بخشی از مقاله
خلاصه
منطقه ساختگاه سد رودبار لرستان یک منطقه گسله است و در جناحین سد گسلهای مهم و فعالی وجود دارد که باعث لرزه خیزی منطقه شده است . عملیات تزریق و پرده آب بند دراین منطقه انجام شده است با توجه به اینکه این عملیات تکمیل نشده است نمی توان نتیجه گیری دقیقی گرفت اما با توجه به تزریق های انجام شده و بررسی نتایج تزریق در مورد کارکرد پرده آب بند پیش بینی هایی انجام شده است که در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است
.1 مقدمه
به دنبال ساخت سد، شیب هیدرولیکی بزرگی در بالادست سد نسبت به پاییندست آن ایجاد میگردد که این امر باعث ایجاد تمایل به نشت و حرکت آب از بالادست سد به سمت پایین دست میشود. وجود ناپیوستگیها در توده سنگ سبب کاهش مقاومت تودهسنگ و افزایش نفوذپذیری آن میشود. عملیات تزریق از جمله روشهایی است که در پروژههای مختلف عمرانی و معدنی به منظور افزایش کیفیت توده سنگ مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش سیال تزریق تحت عنوان دوغاب، به درون حفرات و منافذ موجود در تشکیلات سنگی و خاکی تزریق میشود.
از جمله مهمترین کاربردهای تزریق، احداث پرده آببند در پی سدها به منطور کاهش نشت و فشار هیدروستاتیکی، افزایش مقاومت مصالح یا کاهش تغییر شکلپذیری مصالح شالوده، ارتباط عناصر ساختمانی مجزا، نصب میل مهار ها و... است.
میتوان گفت، یکی از مهمترین و پیچیدهترین مسائلی که در راه رسیدن کامل به اهداف تزریق در پیش رواست، طراحی درست و دقیق عملیات تزریق با توجه به مشخصات و ویژگیهای منحصر به فرد زمینشناسی و ژئوتکنیکی حاکم بر ساختگاه میباشد. روش حفاری مناسب، توالی حفاری و تزریق، انتخاب آمیزه تزریق، انتخاب صحیح فشار موثر تزریق، عمق گمانهها، جهتیابی فضایی گمانهها با توجه به روند ساختارهای موجود از جمله مواردی است که در طراحی یک پروژه تزریق مد نظر قرار میگیرد. از این میان شکل و آرایش حفاری گمانههای تزریق از اساسیترین پارامترهایی است که در طراحی عملیات تزریق به آن پرداخته میشود.
.2 روش تحقیق
دراین مقاله علاوه بر ارائه مشخصات زمین شناسی و موقیعت سد و نیروگاه رودبار لرستان، نفوذپذیری و شاخص کیفی سنگ در تکیهگاهها و همچنین موقعیت گسلهای منطقه و وضعیت پرده آببند سد در منطق گسله بعد از آبگیری مورد بررسی قرار گرفته شده است.
.3 موقعیت سد رودبار لرستان
محل پروژه سد و نیروگاه رودبار لرستان در استان لرستان و در فاصله حدود 100 کیلومتری جنوب شهرستان الیگودرز قرار دارد. رودخانه رودبار پس از طی حدود 33 کیلومتر در جهت جنوب شرقی به محل ساختگاه سد رسیده و سپس به صورت یک چرخش U شکل - که ازاین پس رودخانه الکن شروع میشود - به محل پیشنهادی نیروگاه میرسد که تقریباً در فاصله 3 کیلومتری پاییندست محور سد واقع شده است. این چرخش، اختلاف ارتفاعی را در حدود 300 متر بین سد و محل نیروگاه که در مجاورت روستای محمدآباد قرار گرفته ایجاد مینماید.
