بخشی از مقاله
دندانپزشك
دندانپزشك به تشخيص و درمان بيماريهاي دهان و دندان مي‌پردازد و از همين‌رو شايد بهتر باشد كه عنوان اين رشته را دهان‌پزشكي گذاشت.در گذشته دندانپزشكي را مساوي با دندانسازي مي‌دانستند. اما امروزه دندانسازي تنها بخشي از دندانپزشكي است. «رشته دندانپزشكي در مقطع دكتراي عمومي نحوه رعايت بهداشت، پيشگيري و درمان بيماريهاي دهان و دندان را آموزش مي‌دهد. دندانپزشكي يك علم تخصصي است كه سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوي مهم در سلامت جسم و روح، زيبايي و ادا كردن كلمات تامين مي‌كند. همچنين به ياري اين علم مي‌توان بسياري از بيماري‌ها را در مراحل اوليه شناخت و از پيشرفت آن جلوگيري نمود.
ماهيت :
اين مقطع داراي دو دوره مجزاي 2 و 4 ساله است. كه در 2 سال اول دانشجويان واحدهاي علوم پايه مثل بيوشيمي، آناتومي، بافت‌شناسي، فيزيولوژي، ژنتيك، ميكروب‌شناسي و ايمني‌شناسي را مي‌گذرانند و بعد از 2 سال وارد دوره تخصصي دندانپزشكي شده و دروس اختصاصي خود را در زمينه آسيب‌شناسي فك و دهان، ارتودنسي، اندودنتيكس، پروتزهاي ثابت و اكلوژن، پروتزهاي متحرك و فك و صورت ، پريودنتولوژي، ترميمي و مواد دنداني، بيماريهاي دهان و دندان، جراحي دهان و فك و صورت، دندانپزشكي كودكان و راديولوژي دهان و فك و صورت مي‌گذرانند. و در نهايت مي‌توانند بيماريهاي دهان و دندان را تشخيص داده و در حد يك دندانپزشك عمومي نسبت به درمان آنها اقدام كنند.»
عده‌اي دندانپزشكي را با كار عملي و تكنيكي صرف، يكي مي‌دانند در حالي كه اگر دانشجوي دندانپزشكي تنها فن و تكنيك اين رشته را فراگرفته اما در علوم پايه ضعيف باشد، در نهايت يك دندانساز خواهد شد يعني چنين فردي كار روي دندان را فراگرفته است اما از علم پزشكي بي‌نصيب مي‌باشد.
آينده شغلي ، بازار كار، درآمد:
امروزه در كشور ما نزديك به 12 هزار دندانپزشك وجود دارد و از سوي ديگر سالانه 18 دانشكده دندانپزشكي دولتي و خصوصي موجود در كشور بيش از 1000 دندانپزشك تربيت مي‌كنند. حال سوال اينجاست كه آيا براي اين تعداد فارغ‌التحصيل رشته دندانپزشكي فرصت‌هاي كاري وجود دارد؟
دكتر افشار در پاسخ به اين سوال مي‌گويد:
«امروزه در كشور ما فرصت‌هاي شغلي براي دندانپزشكان جوان به دو دليل عمده محدودتر شده است كه يكي از اين دلايل پيشرفت بهداشت در كشور ماست. يعني خوشبختانه كشور ما نيز مانند ساير كشورهاي جهان در جهت پيشگيري و اهداف بهداشتي حركت كرده و بسياري از بيماري‌ها را مهار و كنترل كرده است. در نتيجه مردم كمتر به پزشكان و دندانپزشكان مراجعه
مي‌كنند. از سوي ديگر در چند سال اخير رشد پزشكان و دندانپزشكان نسبت به نرخ رشد جمعيت افزايش يافته است. براي مثال اگر تا 20 سال قبل به ازاي هر 25 هزار نفر يك دندانپزشك وجود داشت حال به ازاي هر 5 يا 6 هزار نفر يك دندانپزشك وجود دارد. البته ذكر عوامل فوق به معناي آن نيست كه هيچ فرصت شغلي براي دندانپزشكان جوان وجود ندارد بلكه در بسياري از شهرستانهاي كشور، ما هنوز شاهد كمبود دندانپزشك هستيم. يعني در حالي كه در بعضي از نقاط كشور به ازاي هر 2 هزار نفر يك دندانپزشك داريم، در نقاط محروم كشورمان به ازاي هر 100 هزار نفر يك دندانپزشك وجود دارد.»
