بخشی از مقاله
چکیده:
امنیت در شهر، به معناي اجراي دقیق، منظم و صحیح قوانین حقوقی و حتی اخلاقی حاصل کارکرد ساختار عظیم اجتماعی است که از فرهنگ عمومی و سیاست هاي حکومتی تاثیر می پذیرد، اگر چه در جریان تقسیم کار اجتماعی-و به خصوص تقسیم کار اداري- هر بخش از این سیستم به دستگاه مشخصی واگذار می شود. براي تامین امنیت روانی شهروندان، ثبات در قوانین و مقررات شهري مسئله بسیار مهمی استکه متاسفانه توجه چندانی به آن نمی شود. مقررات شهري ما از یک طرف تمهیدات لازم را براي تامین امنیت شهروندان نیندیشیده اند و از طرف دیگر هم با تغییراتی که هر از گاهی در آنها بوجود می آید امنیت روانی شهروندان از بین می رود.
اما جرایم شهري تعریف خاص خود را دارند و معمولا شامل جرائمی می شوند که در فضاهاي عمومی شهري، یا جاهایی که احتمال سرایت جرم از فضاهاي عمومی به فضاهاي خصوصی وجود دارد، صورت می پذیرند. ویژگی دیگر ناامنی هاي شهري این است که افراد غریبه نسبت به هم به این کار مبادرت می ورزند و باید تفکیکی بین فضاهاي مسکونی و فضاهاي عمومی در شهر ها انجام شود. مقاله حاضر سعی دارد تا آنجا که ممکن است تصویري از آنچه در مدیریت امنیت شهري وجود دارد و آنچه را که به نظر نگارندگان بهتر است را ارائه نماید.
مقدمه
مبناي تشکیل جامعه برخورداري از امنیت بوده است و بدین لحاظ انسان دست از آزادي هاي »مطلق و بی مرز« شسته و آنها را محدود کرده است. همان گونه که در صحنه بین المللی نیز دولتها تدریجا و براي برخورداري از امنیت دست از آزادي هاي مطلق خود مثلا در زمینه جنگ شسته اند و بر اساس کنوانسیون هاي بین المللی حق توسل به زور در روابط فی مابین از خود ساقط کرده اند.
امنیت از اولین انتظارات شهروندان از حکومت خود می باشد که در دنیاي امروز داراي ابعاد متنوعی است.
امنیت از اقتصاد، سیاست خارجی دولت ها، فرهنگ عمومی جامعه، صنعتی بودن، و بسیاري موارد دیگر تاثیر می پذیرد. فیلسوفانی که دغدغه عدالت داشته اند، آنرا شرط ضروري عدل دانسته اند، و کسانی که به »رفاه« می اندیشیده اند، آنرا عامل اصلی آسایش شمرده اندو آنان که بر توسعه سیاسی یا اقتصادي تکیه کرده اند، امنیت را »عامل« و نیز »حاصل« آن تلقی کرده اند و همه کسانی که براي حاکمیت ارزشهاي معنوي تلاش دارند، آن را مقدمه این واجب می دانند. امنیت را در ابعاد و زوایاي مختلفی میتوان بررسی و تحلیل کرد، تقسیم آن به بعد عینی - امنیت واقعی - و بعد ذهنی - احساس امنیت - یک تقسیم بندي دور از ذهن نیست.
گرچه امنیت و ایمنی هردو در عربی از یک ریشه اند، اما معناي آنها را نباید باهم اشتباه کرد. امنیت مفهومی اجتماعی است و کاربرد آن نیز به گونه اي مرتبط با شهر، جامعه و جمع معنی پیدا می کند، و ایمنی به معنی دوري از خطر و در سلامت زیستن است و کاربرد آن عمدتا فردي است. امنیت و ایمنی1در سلسله مراتب نیازهاي انسانی مرتبه اي بالاتر از نیازهاي زیستی- همچون خوراك، پوشاك، مسکن و جز اینها- را به خود اختصاص می دهد. به عبارت دیگر، اولین و اساسی ترین نیاز انسانی هر فرد امنیت است. انسان مدنی براي زندگی در جمع و دستیابی به مراتب بالاي رشد، نیازمند امنیت، ایمنی و آرامش خاطر است.
