتباه است: گاهاً زباناً
ترکیبات
مراد در اینجا کلمات مرکب و مشتق است که به صورت زیر آورده می شود:
کلمات مرکبی که الزاماً پیوسته نوشته میشوند:
* مرکبهایی که بسیط گونه اند: آبرو، الفبا، آبشار، نیشکر، رختخواب، یکشنبه، سیصد، یکتا
* جزء دوم با آ آغاز شود و تکهجایی باشد: گلاب، پساب، خوشاب،
* هرگاه کاهش یا افزایش واجی یا ابدالی یا ادغام یا جابهجایی آوایی در داخل آنها روی داده باشد
چند، هشیار، ولنگاری، شاهسپرم، نستعلیق، سکنجبین.
* مرکبی که دستکم یک جزء آن کاربرد مستقل نداشته باشد: غمخوار، رنگرز، کهربا
* مرکب هایی که جدا نوشتن آنها ابهام معنایی ایجاد میکند: بهیار (به یار)، بهروز (بهروز)، بهنام (به نام).
کلمه های مرکبی که جزء دوم آنها تکهجایی باشد و صورت رسمی یا نیمه رسمی یا جنبه سازمانی، اداری و صنفی یافته باشد: استاندار، بخشدار، کتابدار، قالیشو، آشپز
نشانه گذاری ها
ازآنجا که در جملات مکتوب عواملی همچون مکث، تکیه، آهنگ و لحن کلام یا اشاره ها-که در سخن گفتن استفاده میشود- وجود ندارند تا گوینده را در انتقال مقصودش یاری دهند برای رفع ابهام و روشن کردن مقصود نویسنده و روان خواندن نوشته از علائم نقطه گذاری استفاده می شود. استفاده از علائم ویرایش بیشتر تابع لحن کلام و سبک نویسنده است با وجود این گاهی از اصول و قواعدی پیروی میکند که سعی می شود موارد مهم آنها بیان شود. ویرگول (،): ویرگول نشانه مکث کوتاه است که با توجه به نوع متن و نوع مخاطب برای درست و روان خواندن نوشته در حد اعتدال به کار برده می شود. در برخی موارد استفاده از آن ضرورت دارد که به برخی از آنها اشاره می شود:پ
الف) در بین دو کلمه که احتمال دارد خواننده آنها را به هم اضافه کند: امام، امت اسلام را زنده کرد
ب) در دو طرف عطف بیان و بدل نیز معمولا به کار میرود: شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان درباره مسائل جاری گفت...
ج) بین چند کلمه یا گروه که در کنار هم بیایند و از نظر دستوری دارای یک نقش باشند از ویرگول استفاده میشود و دو واحد آخری با (و) به هم عطف می شوند: مردی مؤدب»، فروتن، مهربان و نیکوکار بود.
د) میان عبارت هاوجمله های غیرمستقل یا وابسته: معمولاً پیش مردم ظاهربین، دانشمند واقعی کسی است که...
ر) برای جدا کردن اجزای آدرس ها: قم، بلوار امین، روبهروی راهنمایی و رانندگی، موسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه.
س) برای جدا کردن ارقام در جمله: به این موضوع در صفحههای ۱۱۵، ۹۵، ۷۰ و ۴۲۰ اشاره شده است
ص) بعد از کلمه ها و عبارت های ربطی مانند: با این همه، به هرحال و... و قیدی، مانند: بلی، خیر و...
نقطه ویرگول(;) نقطه ویرگول برای مکث های طولانی تر و حدفاصل بین ویرگول و نقطه است و به نقطه نزدیکتر است که موارد کاربرد آن به شرح زیراست:
الف) قبل از کلمه ها و عبارتهای توصیفی مانند: مثلاً، یعنی، اما وس. اگر به مفهوم جمله قبل برگردد: شیخ الرئیس گفته است که: از گاو میترسم؛ برای اینکه گاو شاخ دارد و عقل ندارد؛ یعنی اینکه از قدرتمند کم عقل باید گریخت.
ب) اجزای وابسته به یک موضوع کلی هرگاه به صورت جمله های متعدد ظاهراً مستقل بیان شود: فراق، کوه را هامون کند؛ هامون را جیحون کند؛ جیحون را پرخون کند؛ پس با این دلی ضعیف چون کند؟
ج) هرگاه در بین اجزای قسمتهای مختلف یک جمله ویرگولی های متعدد به کار رفته باشد نقطهویرگول برای جدا کردن مجموعه آن قسمتها از یکدیگر به کار میرود: محمد، احمد، حسن؛ علی و محمود را زدند.
