بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
TUBERCULOSIS
سل
اسلاید 3 :
در حال حاضر در بين بيماريهاي ميكروبي، در تمام دنيا بيماري سل شايع ترين عامل كشنده بالغين (حتي بيشتر از ايدز و مالاريا) است بيماري سل حتي از ايدز نيز رعب انگيزتر است،
تا كنون يك سوم جمعيت جهان (2ميليارد نفر) با ميكروب سل آلوده شده اند و سالانه 9 ميليون مورد جديد سل بروز مي كند كه به موارد قبلي افزوده مي شود و در حال حاضر، بيش از 16 ميليون نفر به بيماري سل مبتلا هستند.
در هر ثانيه يك نفر به باسل سل آلوده مي شود.
در هر 4ثانيه يك نفر به بيماري سل مبتلا مي شود
در هر 10 ثانيه يك نفر در اثر ابتلا به بيماري سل مي ميرد.
اسلاید 4 :
دلايل اصلي افزايش وسعت جهانی سل
1- فقر در جمعيت هاي مختلف
2- تغييرات جمعيتي،مانند افزايش جمعيت جهان،تغييرات هرم سني جمعيت به ويژه مهاجرت ها و جابجايي هاي وسيع
3- پوشش بهداشتي نامناسب و ناكافي
4- كنترل ناموفق،يا فقدان برنامه كنترل سل
5- همزماني سل و اپيدمي ايدز
اسلاید 5 :
توبرکلوزیس
اهداف جهانی تعیین شده از سوی سازمان جهانی بهداشت برای برنامه کنترل سل کشورها:
1- بهبودی کامل حداقل 90% از موارد جدید مبتلا به سل ریوی با اسمیر خلط مثبت تا سال 2015
2- ایجاد دسترسی همه جانبه به خدمات مرتبط با برنامه کنترل سل ( کشف حداقل 70% بیماران مبتلا به سل )
- انجام آنتی بیوگرام برای 100% موارد دارای اندیکاسیون این آزمون
تحت درمان قرار دادن 100% موارد سل مقاوم به چند دارو
انجام بیماریابی فعال در 100% افراد گروه های در معرض خطر بالای ابتلا به سل
انجام مشاوره و آزمون تشخیصی HIV در 100% بیماران مبتلا به سل دارای فاکتور خطر برای عفونت HIV
اسلاید 6 :
توبرکلوزیس
مورد مشکوک به سل ریوی :
سرفه پایدار به مدت دو هفته یا بیشتر که معمولا همراه خلط می باشد و ممکن است با سایر علائم تنفسی و یا علائم عمومی مشترک همراه باشد.
بیماریابی سل :
شاخص بیمار یابی سل ریوی خلط مثبت : 11 در صد هزار نفر جمعیت
شاخص بیمار یابی کل اشکال سل 21در صد هزار نفر جمعیت
بیمار یابی فعال :
برای افراد درمعرض تماس نزدیک با بیماران مبتلا به سل خلط مثبت ، جمعیت های متراکم ، بیماران با ضعف سیستم ایمنی و کارکنان سیستم بهداشتی درمانی در مواجهه با بیمار مبتلا به سل
بیمار یابی غیر فعال :
بیمار یابی سل اصولا غیر فعال است. بررسی موارد مشکوک در افراد مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی
اسلاید 7 :
توبرکلوزیس
انواع بیماری سل :
سل ریوی اسمیر مثبت
سل ریوی اسمیر منفی
سل خارج ریوی
( اساس تشخیص سل ریوی آزمایش مستقیم و ساده خلط بیماران مشکوک است )
اسلاید 8 :
سل ریوی اسمیر مثبت
بیماری که حداقل دو آزمایش اسمیر خلط مثبت از نظر AFB داشته باشد
بیماری که فقط یک آزمایش اسمیر خلط مثبت از نظر AFB داشته باشد و تغییرات رادیولوژیک قفسه سینه موید سل ریوی باشد
بیماری که فقط یک اسمیر خلط مثبت از نظر AFB داشته و یک مورد نیز کشت مثبت خلط از نظر AFB داشته باشد
اسلاید 9 :
تعاريف استاندارد بر اساس سابقه درمان
مورد جديد: بيماري كه در گذشته درمان ضد سل دريافت نكرده،يا سابقه داروهاي ضد سل در او كمتر از 4 هفته باشد.
