برآوردها نشان میدهد زمینلرزه 2011 توهوکو قويترین زمینلرزه در ژاپن و پنجمین در جهان از زمان آغاز ثبت شدت زلزلهها از 1900 میلادي است. (Shrivastava, The World Reporter, 2011) نائوتو کان (Naoto Kan)، نخست وزیر ژاپن بعد از بحران اخیر، اعلام کرد: »در طی 65 سال گذشته، پس از پایان جنگ جهانی دوم این بدترین و سختترین بحران ژاپن است.«(CNN Wire Staff, CNN, 2011)
رسانهها در مهار بحران و یا ایجاد و افزایش آن تأثیر و نقش قابل توجهی دارند. در مدیریت بحران میتوان به بهترین شیوه منطقی از رسانهها بهره برد. رسانهها قدرت دارند تا در شناساندن بحران و حوادث و رخدادهاي تأسفبار، به وظایفی از قبیل تشکیل کمیتهاي بهعنوان یکی از بازوهاي اصلی ستاد مدیریت، اطلاع رسانی بهموقع و صحیح و صادقانه، ایجاد ارتباط مستقیم با مردم و ایجاد جو روانی نشاط آور براي تداوم زندگی بین مردم بپردازند. (مونسان, ,1385 ص. (5-4
رسانههاي جمعی، به مجموعهاي از وسایل ارتباطی اطلاق میشود که عموماً با ارتباطی یکسویه به دنبال جمعی از مخاطبان هستند. رسانههاي دیداري و شنیداري و چاپی مثل تلویزیون، رادیو و روزنامه از مهمترین رسانههاي جمعی هستند. (افتاده, ,1391 ص. (261 و رسانههاي اجتماعی فرم دیجیتالی، رایانهاي و شبکهاي اطلاعات اشتراكگذاري هستند که شامل گروههاي شبکهاي مختلفی مثل وبسایتهایی مانند گوگلپلاس (Google Plus)، فیسبوك (Facebook)، ماياسپیس ( My (Space، توییتر (Twitter)، یوتیوب (Youtube) و ... هستند. رسانههاي اجتماعی آزادي زیادي در اطلاعات معین و اشتراكگذاري اطلاعات به کاربران میدهند. هر کاربري میتواند درباره هر موضوعی شروع به ایجاد ارتباط کند و هر کسی میتواند در این ارتباط شرکت کند و در آن سهیم باشد. این انتخاب کاربر است که میخواهند روي چه موضوعی بحث کنند و محتوا به اشتراك بگذارند. (Patrut & Patrut, 2013 , p. 76)
رسانههاي جمعی همواره در پوشش بحرانها بهویژه بحرانهاي طبیعی مانند زلزله پیشتاز بوده و اخبار و اطلاعات مربوط به زلزله را در اختیار مخاطبان خود قرار میدهند. از طرفی ابزارهاي نوین ارتباطی دیگري مانند رسانههاي اجتماعی نیز از پتانسیل بالایی در جوامع برخوردار هستند و اخبار دریافتی نشان میدهد که در زمان بحران نیز از این رسانهها بهطور گسترده استفاده میشود. در کشور ژاپن نیز رسانههاي اجتماعی و همگام با یکدیگر بحران و عواقب آن را پوشش دادند. این مقاله به بررسی نقش رسانههاي اجتماعی در مدیریت زلزله و سونامی شرق ژاپن میپردازد.