د) هرگاه موضوع یک جمله کامل فهرستوار دستهبندی شده باشد. پس از پایان هر دسته نقطهویرگول و در آخرین دسته نقطه می آید.
نقطه (.): نشانه مکث کامل است که در پایان جمله های خبری و امری می آید و موارد کاربرد آن به شرح زیر است:
الف) پس از توضیحات پاورقی های جدول های نمودارها
ب) در پایان جمله و پس از ذکر مشخصات منابع که در متن استناد شده است مانند: (مطهری ۱۳۷۷، ص ۲۵).
ج) برای مشخص کردن حرف های اختصاری لازم است پس از هر حرف (به جز حرف آخر) نقطه گذاشته شود مانند: ه.ق (هجری قمری)، ق. م (قبل از میلاد)
دونقطه (:): نشانه توضیح است و به جای کلمهها و عبارتهای توضیحی (نظیر، مانند، مثل، از قبیل و ...) به کار میرود، بدین معنی که آنچه بعد از دونقطه آمده توضیح مثال قبل است؛ مانند: تنهاره سعادت: ایمان، جهاد، شهادت.
الف) قبل از نقل قول ها دونقطه می آید: او در کتاب خود گفته است: شما بودید که رفتید...
ب) برای جدا کردن رقمهای جزئی از کلی نیز از دونقطه استفاده میکنند (در متن های فارسی رقم کلی در سمت راست و رقم جزئی در سمت چپ می آید)، مثلاً جلد سوم صفحه ۴۱، را به صورت (۴۱:۳) نشان میدهند. ج)گذاشتن دونقطه پس از عنوان های کتاب، مقاله، عنوان اصلی، فرعی و امثال آن لازم نیست. علامت سوال (؟): در پایان جمله های پرسشی مستقیم علامت سوال می آید؛ همچنین موارد دیگر استفاده از علامت سوال عبارت است از:
الف) پس از جمله های استفهام انکاری: چه کسی میداند چه خواهد شد؟
ب) بعد از کلمه ها یا عبارتهایی که به جای جمله پرسشی بیایند: کدام بهتر است: علم یا ثروت؟
ج) برای بیان مفهوم تردید یا استهزا این علامت در داخل پرانتز(؟) استفاده می شود: آقای محمدی، استاد نمونه دانشگاه تهران (؟) به مشهد رفته است.
د) هرگاه چند جمله سوالی پشت سر هم قرار گیرند معمولاً در پایان تک تک آنها نشانه پرسش می آید: هیچ معلوم نیست از کجا آمدهاند؟ چه آوردهاند؟ به کجا می روند؟
ر) اگر در ضمن جمله خبری جمله پرسشی نقل شود باید جمله پرسشی حتما در داخل گیومه قرار گیرد: طفیلی را پرسیدند که «اشتها داری؟»؛ گفت: من بیچاره در جهان همین متاع دارم.
گیومه «»: نشانه ای است که برای «مشخص کردن» در موارد زیر به کار میرود:
الف) هرگاه عین عبارت نویسنده یا گویندهای نقل شده باشد: او پرسید «آیا کتابخانه ملی را
دیدهای؟»
ب) هرگاه برای تاکید یا به دلیل دیگر خواسته شود کلمه یا عبارتی در متن مشخص و متمایز شود مانند: گفتم «کتاب» را بیاور.
ج) عنوان مقالهها، سخنرانی ها، فصلها، مجلهها، اشخاص، کتاب هاوس. در متن- جایی که در چاپ حروف کج (ایتالیک) به کار نرفته -در داخل گیومه می آید. پرانتز 0 برای جدا کردن توضیح های نسبتاً اضافی به کار میرود؛ توضیح هایی از قبیل:
پرانتز():برای جدا کردن توضیح های نسبتا اضافی به کار میود.توضیح هایی ازقبیل:
الف) عبارتهای تکمیل کننده و توضیح دهنده: امامان معصوم (ع) احکام دینی را گاهی از راه الهام (نه وحی که خاص پیغمبر است) میگرفتند.
ب) معنای لغتها و کلمه ها: جلد پنجم و ششم فرهنگ معین به اعلام (اسمهای خاص) اختصاص دارد.
ج) تاریخ ها: صائب (۹۸۶-۱۰۸۱ ه.ق) از برجستهترین شاعران سبک هندی است.