عود: بيماري كه در حال حاضر با خلط مثبت مراجعه كرده، ولي در گذشته يك دوره درمان كامل ضد سل دريافت نموده و بهبود يافته ويا تكميل دوره درمان اعلام شده.
شكست درمان: بيماري كه آزمايش خلط وي پس از 5 ماه يا بيشتر ار شروع درمان مثبت باشد،يا در عرض همين مدت پس از منفي شدن مجددا مثبت گردد.
درمان بعد از غيبت: بيماري كه حداقل يك ماه از درمان ضد سل را گذرانده باشد و حداقل پس از 2 ماه غيبت از درمان مجددا با اسمير خاط مثبت جهت مداوا مراجعه كرده باشد.
وارده: بيماري كه در يك واحد گزارش دهي ديگر تحت درمان بوده و جهت ادامه درمان به اين واحد منتقل شده باشد.
ساير: بيماري كه با تعارف فوق مطابقت نداشته باشد.
اسلاید 10 :
روش های تشخیص سل ریوی
1-آزمايش اسمير مستقيم خلط:
آزمايش ميكروب شناسي خلط مهم ترين، دردسترس ترين وارزان ترين وسيله تشخيص سل ريوي به ويژه در بالغين است.
2-کشت
3-راديوگرافي
4-تست پوستي توبركولين
اسلاید 11 :
روش تهیه نمونه خلط
نمونه اول: در اولین مراجعه بیمارو زیر نظر پرسنل بهداشتی گرفته شود
نمونه دوم: در همان روز اول یک ظرف به بیمار داده شده تا فردا صبح زود، خلط صبحگاهی خود را در آن جمع آوری کرده و به واحد بهداشتی بیاورد
نمونه سوم: در مراجعه روز دوم به واحد بهداشتی پس از تحویل نمونه دومیک نمونه خلط دیگر در جا از او گرفته میشود
حجم مطلوب برای هر نمونه خلط 5-3 میلی لیتر است
نمونه ها باید در اسرع وقت به آزمایشگاه ارسال گردد.
ایده آل آن است که این کار در کمتر از 72 ساعت صورت پذیرد و نباید بیشتر از یک هفته به طول انجامد
اسلاید 12 :
درمان:
اساس درمان بيماري سل را درمان داروئي تشكيل مي دهد. در اكثر موارد خطر سرايت بيماري پس از 2هفته از درمان موثر از بين رفته و با تكميل دوره درمان، منبع عفونت از جامعه حذف خواهد شد. بنابراين درمان بيماران مسلول تنها اقدام اساسي براي پيشكيري از گسترش بيماري محسوب مي شود.
اسلاید 13 :
اهداف درمان
*بهبود بيماران مسلول
*پيشگيري از پيدايش موارد عود
*پيشگيري از مرگ يا عوارض ناشي از بيماري سل
*پيشگيري از گسترش بيماري
*پيشگيري از پيدايش موارد مقاوم به درمان
اسلاید 14 :
درمان توبرکلوزیس
اساس درمان بیماران مبتلا به سل به خصوص سل ریوی اسمیر مثبت بر اساس اجرای استراتژی DOTS است که با اجرای آن از مصرف دارو توسط بیمار مطمئن شده و از بروز عوارض جانبی مطلع شده و با انجام آزمایش خلط در فواصل معین پاسخ به درمان سل پایش می شود .