هدف از احداث سد و نیروگاه رودبار استفاده از این پتانسیل طبیعی به همراه پتانسیل ایجاد شده در اثر شکلگیری مخزن سد به منظور تولید انرژی برقابی با ظرفیت نصب 450 مگاوات میباشد. دسترسی به محل سد و نیروگاه از طریق جاده الیگودرز- کاکلستان- گله مویه- کیش امکانپذیر است 95 کیلومتر از جاده مذکور - ازالیگودرز تا روستای کیش - آسفالت و از روستای کیش تا روستای محمدآباد محل نیروگاه دردست احداث میباشد شکل . - 1 - به دلیل صعب العبور بودن جاده موجود از چال حاتم تا محور سد جهت سهولت دسترسی به محل سد از محل کیش دو تونل دسترسی به تاج سد - - T1 و پاشنه سد - T2 - با طول 1/5 و1/45 کیلومترو قطر 8 متر در دست احداث میباشد.
مختصات جغرافیایی ساختگاه سد و نیروگاه به ترتیب عبارت است از:
ساختگاه سد: عرض جغرافیایی ً19 وَ54 و 32 شمالی
طول جغرافیایی ً05 وَ41 و 45 خاوری
ساختگاه نیروگاه: عرض جغرافیایی ً55 َ52و و 32 شمالی
طول جغرافیایی ً03 وَ39 و 49 خاوری
شکل -1 موقیت جغرافیایی سد رودبار لرستان
.4 زمین شناسی ناحیه ای منطقه
گستره مورد بررسی در پهنه زاگرس شمالی یا زاگرس بلند واقع شده است که این زون در واقع یک نوار به شدت خردشده به پهنای بین 70 تا 100 کیلومتر میباشد. که از جنوب باختری به نوار چینخرده زاگرس و از شمال خاوری به گسله اصلی واژگون - Main - Zagros Reverse Fault و پهنه سنندج سیرجان محدود گردیده است. این زون دارای روند شمال باختری جنوب خاوری - N130 - و تحت تاثیر حرکات کرتاسه پسین - فرورانش - و پلیوسن - برخورد - قرار گرفته است.
بطور کلی همزمان با بسته شدن دریای تتیس قدیمی - اواخر پرمین یا تریاس - در نواحی شمال ایران و ایجاد یک شکاف عمیق در امتداد زمین درز زاگرس - گسله اصلی زاگرس - ، اقیانوسی پدید آمد که به نام نئوتتیس خوانده میشود. این حوضه که یک حوضه ریفتی در مرز ورقه ایران و عربستان بوده تا ژوراسیک و اوایل کرتاسه بصورت حاشیه قارهای نا پویا ادامه داشته است در قسمتهای عمیق این حوضه رسوبات سیلیسی - شیمیایی - رادیولاریت - به سن ژوراسیک تا کرتاسه و رسوبات کربناته تیپ بیستون نهشته شدهاند، تا اینکه در کرتاسه بالایی - قبل از مایستریشین - حوضه مزبور بسته شده و اولین مرحله چین خوردگی نمایان میشود. نهایتاً در نئوژن برخورد و کوتاه شدگی سبب چینخوردگی و گسلش بخش بالایی پی سنگ میگردد
کمربند کوهزایی زاگرس مرتفع بدین ترتیب تحت تأثیر حرکات کوهزایی کرتاسه و پلیوسن قرار گرفته است. فرورانش صفحه اقیانوسی به زیر پوسته قارهای تا زمان برخورد صفحات قارهای ایران و عربی در حال انجام بوده است. به دنبال این فاز مؤلفه برشی حاصل از برخورد غالب و منتهی به گسلش امتدادلغز گردیده است. گسل اصلی معکوس زاگرس خط درز صفحات ایران مرکزی و عربی محسوب میشود. در کمربند تراستی زاگرس مرتفع گسلهای امتدادلغز و تراستی فراوانی به چشم میخورد. این ناحیه هم اکنون نیز دارای برخاستگی است و بسیاری از گسلها به عنوان گسل فعال یا واجد پتانسیل فعالیت درنظرگرفته میشوند.