د) ذکر مثالها: روشهای تحقیق به کار گرفته شده (مثل پیمایشی) در متن...
ر) ارجاعها و ذکر منابع در متن: جوادی آملی، ۱۳۷۷، ص ۵۴.
س) برای آوردن علائم اختصاری در متن: ق. م؛ ره.
خط فاصله (-): نشانه جداسازی است و بیشتر در دو طرف جمله یا عبارت معترضه می آید تا آن را از متن اصلی جمله جدا کند. خط فاصله در جدا کردن از ویرگول قویتر و از پرانتز ضعیفتر است به این معنی که خواننده حتماً مطلب بین دو ویرگول را باید بخواند ولی مطلب دو خط فاصله را می تواند نخواند. تفاوت آن با پرانتز در این است که عبارت بین دو خط فاصله جزء جمله به شمار میرود و در روال طبیعی جمله می توانیم آن را بخوانیم ولی عبارت داخل پرانتز توضیحی زائد بر متن است و ممکن است از نظر ترتیب کلمات به گونهای نباشد که بتوانیم آن را بخوانیم(غلامحسین زاده، ۱۳۷۲، ص ۵۰)
نهضت بیداری مسلمآنها در بسیاری از کشورهای اسلامی -بر خلاف آنچه تصور و تبلیغ می شودفرزند انقلاب نیست، برادر آن است.
الف) در آغاز بندهای کوتاه فرعی که بدون شماره گذاری یا دسته بندی عددی و حروفی بعد از دونقطه قرار میگیرند: کارمن خوب کسی است که:
- اهداف کارش را بداند؛
- نیازهایش را بشناسد و...
ب) برای پیوند دادن یک ترکیب دووجهی: فرهنگ ایرانی اسلامی؛ قطار تهران-مشهد.
ج) به معنی (تا) در بین دو عدد: ساعت ۹-۸ درسی دارم.
تایپ مقالہ
امروزه تقریبا اکثر مجلات علمی مقالات خود را به صورت تایپ شده میپذیرند بدین روی و برای تکمیل بحث برای آشنایی مولفان محترم برخی از اصول تایپ بیان می شود.
الف) عنوان مقاله در وسط سطر و با فاصله چهار سانتیمتر از بالا با قلم یاقوت شماره ۱۶ تایپ می شود.
ب) نام مولف در زیر عنوان و در وسط سطر و با فاصله ۱/۵ سانتیمتر با قلم ترافیک شماره ۱۰ تایپ میشود.
ج) رتبه علمی و محل خدمت مولف یا مولفان با علامت ستاره * یا شماره در پاورقی همان صفحه و با قلم لوتوس نازک شماره ۱۲ که متناسب با قلم پاورقی است تایپ می شود.
د) عناوین فرعی مقاله با شمارههای تفکیک کننده مانند: ۱، ۲، ۳، وس. با قلم لوتوس سیاه شماره ۱۴ تایپ میشود.
ر) عناوین فرعی تر با شمارههای تفکیک کننده ۱, ۲، ۱, ۱ و ... با قلم لوتوس سیاه شماره ۱۳ تایپ میشود. س) متن مقاله با قلم لوتوسی نازک شماره ۱۴ تایپ شده و ابتدای هر پاراگراف یا بند با کمی تورفتگی (اشپون) با فاصله ۰/۵ سانتیمتر آغاز می شود.
ص) فاصله بین سطرهای متن ۱/۵ سانتیمتر و فاصله آنها از عنوان های فرعی دو سانتیمتر است.
ط) فاصله حاشیه صفحهها از هر طرف دو سانتیمتر و از بالا و پایین نیز دو سانتیمتر است و فاصله آخرین سطر با پاورقی یک سانتیمتر است.
ع) نقل قول های مستقیم در داخل گیومه با قلم لوتوس نازک شماره ۱۲ تایپ می شود.
ف) شماره صفحات در گوشه سمت چپ و بالای صفحه تایپ می شود.
ق) مقاله فقط بر یک طرف صفحه تایپ میشود.
ک) باید در تایپ مقاله از به کاربردن قلمهای متنوع و متفاوت اجتناب شود.
* ویرایش متن
ویرایش متن بر عهده ویراستار است که باید طبق قوانین مربوط به نشر و ضوابط علمی صورت دهد. هرچند ویرایش وظیفه محقق نیست برای آشنایی محققان به توضیحی اجمالی در این رابطه می پردازیم:
هر اثر تحقیقی دو نوع ویرایش می شود: ویرایش فنی و ویرایش محتوایی.