دكتر كوثري نيز ضمن تاييد موارد فوق مي‌گويد:
«مطمئنا با پيشرفت بهداشت دهان و دندان، فرصت‌هاي شغلي يك دندانپزشك عمومي كاهش پيدا كرده است و البته افزايش تعداد دندانپزشكان جوان بيكار تنها مشكل ايران نيست چون طبق بررسي‌ها و پيش‌بيني‌هاي جوامع علمي خارج از كشور، در سال 2030 ميلادي بهداشت دهان و دندان مردم به اندازه‌اي خوب خواهد بود كه دندانپزشكي عمومي به بخشي از پزشكي عمومي برخواهد گشت و رشته دندانپزشكي تنها جنبه تخصصي پيدا مي‌كند.»
توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه :
همانطور كه در قسمت‌هاي قبل اشاره شد، عدم تسلط بر علوم پايه و زبان انگليسي، دانشجو را از مقولات علمي دور مي‌كند و صرفا به او توانايي انجام كارهاي عملي اين رشته را مي‌دهد.
هرآنچه كه يك دانش‌آموز در درس زيست‌شناسي دوره دبيرستان خود فرا مي‌گيرد به نحوي به رشته دندانپزشكي ارتباط دارد بخصوص دو بخش فيزيولوژي و آسيب‌شناسي كه دانشجويان
دندانپزشكي در دو سال اول تحصيل خود با وسعت و عمق بيشتري نسبت به دوره دبيرستان مطالعه مي‌كنند. همچنين دانشجوي اين رشته بايد از دستهايي ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسياري از كارهاي دندانپزشكي از تراش دندان گرفته تا بازسازي دندان نياز به دستهايي هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن كارهاي ظريف دندانپزشكي را انجام داد.
برخورداري از سلامت كامل جسمي و رواني و قابليت انجام كارهاي بسيار دقيق علمي، عملي، كلينيكي براي داوطلبان اين رشته بسيار ضروري است. خلاقيت و مهارت در كار دست و همچنين برخورداري از خلاقيت و ديد هنري، دانشجو را در انجام كارهاي عملي اين رشته و انجام مهارت‌هاي لازم در پياده كردن آموخته‌هاي آن، كمك بسيار مي‌كند.
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر:
امكان ادامه تحصيل فوق دكترا در رشته‌هاي مختلف دندانپزشكي در ايران وجود دارد.
تعداد وعناوين واحدهاي اصلي و اختصاصي:
طول دوره دندانپزشكي پنج سال است و درسهاي آن در سه بخش : عمومي ، پايه و اختصاصي برنامه‌ريزي شده است كه از لحاظ نحوه تعليم و تدريس، به درسهاي نظري ، عملي – نظري، عملي تقسيم مي‌شود.
اين دوره شامل دو مرحله است:
مرحله اول (5/1 سال) : در اين مرحله دانشجويان درسهاي نظري و عملي علوم پايه و عمومي را در دانشگاه (كلاس و آزمايشگاه) مي‌گذرانند.
مرحله دوم (5/3 سال) : در اين مرحله دانشجويان درسهاي تخصصي را در دانشگاه (كلاس و بخشهاي كلينيكي) فرا مي‌گيرند و به منظور برخورداري از كارايي آموزشي- درماني، بيشتر اين دوره تحصيلي را در بخشهاي كلينيكي دانشكده و بيمارستانهاي وابسته به ارائه خدمات بهداشتي و درماني مي‌پردازند؛ لازم به تذكر است كه گذراندن درسهاي پايه براي ورود به دوره كلينيكي (مرحله دوم) ضروري است.
نظام آموزشي مطابق آيين‌نامه مصوب شوراي عالي برنامه‌ريزي است و هر واحد درس نظري 17 ساعت و هر واحد درس عملي 34 ساعت است. كل واحدهاي درسي اين دوره 203 واحد است.
