بخشی از مقاله
کمتر مواردی پیش می آید که انسان در مورد نحوه راه رفتن خود فکر کند. اما باید گفت فرآیند راه رفتن دارای یک مکانیزم نسبتاً پیچیده، بخصوص برای پاها می باشد. زیرا تمام وزن بدن به پاها وارد شده و منجر به حفظ تعادل آن می شود.
از جمله بیماریهای شایع پا، صافی کف پا می باشد.در این بیماری، قوس کف پا صاف می شود. به كاهش ارتفاع قوس طول داخلي،صافي كف پا مي گويند. این اختلال معمولاً مشکل ساز نیست ولی گاهی اوقات می تواند برای پاها، مچ و زانو مشکل آفرین باشد. در حال حاضر وسایل ساده ای وجود دارد که کمک می کند این مشکلات کمتر ایجاد شوند . پای ما دارای ساختمان بسیار پیچیده ای است. هر دو پا از 26 استخوان تشکیل یافته است که توسط 33 مفصل و بیش از 100 عضله، رباط و زردپی به هم متصل می شوند. نحوه قرارگیری صحیح این اجزاء منجر به ایجاد حالت قوس طبیعی در کف پا می شود.
در هنگام راه رفتن این ساختمان قوسی شکل منجر به پخش نیروی وزن بدن شما در کل سطح پاها می شود. بعلاوه این قوس در نحوه راه رفتن نقش اساسی ایفا می کند. این قوس باید هم محکم باشد تا بتواند وزن بدن را تحمل کند و هم انعطاف پذیر باشد تا بتواند خود را با سطوح مختلف وفق دهد.
شکل فوق از بالا به پايين قوس زياد کف پا ؛وضعيت نرمال و کف پای صاف را نشان می دهد
کف پای صاف گاهی به دلایل فوق است و قاعدتا" قابل درمان است ولی گاهی این وضعیت ثابت شده و با حرکات درمانی قابل درمان نیست . اگر از پشت به پای فرد در حال ایستاده نگاه کنیم فردی که کف پایش صاف است پاشنه پایش بصورت پیچ خورده دیده می شود .
اگر فرد با پای برهنه بر روی سطحی صاف مثل موزائیک راه برود بعد از چند قدم راه رفتن با نگاه کردن به کف پا میتوان فهمید که فرد کف پای صاف دارد یا نه . به این شکل که اگر تمام سطح کف پا بازمین تماس داشته باشد تمامی آن خاکی می شود و این پا دچار کف پای صاف است و لی اگر قسمت قوس کف پا خاکی نشده باشد به این معنی است که کف پا صاف نیست .
به طور كلي در كف پا، سه نقطه وجود دارد كه نقاط اصلي تحمل كننده وزن هستند . آنها عبارتند از :
1.زير استخوان پاشنه:
2. زير انتهايي تحتاني اولين استخوان كف پايي.
3. زير انتهايي تحتاني پنجمين استخوان كف پايي.
حال اگر اين سه نقطه را به هم وصل كنيم، مثلثي حاصل مي شود كه اضلاع آن در واقع همان قوسهاي پا هستند.
به کاهش ارتفاع قوس داخلی پا صافی کف پاگفته می شود.
درهرپا سه قوس وجود دارد:
1. قوس طولی ميانی .(Medial longitudinal
2. قوس طولی خارجی . (Lateral longitudinal)
3. قوس عرضی(Transverse)
تقسيم بندی کف پای صاف:
1. کف صاف به خارج چرخيده.(pes plan valyus)
2. به سمت داخل خم و به خارج چرخيده.
3. قوس دارطبيعی و به سمت خارج چرخش پيداکرده. (Valyus Foot)
نقاطی در پا وجود دارد که وزن بدن از آن نقطه به زمين انتقال می يابد:
1. پاشنه« علت ضخامت پاشنه فشاری است که برآن وارد می شود».
2. انتهای متاتارس اول
3. انتهای متاتارس پنجم
اتصال آنها که تشکيل دهنده يک مثلث (Arch) می باشند.