ویرایش فنی: در ویرایش فنی مسائلی از قبیل به دست دادن ضبط لاتینی نام ها یا معادل فرنگی اصطلاحات فنی، تعیین محل تصاویر، اشکال و جدول ها، مراعات شیوه مناسب برای معرفی مشخصات کتابشناسی، تهیه فهرست مندرجات، فهرست تفصیلی واژهنامه، فهارس دیگر، تنظیم صفحه، عنوان و صفحه حقوق، اعراب گذاری های لازم، تبدیل مقیاس ها، سنوات، توضیح لازم برای برخی از اصطلاحات، معرفی اجمالی بعضی از اعلام در صورت نیاز انجام میشود. ویرایش محتوایی: هر نوع کاستی و نادرستی نحوی و زبانی در این ویرایش اصلاح می شود. اگر اثر تحقیقی متن تصحیح شده باشد به بدخوانی های مصحح توجه و با مراجعه به منابع - در صورت همکاری مصحح و در اختیار قرار دادن منابع - از درستی و اعتبار توضیحات و تعلیقات وی اطمینان حاصل می شود. در مورد آثار ترجمه شده مطابقت تمام و کمال ترجمه با متن اصلی لازم است(دهنوی، ۱۳۷۷، ص ۱۰۰)
پیوستها
اگر مقاله علمی دارای مطالبی باشد که در گزارش پژوهش علمی ضروری نیست مؤلف آن را درپیوستها ضمیمه مقاله می نماید. به طورکلی آنچه پرسشنامه را در درک ارزشیابی و تکرار پژوهش یاری میکند مانند نسخه کاملی از آزمون ها یا پرسشنامه های چاپ نشده و شاخص های آماری آنهاو... می تواند در پیوست آورده شود.
و)نگارش مقاله ISI
برای نوشتن یک مقاله استاندارد برای انتشار در مجلات معتبر ISI چه باید کرد؟
برای موفقیت در پذیرش مقاله باید به نکات زیر توجه کرد:
داشتن عنوان مناسب با تحولات روز
با عنوان موردنظر باید کاملاً واضح و دارای لغات کلیدی تحقیق باشد. عناوین طولانی سبب کاهش نمره ارزشیابی مقاله میشود.
چکیده مناسب
چکیده تحقیقی باید مختصر و مفید باشد. چهار بخش اصلی چکیده شامل بیان مساله و هدف از انجام پژوهشی (۲ تا ۳ خط) می شود.
روش تحقیق
با نوع تحقیق (میدانی - کتابخانهای - طولی - تقاطعی - ...) (یک خط)
با محل تحقیق (مکان اجرا) (منطقه - شهر - کشور) (نیم خط)
با دوره تحقیق (از ماه ... در سال ... تا ماه ... سالی...) (نیم خط)
با جامعه تحقیقی، نمونه تحقیقی (تعداد افراد منتخبا) (نیم خط) اروش انتخاب حجم نمونه (تصادفی ساده - تصادفی خوشه ای) (نیم خط)
|نوع آزمون آماری (کای اسکوار (خی دو) - تی استیودنت - رگرسیون) (نیم خط)
نوع مدل: نام مدل
نتایج تحقیق
با نتیجه فرضیه های تایید یا رد شده نوشته شود. (دو تا سه جمله)
برخی مجلات دارای فرمتی از پیش تعیین شده برای نوشتن چکیده هستند و پژوهشگر می بایست در فضای تعیین شده هدف پژوهش، روش تحقیق، نتایج، اهمیت پژوهش و... را وارد نماید لغات کلیدی: حداکثر چهار کلمه بخشهای بعدی مقاله
مقدمه
در این بخش محقق با نوشتن مطالب کلی توجه خواننده را به سوی موضوع تحقیق متمایل میکند. در نوشتن مقدمه بهتر است موارد زیر را رعایت کنیدابتدا یک تعریف از موضوع مورد نظر از قول منابع معتبر (این منبع باید از همه مهم تر باشد، اعتبار بیشتر سبب جلب توجه بیشتر خواننده میشود). سپس مطالب مرتبط با مقدمه را در این بخش قرار دهید. (یادتان باشد هیچ جمله ای را بدون منبع ننویسید.
