بخشی از مقاله
درباره لینوکس
مقدمه :
امروزه گستردگي علوم و توسعه روزافزون آن شرايطي را به وجود آورده كه هر روز شاهد تحولات اساسي و چشمگير در سطح جهان هستيم. اين مطلب را با مقدمه اي در مورد سيستم عامل شدن لينوكس آغاز مي كنيم. درباره ي توسعه گذشته و آينده ي لينوكس صحبت خواهيم كرد و نگاهي دقيق به مزايا و معايب آن مي پردازيم. در مورد توزيعات مختلف و همچنين سورس آزاد صحبت خواهيم كرد. اين نوشته به سؤالاتي از اين قبيل پاسخ مي دهد:
1ـ لينوكس چيست؟
2ـ لينوكس كجا و چگونه آغاز شد؟
3ـ آيا لينوكس همان سيستم عاملي است كه در آن همه چيز در حالت متني انجام مي شود؟
4ـ آيا لينوكس آيندة درخشاني دارد؟
5ـ مزاياي لينوكس چيست؟ معايت آن چيست؟
6ـ چند نوع لينوكس وجود دارد؟
7ـ جنبشهاي opensource و GNU چيست؟
1ـ1ـ تاريخچه :
1ـ1ـ1ـ يونيكس :
براي درك عموميت و محبوبيت لينوكس، بايد حدود 30 سال به عقب برگرديم … تصور كنيد كه رايانه ها به بزرگي خانه ها يا حتي استاديوم ها هستند. زماني كه اندازة رايانه ها به خودي خود مشكلات فراواني را پديد مي آورد، معضل ديگري وجود داشت كه مشكل را حادتر مي كرد: هر رايانه سيستم عامل متفاوتي داشت و نرم افزارها تنها براي برآورده كردن يك هدف خاص ايجاد مي شدند.
برنامه هايي كه به يك رايانه داده مي شد، روي سيستم مشكل آفرين بود. رايانه ها بسيار گران بودند و تازه پس از خريدن آن بايد تلاش زيادي مي شد تا به كاربران نحوه كار كردن با آن آموزش داده شود. در نتيجه هزينه نهايي بسيار بالا بود.
جهان از نظر فناوري آن قدر پيشرفته نبود تا رايانه هاي كوچكتر بسازد، بنابراين بايد براي يك دهه ديگر آن اندازه ها را تحمل مي كرد. در سال 1969 يك گروه از برنامه نويسان در آزمايشگاههاي بل (Bell Labs) به فكر پياده كردن راه حلي براي اين مشكل افتادند تا بتوانند سازگاري نرم افزارها را سر و سامان بدهند.
آنها سيستم عاملي ايجاد كردند كه:
1ـ ساده و جذاب بود.
2ـ با زبان برنامه نويسي C نوشته شده بود. (به جاي اسمبلي)
3ـ قادر به بازيابي كُدها بود.
توسعه دهندگان نام اين پروژه را unix نهادند.
قابليت بازيابي كُد بسيار مهم بود. تا آن زمان، تمام رايانه هاي تجاري موجود با كُدي نوشته شده بود كه اختصاصاً براي آن سيستم توسعه داده شده بود.
از اين جهت يونيكس تنها به مقدار كمي از اين كُدها نياز داشت كه امروزه عموماً به هسته (kernel) معروف است.
براي پايه ريزي يونيكس در هر سيستم، تنها به اين مجموعه از كُدها نياز بود. سيستم عامل و ديگر دستورات با استفاده از زبان سطح بالاي C در اين هسته ساخته شده بودند. اين زبان انحصاراً براي توسعه يونيكس ايجاد شده بود. با استفاده از اين تكنيك جديد، توسعه سيستم عاملي كه بتواند بر روي سخت افزارهاي مختلف اجرا شود، بسيار ساده تر بود. توليدكنندگان نرم افزار به سرعت يونيكس را پذيرفتند. زيرا مي توانستند با زحمت كمتر، ده برابر فروش بيشتر داشته باشند. وضعيت خارق العاده اي به وجود آمده بود. تصور كنيد يارانه هايي از شركت هاي مختلف در يك شبكه به هم متصل شده بودند يا كاربران بدون نياز به آموزش اضافي، بر روي سيستم هاي مختلفي كار مي كنند يونيكس نقش بزرگي در سازگار كردن كاربران با سيستم هاي مختلف ايفا كرد. طي دهه هاي بعد توسعه يونيكس ادامه يافت. امكان انجام كارهاي بيشتر فراهم شد. سازندگان نرم افزار و سخت افزار بيشتري پشتيباني يونيكس را به محصولات خود افزودند. يونيكس در ابتدا فقط بر روي محيط هاي بزرگ مانند Main Frame ها و Mini Computer ها پيدا مي شد. (توجه داشته باشيد كه رايانه هاي شخصي Micro Computer ها هستند.) شما بايد در يك دانشگاه و يا يك دولت و سازمان بزرگ اقتصادي كار مي كرديد تا بتوانيد يونيكس را ببينيد. اما رايانه هاي كوچكتر در حال توسعه بودند و تا پايان دهة 80 تعداد زيادي از مردم از رايانه هاي خانگي استفاده مي كردند. در آن زمان نسخه هاي مختلفي از يونيكس براي كامپيوترهاي شخصي به وجود آمده بود، اما هيچ يك واقعاً رايگان نبود.