خصوصيات قوس پا: قوس ها دارای انعطاف پذيری بوده وتحرکی که در قوس وجود دارد« حالت تعادل دارند».
1. ثبات پا وتحمل فشار« پريدن از بالابه سمت پائين».
عوامل ثبات دهنده قوس طولي
الف: عوامل استخواني مخصوصاً شكل مفصل قاپي- ناوي
ب: رباطهاي حمايت كننده:
ج: نيام كف پايي
د: عضلات اينترينسيك به طور مستقيم وعضلات اكسترينسيك به طور غير مستقيم موجب ثبات قوس طولي مي شوند.
عواملي كه منجر به كاهش ارتفاع قوس طولي داخلي مي شوند:
پيچش درشت ني به سمت داخل1.
2.دور شدن جلو پا از خط وسط.
صافي كف پا را مي توان در درجات زير رده بندي كرد:
درجه اول
الف: تغيير شكل وضعيتي: در اين نوع، فرد مي تواند وضعيت خود وتغيير شكل را اصلاح كند.
ب: مرحله انتقال: دراين نوع، ممكن ايت تغييراتي در عضلات ورابطها مشاهده شود. هم چنين گاهي موارد جا به جاي استخواني وجود دارد. در اين نوع، ممكن است با دادن وضعيت به پا درد از بين نرود.
درجه دوم
در اين مرحله: تغييرات جزئي در استخوان ها مشاهده مي شود. كوتاهي عضلات وگرفتگي آنها نيز ديده مي شود واصلاح كامل غير ممكن است .
درجه سه
در اين نوع، استخوانها تغيير شكل يافته اند . تغيير شكل مفاصل كاملاً مشخص است وبه صورت ثابت در مي آيد.
عوامل ايجاد کتتده صافی کف پا:
1. نوع مادر زادی (Congenital) بدترين نوع کف صاف پای صاف است و نياز به جراحی دارد.
2. نوع ارثی (Heriditary) بحث ژن مطرح است« از قبل وجود داشته،از والدين».
3. نوع اکتسابی (Acquired) بحث ما بيشتر بر روی اين نوع عارضه متمرکز می گردد.
کف پای صاف نوع اکتسابی:
1. خواباندن بچه روی شکم:پاها به سمت بيرون می چرخد،در اين حالت لبه داخلی پا روی زمين قرارمی گيرد« پابه سمت خارج می چرخد».چون نوزاد قبل از به دنيا آمدن در مايع آمينيون به حالت آزاد چرخش داشته، درصورتی که حال با تشک سفت برخورد می نمايد.
2. چرخش ران هابه خارج « عضلات به خارج چرخانده ران کوتاه می شوند» لبه داخلی پا با زمين تماس پيدا می کند.
3. مرحله اول بزرگ شدن بچه: دو زانو نشستن بچه ها،آشيل وعضلات دوقلو کوتاه می شوند.« خانم هايی که از کفش پاشنه بلند استفاده می کنند». حالت راه رفتن روی پاشنه وپنجه می باشد.(Heel – Toe) چون پاشنه بالانمی آيد به سمت بيرون چرخانده،قسمت داخلی پابا زمين تماس پيدا می کندکه منجربه صافی کف پامی گردد.
4. مرحله دوم:بازی فوتبال و دويدن.درد درکدام نقطه پا پيدا می شود.(Shin Splint) ،در اين حالت چون چرخش عضلات به خارج می باشد،درد در ساق پاقسمت خارجی عضلات نازک نی نمايان می گردد.گرفتگی عضلات پا باعث چرخش آنهابه خارج می باشد و قرارگرفتن لبه داخلی پا به سمت خارج و تکرارآن صافی کف پامی باشد.
5. مرحله سوم: اگر بچه ها چاق باشند(فشار منتقل شده بر قوس های پاکه اعمال وزن زياد به مدت زمان طولانی می تواند منجربه کف پای صاف گردد.
