مقدمه
یکی از ویژگیهاي مشترك محیطهاي خشک و نیمه خشک، وجود پوشش گیاهی پراکنده است. در این مناطق، زیرگیاهان آوندي پراکنده و فضاي خالی بین آنها محیط مناسبی براي ظهور گیاهان غیرآوندي - که اصطلاحا به آنها میکروبیوتیک، کریپتوگام یا پوستههاي بیولوژیک خاك اطلاق میشود – میباشد. پوسته بیولوژیک خاك، متشکل ازخزهها، گلسنگها، جگرواشها و سیانوباکتريها است که بخشی از پوشش مراتع خشک و نیمه خشک را تشکیل داده و به خصوص در مناطقی که گیاهان آوندي حضور کمتري دارند، پوشش زنده غالب سطح خاك محسوب میشود .(5)
کریپتوگامها گونههاي پیش قراول در روند توالی یا تجدید پوشش خاكهاي تخریب شده هستند و در یک اکوسیستم نقشهاي بسیاري ایفا نموده و تاثیرات متعددي بر خصوصیات خاك و گیاهان آوندي موجود دارند. نقش پوسته هاي بیولوژیک در فرایند نفوذپذیري خاك هنوز به خوبی شناخته نشده است به طوري که در زمانهاي مختلف اثرات متفاوتی بر رطوبت خاك داشته است. به نظر میرسد این گوناگونی نتایج متاثر از نوع خاك و ترکیبگونهاي پوسته باشد. برخی تحقیقات نشاندهنده افزایش نفوذپذیري خاك در نتیجه وجود خزه ها وگلسنگها بوده6) و (8 در حالی که نتایج به دست آمده از برخی مطالعات دیگر، حکایت از کاهش نفوذپذیري در نتیجه حضورخزه – گلسنگ دارد 9) و .(12 همچنین تحقیقاتی هم انجام شده است که در آنها تفاوتی از نظر نفوذپذیري در خاك داراي خزه-گلسنگ و بدون آن مشاهده نشده است. الدریج دریافت که در یک درمنه زار در نزدیکی آیداهو، مقدار نفوذپذیري در زیر بوتههایی که در خاك آن خزه Tortula ruralis حضور داشت به طور معنی داري بیشاز قسمت هایی بود که در آن خاك زیر بوتههاي درمنه بدون خزه بود .(7)
ویلیامز و همکاران در تحقیق خود در یک سایت لومی – شنی در دشت کلرادو، با استفاده از مواد شیمیایی پوسته بیولوژیک را از قسمت هایی حذف کرده، سپس با استفاده از باران ساز مصنوعی به مقایسه نفوذپذیري در این قسمتها با قسمتهاي دست نخورده در آن سایت پرداختند. آنها هیچگونه تفاوت معنیداري از نظر میزان نفوذپذیري در این دو قسمت نیافتند. نتیجهگیري آنها چنین بود که پوسته بیولوژیک در این سایت در مقایسه باسایر خصوصیات خاك، تاثیر کمتري در نفوذپذیري خاك دارد .(15)