6ـ6ـ2ـ لينوس و لينوكس :
لينوكس توروالدز، مرد جواني كه در رشته علوم رايانه دانشگاه هلسينكي تحصيل مي كرد، به اين فكر افتاد كه ايجاد نسخه اي دانشگاهي و رايگان از يونيكس ايدة بسيار خوبي خواهد بود. او خود شروع به كُدنويسي كرد:
(From:tor vabls @ klaava. Helsinki. FI (Linus Bendict torvalds)
Nems groups: Comp. OS. Minix
Subject:GCC – 7.40 and posix – question
< message – ID: < 1997 Jul 307 7000 50. 9886 @ kalaava
Data: 3 Jul 97 70: 00: 50 GMT
Helli net landers
Due to a project I’m working on (minix)
I’m instered in the posix standard definition.
Please point mi to a (preferably) machine – readable
format of the latest posix rules? Ftp – sites wouldbenice.
او پرس و جو را در مورد چگونگي بكارگيري يونيكس در رايانه ي شخصي اش آغاز كرد. از ابتدا هدف لينوكس، توسعه يك سيستم عامل كاملاً رايثگان و سازگار با يونيكس اصلي بود. و اين دليل پرسش او در مورد استانداردهاي posix است. posix همچنين استاندارد يونيكس است.
در آن زمان هنوز (plug and play ) pnp اختراع نشده بود و بسياري از مردم علاقه داشتند كه نسخه اي از يونيكس را روي رايانه خود داشته باشند و اين تنها يك مانع كوچك بود. راه اندازهاي جديدي براي انواع مختلف سخت افزار در دسترس قرار مي گرفت، كه سخت افزار جديدي بود.
هر كسي آن را مي خريد و براي كردن در لينوكس، ارائه مي كرد. كُدهاي رايگان بيشتري براي گسترة بزرگي از سخت افزارها در اختيار قرار گرفت. كار اين برنامه نويسان هرگز متوقف نشد. چون هر سخت افزاري كه پيدا مي كردند مي توانست براي لينوكس مفيد باشد. در آن زمان اين برنامه نويسان به neard ها و freak ها معروف بودند. اما اين مطلب براي آنها اصلاً مهم نبود. (تا وقتي كه ليست سخت افزارهاي پشتيباني شده طولاني تر مي شد!) امروزه با كمك اين افراد، لينوكس فقط براي سخت افزارهاي قديمي و عجيب و غريب است كه در صورت عدم وجود لينوكس بلااستفاده مي ماند. دو سال بعد از پيام لينوكس 12000 كاربر لينوكس وجود داشت. اين پروژه در تمام مدتي كه در محدوده استاندارد posix كار مي كرد، به طور مداوم رشد مي كرد. تمام ويژگي هاي يونيكس در سالهاي بعد اضافه شد و حاصل آن سيستم عامل كنوني و كامل لينوكس است.
امروزه تمام نقش آفرينان بزرگ در زمينه بازار سخت افزار و نرم افزار را، تيم توسعه گران لينوكس دارند. شما در محله خود مي توانيد سيستم هايي از لينوكس از پيش نصب شده با پشتيباني رسمي بخريد.
1ـ1ـ3ـ كاربرد كنوني سيستم هاي لينوكس :
امروزه لينوكس به بازار رايانه هاي روميزي پيوسته است. توسعه گران لينوكس در ابتدا بر روي شبكه ها و سرويس ها متمركز شدند برنامه هاي اداري آخرين موانعي بودند كه بايد از سر راه برداشته مي شدند. ما نمي خواهيم تأكيد كنيم كه مايكروسافت بر اين بازار حكومت مي كند. اما گروههاي مختلف از رابط كاربري آسان و سوييت اداري (office suit) سازگار با مايكروسافت مانند واژه پردازها (word processor) و صفحه گسترده ها (spreed shet) و … تلاش خود را‌آغاز نموده اند.