6. کفش نامناسب «کفش هايي که دارای زيره پارچه ای نازک هستند»
7. صاحب شغل شدن درکارخانه ها:انجام مشاغل سنگين ياايستادن طولانی مدت باعث ايجاد کف پای صاف می گردد.
8. سن« پيری» Senile درطول سال ها ليگامنت ها ضعيف،عضلات سست،استخوان ها پوک می شوند،اين فشارها باعث صافی کف پا می شوند.
9. بعضی از رشته های ورزشی « وزنه برداری».
10. شل شدن رباط(Ligament Laxity) زمانی که پا را بلند می کند قوس دار،ولی وقتی که روی زمين می گذارد پهن می شود.
پای پهن(Sapling Foot) چندنوع کف پا داريم:
1. اصلاح ناپذير (Rigicl) سفت قابل درست شدن نيست.
2. اصلاح پذير (Mobile) متحرک هنوز سفت نشده برگشت پذير است.بحث ما روی اصلاح پذير می باشد.
عوارض ناشی ازکف پا:تغييرات کفش«قسمت داخلی برآمدگی پيدا می کند».
1. درد در ناحيه قوزک داخلی به علت کشش بافت های نرم.
2. درد در کنار خارجی پابه علت فشردگی استخوان ها.
3. شست به سمت انگشت کوچک منحرف می گردد« شست کجی»Hallux Valyus
4. درد در ليگامنت ها و بافت های داخلی زانو.
5. فشردگی استخوان ها درکنار داخلی زانو که منجر به درد می شود.
6. خستگی زود رس در اين گونه از افراد.
7. در اين حالت کنار داخلی کفش دچار سائيدگی می شود.
8. برخورد پا با زمين وعکس العمل نيروی وارده از زمين که منجربه کمر درد می گردد« چون خميدگی پاباعث کج وارد شدن نيرو به ستون فقرات می گردد».
تشخيص صافی کف پا:
قوس های پا
1. در قوس طولی خارجی پا دو رديف استخوان دخالت دارند.« از انگشت دوم».
2. در قوس طولی داخلی پا سه رديف استخوان دخالت دارند.
صافی کف پا:
1. تغيير رنگ پوست« روشن تر است».
2. اثرپا بيشتر ازحد معمول باشد.« استفاده از جعبه آينه دار» ( Podes cope).
3. ازپشت به تاندون آشيل نگاه کردن که به سمت بيرون منحرف می شود{« بررسی وضعيت تاندون آشيل». درپای طبيعی درقسمت خارجی پاشنه می باشد}.
4. قرار دادن پاها روی هم،وعلامت گذاری زيرقوزک داخلی درفاصله حدود 5/2 سانتی متری استخوان ناوی برجستگی شست،« اگربه استخوان پنجم پا خط رسم گردد بايد روی قوزک قرار بگيرد».درحالت طبيعی بايد روی خط باشد .Fees Line
پايی که قابل اصلاح باشد زمانی که انگشتان بالا می آيد قوس ايجاد می شود.« ايجاد قوس باعث بالاآمدن انگشتان می باشد».
علائم وعوارض
1. فقدان حالت فنري بودن در پا.
2. فقدان عمل ضربه گيري در پا
3. وارد آمدن فشار به عروق واعصاب پا:
4. خستگي زودرس.
5. استهلاك سريع كفش:
6. تأثيرات ثانويه روي زانو: اين افراد معمولاً براثر كشيدگي بافت نرم ودرد در قسمت خارجي زانو بر اثر فشردگي استخوانها دچار درد در قسمت داخلي زانو مي شوند.
7. درد در قسمت داخلي وخارجي مچ پا:
8. درد كمر: در خيلي از منابع، برخي دردهاي كمر را به صافي كف پا نسبت مي دهند.
9. انحراف سر استخوان قاپ به سمت داخل وكف پا.
10. برجستگي استخوان ناوي در لبه داخلي پا.
11. تحمل وزن از لبه داخلي پا.
12. محدوديت دامنه حركتي چرخش پا به داخل.
13. انحراف انگشت شست به خارج ( شست كج).