طول مدت درمان :
1- مراحله حمله ای : به مدت 2 ماه چهار دارویی
2- مرحله نگه دارنده : به مدت 4 ماه دو دارویی
مطالعات انجام شده نشان داده است که با اجرای DOTS میزان موفقیت درمان سل 90 تا 95 % حتی بیشتر است .
بیمار در طول مرحله حمله ای درمان حداقل هر دو هفته یکبار و در دوره نگهدارنده نیز ماهی یکبار می بایست توسط پزشک مربوطه معاینه و مورد بررسی قرار گیرد
اسلاید 15 :
رژيم درماني بيماران بر حسب گروه درماني
اسلاید 16 :
زمان بندي پايش درمان بوسيله آزمايش خلط در بيماران مبتلا به سل ريوي خلط مثبت
اسلاید 17 :
توبرکلوزیس در کودکان
معیار های 5 گانه در تشخیص سل در کودکان :
1- تماس با فرد مبتلا به سل ریوی اسمیر مثبت
2- علائم بالینی منطبق با بیماری سل
3- تست پوستی توبرکولین مثبت
4- رادیو گرافی قفسه سینه منطبق با سل
5- باکتریولوژی یا آسیب شناسی مثبت
در صورت فراهم آمدن 3 داده از 5 معیار فوق کودک را باید با تشخیص سل تحت درمان دارویی قرار داد.
وجود نتایج میکروب شناسی و یا آسیب شناسی (معیار پنجم)، به تنهایی جهت تشخیص و شروع درمان ضد سل کفایت میکند
اسلاید 18 :
بررسی موارد تماس با سل
مورد تماس: به شخصی گفته میشود که با یک بیمار مبتلا به سل مواجهه داشته باشد( صرف نظر از میزان تماس)
مورد تماس نزدیک به شخصی گفته می شود که با فرد مسلول تماس طولانی یا مکرر داشته و یا اینکه در دوران سرایت پذیری بیمار ( و یا حداقل سه ماه قبل از تشخیص مورد بیمار ) با وی تماس نزدیک داشته است.
اعضای خانواده بیمار حداقل افرادی هستند که می بایست تحت بررسی و پیگیری فعال قرار گیرند.
اسلاید 19 :
کدام گروه از بیماران مسلول از نظر بررسی فعال اطرافیان در درجه بالاتری از الویت قراردارند
بیماران مبتلا به سل ریوی دارای کاویته در رادیو گرافی قفسه سینه
بیماران مبتلا به سل ریوی اسمیر خلط مثبت
بیماران مبتلا به سل حنجره
اطرافیان کودک مبتلا به سل
فرایند بررسی و ارزیابی پزشکی موارد تماس نزدیک با بیماران دارای اولویت بیشتر باید ظرف مدت 2 هفته از شروع درمان Index case به اتمام رسیده و درمان دارویی پیشگیرانه برای موارد نیازمند آغاز شده باشد
اسلاید 20 :
افراد دارای اولویت بیشتر برای بررسی و درمان داروی پیشگیرانه
کودکان زیر شش سال: کودکان در تماس که ابتلا به سل آنها رد شده و سنشان زیر 6 سال است باید درمان دارویی پیشگیرانه درافت کنند( ایزونیازید به مقدار5 میلی گرم بازا هر کیلو گرم وزن به مدت 6 ماه) ، بررسی بالینی هر دو ماه
افراد مبتلا به HIV
دریافت کنندگان داروهای تضعیف/ مهارکننده سیستم ایمنی
سیلیکوزیس، دیابت قندی،نارسایی کلیه و جراحی گاسترکتومی و بای پس ژژنوایلئال
هر فرد که قرار است درمان پیشگیری دریافت کند باید CXR تهیه شود
وجود تست پوستی توبرکولین مثبت (اندوراسیون بیشتر از 5 میلی متر) در یک کودک تماس با بیمار مسلول مسری حتی در صورت داشتن سابقه واکسیناسیون BCG باید به حساب عغونت اخیر سلی گذاشته شود
