چگونگی تحقیق و منبع یابی پژوهشگر

. کتابهایی از نوع: اطلاعات عمومی، دایرةالمعارفها، واژهنامه ها، زندگینامه ها، سالنامه ها، فهرستها، نمایه ها، راهنماها، منابع جغرافیایی، فهرست مقالات، کتاب نامه ها، کتابشناسیها و ... از کتابهای مرجع محسوب می شود. مأخذ، هم به صورت کتاب و نوشتجات میتواند باشد، هم منابع زنده، یعنی محققان و صاحبنظران و آگاهانی که در موضوعات مختلف، معلومات دقیق و ارزندهای دارند، اینان هم از مآخذ مادر امر تحقیق می توانند به حساب آیند.

المنابع غیر کتابی» نیز مأخذ پژوهشی به حساب می آید، همچون تصویرها، مواد دیداری و شنیداری، فیلمها، نوار ویدئو و اسلاید، نوار ضبط صوت، میکروفیلم و .... انسانهای محقق و صاحبنظر نیز به نوعی منبع غیر کتابی محسوب می شوند. معتبرتر و کدامیک فاقل ارزشیں واعتبار است. نویسنده  فلان کتاب، جه فکری و روشی داشته و امثال اینگونه آگاهیها، که به نتیجهگیری از مطالب یک کتاب منبع هم مربوط می شود و روی آن تأثیر میگذارد. در مسائل تحقیق، اگر ذهن محقق بتواند موضوعات مختلفی را که به هم مربوط میشوند، بشناسد و رابطه  آنها را با هم مورد توجه قرار دهد، در بازدهی تحقیق موفقتر خواهد بود؛ مثلا کسی که میخواهد درباره  «تخت سلیمان» تحقیق کند، برخوردش با موضوعاتی همچون: انبیا و معجزه هم خواهد بود. و آنکه بخواهد در شرح حال سیدجمال اسدآبادی تحقیق کند،

با نهضتهای اسلامی قرن اخیر، ایران عصر قاجار، نهضت سلفیه، اسدآباد، محمد عبده، ناصرالدین شاه، میرزا رضا کرمانی و ... به نحوی ارتباط پیدا میکند. کشف این رابطه ها در هر موضوعی، دریاچه های جدیدی برای تحقیق و منبع یابی به روی پژوهشگر باز میکند. برای این امر، محقق نیاز دارد به:

۱- اطلاعات عمومی

۲- درک نیازها و خلاها

۳- سرعت انتقال ذهن و جولان ذهنی

۴ - قدرت جمع بندی و نتیجه گیری ذهن و...

۷- تفکر و اندیشیدن