بیان مساله
در اینجا هم ابتدا به تعریف مساله بپردازید. سپس مشکلات و مسائل مرتبط با موضوع را بیان کنید و سعی کنید سوال هایی را که در فرضیات تحقیق مطرح کردهاید را در این بخش به صورت جملات پرسشی مطرح کنید ولی این پرسش ها باید در جملات خبری باشدمثلاً در فرضیه دارید«رابطه مستقیمی بین اجرای مدیریت مشارکتی و افزایش بهرهوری در بیمارستانها وجود دارداین موضوع را میتوانید در بیان مساله چنین بنویسید«این که آیا میتوان از روش مدیریت مشارکتی در شرکتهای خدماتی و بیمارستانها با حداکثر بهرهوری استفاده نمود، هنوز مورد اختلاف نظر پژوهشگران علم مدیریت است.»
اهمیت موضوع
در این بخش هم اهمیت مساله را بیان می کنیداینکه عدم توجه به این مساله سبب چه عواقبی در س. می شود و اجرای درست آن چه نتایج
مثبتی به همراه دارد.. در کشورهای دیگر چه نتایجی از این مساله گرفتند و عدم اجرای آن سبب چه مشکلاتی شده است. (یادتان باشد این مطالب را باید حتماً با ذکر منبع در آخر هر جمله بنویسید. از خودتان قلمفرسایی نکنید. درنهایت بنویسید که اگر این تحقیق در ... اجرا شود چه نتایجی برای مسوولان و ... دارد؟
مروری بر تحقیقات انجام شده
ابتدا از تحقیقات سال های اخیر شروع کنید و به عقب بروید.
اگر مقاله را برای مجلات داخلی میفرستید، ابتدا از تحقیقات داخلی بنویسید.
اگر مقاله را برای مجلات خارجی میفرستید برعکس آنچه در بالا گفته شد انجام دهید.
از نوشتن نام یک نفر به صورت مکرر خودداری کنید. این کار این شبهه را برمیانگیزد که شما از منابع مختلف استفاده نکردهاید.
برای مقالات رشتههای تاریخ هر چه منبع قدیمیتر باشد جالب تر است. ولی برای مقالات مدیریت، فنی و پزشکی و علوم پایه باید از منابع جدید استفاده بیشتری بکنید
اگر مطمئن نیستید که مطلب مربوط به یک منبع هست یا نه، از نوشتن آن خودداری کنید. چون بررسی کنندگان مجلات خارجی کلیه جملات شما را با منابع موجود تطبیق میدهند و اگر خلاف آن ثابت شود مقاله مردود خواهد شد.
اگر از منابع و مقالات اینترنتی استفاده می کنید، این مقالات باید حتماً یک مقاله تحقیقاتی باشند. از نوشتن مطالب از سایتهای تبلیغاتی خودداری کنید چون نویسنده برای تبلیغ شرکت خود ممکن است دقت زیادی در منبع مورد نظر نشان ندهد. بهتر است مقاله موردنظر دارای مشخصات دانشگاهی باشد.
اگر مطلبی را از کتابهای ترجمه شده داخلی اقتباس می کنید، یادتان باشد که اغلب این کتابها در جهان دارای ویرایشهای جدیدتری هستند. ولی در ایران هنوز ترجمه و منتشرنشده اند. بهتر است کتاب اصلی با ویرایش جدید را پیدا کنید و از آن رفرنس بدهید.
مشکل مهم
بسیاری از محققان عزیز داخلی به علت ضعف زبان انگلیسی مجبورند از مقالات ترجمه شده در کتاب های داخلی استفاده کنند. غافل از اینکه این کتابها بارها ویرایش شده و ممکن است جملات آن عوض شده باشد. حتی اگر مطالب آن کتاب عوض نشده باشد ولی نوشتن نام نویسنده و سال انتشار قدیمی آن سبب می شود کارشناسان مجلات خارجی نتیجه بگیرند که شما به منابع جدید دسترسی ندارید و این مساله شانس پذیرش مقاله شما را پایین خواهد آورد. برای حل این مشکل باید جدیدترین کتاب را از همان نویسنده پیدا کنید. در برخی از موارد ممکن است نتوانید کتاب مورد نظر با ویرایش جدید را در داخل کشور پیدا کنید. در این مواقع از همان نویسنده ممکن است مقالاتی در تاریخ جدید در جهان چاپ شده باشند. اگر آن مقاله را از همان نویسنده پیدا کنید، مشکل منبع نویسی شما حل خواهد شد و دیگر مجبور نیستید نام کتاب ترجمه شده را که دارای سال انتشار قدیمی است بنویسید. به جای آن مقاله مورد نظر را پیدا کرده و با ترجمه مقاله جمله مورد نظر را از همان نویسنده پیدا می کنید. پس از اطمینان از این مساله نام همان نویسنده را با سال انتشار جدیدتر در مقاله خود می آورید. به طورکلی نوشتن منبع ترجمه شده به زبان فارسی برای مجلات خارجی کار جالبی نیست و از اعتبار مقاله میکاهد. ولی برای مجلات داخلی این مشکل کمتر است اگرچه مجلات داخلی نیز از اصالت منبع استقبال می کنند و آخرین ویرایش را بیشتر قبول دارند.