درسهاي پايه
درسهاي پايه به درسهايي گفته مي‌شوند كه زمينه‌ساز ورود دانشجو به درسهاي اصلي و تخصصي و فراگيري آنهايند. در اين رشته درسهاي پايه جمعا به تعداد 43 واحد درسي است كه عبارتند از: فيزيك پزشكي ، بيوشيمي ، بافت‌شناسي انساني، جنين‌شناسي، تشريح ، ژنتيك انساني، ميكروب‌شناسي، ايمني شناسي، فيزيولوژي، روان‌شناسي عمومي، آسيب‌شناسي عمومي.
درسهاي اختصاصي
درسهاي تخصصي به درسهايي گفته مي‌شود كه اطلاعات و آگاهيهاي لازم را درباره رشته تخصصي به دانشجو داده، او را با مفاهيم تخصصي و عمده رشته مورد نظر آشنا مي‌كند و آموزشهاي لازم را به او مي‌دهند.
در رشته دندانپزشكي درسهاي تخصصي عبارتند از: كالبدشناسي و مرفولوژي دندان، زبان خارجي اختصاصي، جنين و بافت‌شناسي فك و دهان ، آسيب‌شناسي دهان، ارتودنسي، اندودنتيكس، بيماريهاي دهان و تشخيص ، بيولوژي دهان، پريودنتولوژي، دندانپزشكي ترميمي(پروتز متحرك پارسيل، پروتز ثابت ، پروتز كامل) جراحي دهان و فك و صورت ، دندانپزشكي كودكان، راديولوژي دهان ، گوش و حلق و بيني ، نظام پزشكي و طب قانوني، بهداشت عمومي و اكولوژي ، بهداشت محيط زيست ، دندانپزشكي مجتمعي ، بيماريهاي رواني ، بيماريهاي دروني، فارماكولوژي ، بهداشت دهان و تغذيه و ندان‌پزشكي پيشگيري مواد دنداني و پايان‌نامه (رساله).
دانشجويان در سال چهارم با تاييد استاد راهنما، موضوعي را براي پايان‌نامه انتخاب وراجع به آن تحقيقاتي را آغاز مي‌نمايند، ولي واحد پايان‌نامه در سال آخر محاسبه خواهد گرديد كه در آن زمان دانشجو پايان‌نامه را به هيات داوران منتخب ارائه و از آن دفاع مي‌نمايد.
خلاصه‌اي از مطالب مطرح شده بعضي از درسهاي تخصصي الزامي:
اندودنتيكس: مطالب اين درس شامل بررسي اتيولوژي، تشخيص، پيشگيري و درمان بيماريهاي پالپي و بافتهاي نگهدارنده دندان‌ناشي از ضايعات پالپ به منظور حفظ سلامت و نگهداري دندانهاي طبيعي است.
بيماريهاي دهان و تشخيص : در درس بيماريهاي دهان و تشخيص، به شناسايي ، تشخيص كلينيكي و پاراكلينيكي ضايعات حفره دهان و درمان ضايعات مخاطي آن و ارتباط آن با ساير بيماريهاي بدن پرداخته مي‌شود.
پروتزهاي دنداني: در اين درس در ارتباط با مسائل ترميمي و بازسازي دستگاه جونده (دندانها و ساختمان مجاور كناري صورت) از طريق پروتزهاي ثابت، متحرك (پارسيل و كامل) و فك و صورت بحث مي‌شود. همچنين مسائل مربوط به اصول اكلوژن در اين رشته مورد تدريس علمي – عملي قرار مي‌گيرد
.
راديولوژي: درس راديولوژي يكي از درسهاي دندانپزشكي و از علوم اساسي جهت دستيابي و شناسايي حالات طبيعي و غيرطبيعي استخوان فكها و دندانها مي‌باشد.
دندانپزشكي كودكان: درس دندانپزشكي كودكان، قسمتي از درسهاي دندانپزشكي است كه شامل : تشخيص، پيشگيري و درمان بيماري دهان و دندان كودكان، معلولان و معلولان ذهني و شناسايي رابطه آن با سلامت عمومي آنها مي‌باشد.