در زمينه سرور، لينوكس به عنوان يك سكوي پايدار و قابل اعتماد شناخته شده است كه بانك هاي اطلاعاتي و سرويس هاي تجاري را براي شركت هايي مانند آمازون (كتاب خانه ي آنلاين معروف)
اداره پست آمريكا و ارتش آلمان پشتيباني مي كند. مخصوصاً استفاده سرويس دهنده هاي اينترنت از لينوكس به عنوان ديوار آتش و پراكسي سرور (proxy server) افزايش يافته است. شما يك نسخه از لينوكس را نزد هر مدير شبكه يونيكس كه به مديريت آسان علاقه دارد، خواهيد يافت. گروهي از ماشينها با سيستم عامل لينوكس در توليد فيلمهايي مانند تايتانيك و شِرِ ك استفاده شده اند. در ادارات پست مراكز حساسي وجود دارند كه نامه ها را به مسير خاصي هدايت مي كنند. اين موارد تنها چند نمونه از وظايف سنگيني است كه لينوكس روزانه در سرتاسر جهان انجام مي دهد. همچنين شايان ذكر است كه لينوكس مدرن تنها بر روي ايستگاههاي كاري و سرورهاي mid and high اجرا نمي شود، بلكه بر روي PDA ها، موبايل ها و تعداد زيادي از سيستم هاي جاسازي شده و حتي ساعتهاي مچي اجرا مي شود. اين امر باعث شده كه لينوكس تنها سيستم عاملي باشد كه از اين گسترة عظيم سخت افزاري پشتيباني كند. لينوكس همچنين به روزرساني آسان سيستم ها را شامل مي شود.
1ـ2ـ رابطه كاربري :
1ـ2ـ1ـ آيا كار با لينوكس مشكل است؟
پاسخ اين سؤال بستگي به فردي دارد كه از او سؤال مي پرسيد. كاربران باتجربه يونيكس به شما جواب منفي مي دهند. زيرا لينوكس سيستم عاملي ايده آل براي كاربران قدرتمند و برنامه نويسان است چون اين سيستم توسط همين افراد توسعه داده شده است. هر چيزي كه يك برنامه نويس آرزو داشته باشد، موجود است. مانند: كامپايلرها، كتابخانه ها و ابزارهاي توسعه و اشكال زدايي، اين برنامه ها در هر توزيع استاندارد لينوكس وجود دارند. كامپايلر رايگان سي موجود است و تمام مستندات و راهنماها در دسترس هستند. اغلب، مثالهايي هم موجود است تا شما بتوانيد به سرعت برنامه نويسي را آغاز كنيد. لينوكس بسيار شبيه يونيكس است و حركت از يونيكس به سمت لينوكس و بالعكس امري بسيار عادي است. در ابتدا، براي آغاز كار سيستم، حرفه اي بودن مورد نياز بود. كساني كه در لينوكس حرفه اي شده بودند نسبت به افرادي كه هنوز آن را نديده بودند، وضعيت بسيار بهتري داشتند. معمولاً به كاربران توصيه مي شد كه راهنماها را بخوانند با وجود اين كه راهنماها روي همه سيستم ها موجود بودند، يافتن آنها بسيار مشكل بود و اگر كسي هم آن را پيدا مي كرد، توضيحات، آنچنان با لغات تكنيكي آميخته بودند كه كاربر جديد به زودي نااميد مي شد. انجمن كاربران لينوكس دريافت كه اگر لينوكس بخواهد نقش مهمي را در بازار سيستم عاملها بازي كند، بايد تغييرات جدي در دسترسي اين سيستم ايجاد شود.
1ـ2ـ2ـ لينوكس براي كاربران بي تجربه :
شركتهايي مانند suse (زوزه تلفظ مي شود) ، Mandrake و Redhat تأسيس شدند. اين شركتها توزيعات مختلفي از لينوكس را به صورت بسته بندي ارائه كردند كه براي استفاده هاي عمومي مناسب بود. آنها تعداد زيادي از رابط هاي كاربري گرافيكي (مانند KDE) را كه توسط انجمن لينوكس، توسعه داده شده بود، براي ساده كردن هدايت برنامه ها و سرويس ها، سازمان دهي كردند. امروزه شما به عنوان يك كاربر لينوكس همه چيز را براي فهميدن ريزه كاريهاي سيستم در اختيار داريد و ديگر نيازي به آگاه بودن از چگونگي سازگار كردن سيستم با نيازهاي خود نداريد. امروزه شما مي توانيد به صورت گرافيكي وارد سيستم شويد و تمام برنامه هاي موزد نياز خود را بدون تايپ حتي يك كاراكتر اجرا كنيد، در حالي كه توانايي دسترسي به هسته را نيز داريد. به دليل ساختار خاص، لينوكس به يك كاربر اجازه پيشرفت در سيستم را مي دهد و به صورت مساوي نيازهاي كاربران مبتدي و باتجربه را فراهم مي آورد. كاربران مبتدي مجبور نيستند كه كارهاي مشكل انجام دهند، در حالي كه كاربران حرفه اي مجبور نيستند به همان روشي كه در آغاز يادگيري لينوكس ياد گرفته بودند، عمل كنند.