امنیت را می توان از ابعاد گوناگون تحلیل کرد، که تعابیري چون امنیت اقتصادي، امنیت اجتماعی، امنیت شغلی و امنیت فردي از جمله آنهاست. برقراري هر کدام از انواع امنیت، لوازم و روش هاي خاص خود را دارد، اما امنیت علاوه بر شاخصه هاي بیرونی و تعاریف خاص خود، از جنبه درونی هر فرد نیز اهمیت ویژه اي دارد. به دیگر سخن، امنیت بیشتر احساس درونی است تا شاخصی بیرونی، و »احساس امنیت« فردي و جمعی در بردارنده شاخصه هاي امنیت است.
در دنیاي کنونی به لحاظ گسترش شهرنشینی و تعاملات ویژه شهروندان با یکدیگر، و همچنین از منظر طراحی شهري و معماري، امنیت در شهرها اهمیت خاص پیدا کرده است. شهر به عنوان نماد زندگی جمعی در دنیاي کنونی نیازمند نگاه ویژه در مقوله امنیت است. در این مقوله باید به سوال هاي زیر پاسخ داد:
- آیا برقراري امنیت و پیشگیري از وقوع جرم در شهرها از منظر تامین حداقل نیاز انسانی تنها بر عهده قوه قضاییه، نیروي انتظامی و سایر نهاد هاي امنیتی است؟ شهروندان، شهرداري ها، و سایر نهادها و ارگان هاي مرتبط با شهر چه نقشی در ایجاد امنیت و پیشگیري از وقوع جرم دارند؟
- آیا می توان از زاویه طراحی شهري به مبحث امنیت نگاه کرد؟ طراحی شهر چه تاثیري بر پیشگیري از جرم یا وقوع آن دارد؟
-1 امنیت جامعه در فرهنگ قرآن کریم
ریشه امنیت در لغت از امن، استیمان، ایمان و ایمنی است که به مفهوم اطمینان، آرامش در برابر خوف و ترس و نگرانی و ناآرامی است. به عبارت دیگر، امنیت را به اطمینان و فقدان خوف تفسیر، تعریف و ترجمه نموده اند که تا حدود زیادي به واقعیت نزدیک و شامل دوبعد ایجابی و سلبی در تعریف امنیت است. از یک سو اطمینان، آرامش فکري و روحی و از سوي دیگر فقدان خوف، دلهره و نگرانی، که موجب سلب آرامش و اطمینان می گردند.
"راغب"، لغت شناس برجسته قرآن کریم در تعریف امنیت آورده است:
"اصل امنیت، طمأنینه و آرامش نفس و از میان رفتن ترس و خوف است. امن و امانت و امان در اصل مصدر هستند و به حالت و وضعی اطلاق می گردد که انسان در آرامش باشد. گاه نیز بر چیزهایی اطلاق می شود که انسان بر آن امانتدار و امین است."
در حقیقت امنیت یک معناي نسبی دارد و بسته به وضع و شاخصهاي مربوط به آن است و به نوعی مترادف با ایجاد فرصت براي استفاده از ظرفیتها و کاهش آسیبها و تهدیدها و خطرات براي فرد، خانواده، جامعه، ملت و کشور است و شامل ثبات و امنیتاقتصادي، قضایی و حقوقی، فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی، سیاسی و نظامی می شود.امنیت فردي را باید در ایمان واقعی و آرامش روحی و اطمینان و طمأنینه نفس و یاد خداوند متعال جستجو کرد که "اَلا بِذکْرِااللهِ تَطْمئنﱡ الْقُلوب - ."سوره رعد آیه - 28
امنیت اجتماعی را باید در سایه تقوا و عدالت و رعایت حرمت و حقوق انسانها و دفاع از مظلومان و محرومان و برخورد با فاسدان و مجرمان و بزهکاران و رفع فقر و رفاه و تأمین معیشت مردم و حفظ آزادیهاي مشروع و حاکمیت عدل و حق و قانون و معیارهاي انسانی و الهی جستجو کرد.