فرضیات و اهداف تحقیق
فرضیات را دقیق و مناسب بنویسید.
روش تحقیق
روش تحقیق بخش بسیار مهم مقاله را تشکیل میدهد. برای نوشتن روش تحقیقی حتما با متخصصان آمار مشورت کنید. اگر مطالب مقاله شما در سطح بالا باشد ولی روش تحقیق درستی راانتخاب نکرده باشید زحمتتان به هدر خواهد رفت. از مطالب نوشته شده در بخش چکیده پیروی کنید منتها از جملات کامل تر و بیشتری استفاده نمایید
نتایج تحقیق
برای نوشتن نتایج تحقیق در مقاله انگلیسی باید از مهمترین جداول و نمودارها استفاده کنید. همه جداول و نمودارها را در مقاله قرار ندهید و از کشی دار کردن مقاله خودداری کنیدبه طور مثال اگر برای چند سوال مربوط به هر فرضیه یک آزمون انجام دادهاید، سعی کنید جدول نهایی آزمون را در مقاله قرار دهید.
بحث و نتیجه گیری
در این بخش باید ابتدا چند نکته مهم را از ادبیات تحقیق بیاورید. سپس نتیجه هر فرضیه را نوشته و پس از آن نتیجه تحقیقات دیگران را در رابطه با آن فرضیه بنویسید و بعد این نتایج را با نتیجه خود مقایسه کنید مثلاً در این تحقیق مشاهده شده است که رابطه معنی داری بین ... و... وجود دارد. این نتیجه با نتایج کاپلان و همکاران (کاپلان ۲۰۰۳) و راجر (۲۰۰۲) و موریسون (۱۹۹۶) مطابقت دارد ولی نتایج اعلام شده توسط آقای ... در ایران (۱۹۹۷) خلاف این نکته را نشان میدهد. از سوی دیگر در رابطه با... مشاهده می شود که در این تحقیق ... اما پارکر (۲۰۰۱) اعلام نموده است که توجه می نمایید که منابع مختلفی در این پاراگراف نوشته شدهاند. در واقع یک مقاله درست و مناسب باید همین مشخصات را داشته باشد. به طورکلی همه قسمتهای مقاله باید کموبیش دارای این تعداد منبع در لابهلای جملات خود باشند.
پیشنهادها
پیشنهاد در دو بخش داخل کشور و خارج کشور (بینالمللی) باشد
تشکر و تقدیر
از استادان و دوستان و آشنایان در چند جمله کوتاه تشکر کنید.
منابع
منابع باید کاملاً دقیق نوشته شوند.
برای نوشتن منابع می توانید به منابع مقالات منتشرشده توجه کنید.
اگر از یک مقاله فارسی استفاده کردید، سال هجری شمسی را به سال میلادی تبدیل کنید.
ترجمه مقاله
ترجمه یک مقاله برای ارسال به مجلات خارجی یک ترجمه معمولی نیست. مترجم علاوه بر تبحر در ترجمه باید به علم مربوطه آشنایی کامل داشته باشد. چه بسا مقالات تحقیقاتی جالبی که به علت عدم آشنایی مترجم با اصطلاحات تخصصی مردود شدهاند. پیشنهاد می کنیم که برای ترجمه، حاصل زحمات خود را به دست افراد مجرب بدهید.
چگونه بدانیم یک مجله دارای درجه آی اس آی است؟
برای اطلاع از اینکه یک نشریه دارای درجه ISI است یا نه، میتوان نام آن نشریه را در سایت موسسه اطلاعات علمی (Institute of Scientific Information) جستوجو کرد یا از جستوجوی پیشرفته گوگل استفاده کرد به این صورت که در قسمت نام سایت search within a site or domain آدرس موسسه ای اس ای science.thomsonreuters.comرا وارد کرده و در قسمت کلیدواژه this exact wording or phraseنام نشریه یاISSNنشریه را وارد سازید.