دندانپزشكي ترميمي : اين درس شامل بررسي اتيولوژي ، تشخيص ، پيشگيري و درمان و ترميم ضايعات بافتهاي سخت دنداني به منظور حفظ سلامت و زيبايي دندانهاي طبيعي و بافتهاي نگهدارنده آنهاست.
رشته‌هاي مشابه و نزديك به اين رشته :
وجوه مشترك علمي وسيعي كه اين رشته با رشته پزشكي دارد، به دندانپزشك اين مهارت را مي‌دهد تا با شناخت همه جانبه ساختمان بدن و فيزيوپاتولوژي آن خدمات و درمان‌هاي لازم را در راستاي تخصصي خود ارائه دهد.
وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر :
اگرچه اهميت رشته دندانپزشكي در شهرهاي بزرگ و متوسط تا حدود زيادي روشن است، اما متاسفانه هنوز اين رشته نتوانسته است ارزش والاي خود را در شهرهاي كوچك و روستاها، آن‌چنان كه بايد نشان دهد. گرايش روزافزون داوطلبان به اين رشته و مراجعه رو به افزايش شهروندان به شاغلان اين حرفه ، مي‌تواند اهميت قابل ملاحظه و نياز به متخصصان را در اين رشته ، حتي در مقايسه با ساير رشته‌هاي پزشكي به وضوح نشان دهد.
نكات تكميلي :
اما تحصيل در اين رشته خالي از مشكل نيست . دكتر صنوبري نيز در مورد دشواري‌ها و مشكلات اين رشته مي‌گويد:
«دندانپزشكي حرفه‌اي است كه با كارهاي عملي بر روي بيمار همراه است، بنابراين امكان انتقال بيماريهاي عفوني مثل «هپاتيت» يا «ايدز» از بيمار به پزشك بسيار زياد است و دندانپزشكان بايد همواره به اصول كنترل عفونت توجه داشته باشند چون يك كوتاهي يا اشتباه مي‌تواند براي آنها عواقب ناخوشايندي داشته باشد. همچنين يك دندانپزشك بايد بطور مرتب نرمش و ورزش كند تا دچار كمردرد و پادرد مزمن نگردد.»
ترس رفتن به ديدار دندانپزشك براى برخى از افراد از دندان درد هم بدتر است. اگر از رفتن به مطب دندانپزشك مى ترسيد، خيال نكنيد تنها شما اين گونه هستید، بسیاری از افراد فقط به همين خاطر از درمان منظم دندانپزشكى اجتناب مى‌کنند. اما نرفتن به مطب دندانپزشك به خاطر ترس اثر متضادى به دنبال دارد. پوسيدگى دندان پيشرفت مى‌كند و مشكلات شديدترى به وجود مى‌آيد كه نياز به عمل هاى پيچيده‌تر دارد. اغلب بزرگسالانى كه دچار هراس از دندانپزشك هستند، مى‌توانند رد اين عواطف را در تجربيات منفى دوران كودكى پيدا كنند. خوشبختانه پيشرفت تكنيك‌هاى
دندانپزشكى و توليد دارو ها و ابزار هاى جديد در ۳۰ سال گذشته اين امكان را فراهم آورده است كه به اغلب چنين بيمارانى اطمينان دهيم كه ويزيت دندانپزشكى بسيار آسوده تر از روزگار كودكى آنهاست.
دارو هايى براى درد و اضطراب:
دارو هاى بسيارى مى توانند درد و اضطراب ناشى از اعمال دندانپزشكى را تخفيف دهند. از اين دارو‌ها مى توان به تنهايى يا همراه با تكنيك هاى آرامش بخشى استفاده كرد.
دارو هاى بى‌حسى موضعى:
دندانپزشكان با سوزنى ظريف اين داروهاى مهار كننده درد را در محل عمل تزريق مى‌كنند. در اغلب موارد دارو در طول چند دقيقه موثر واقع مى‌شود و براى حدود سه ساعت درد را از بين مى‌برد. امروزه دارو هاى ليدوكائين و مپيوكائين رايج ترين دارو هاى مورد استفاده براى اين مقصود هستند.
بسيارى از دندانپزشكان مقدار كمى اپى‌نفرين (آدرنالين) را نيز به اين دارو‌ها مى‌افزايند، آدرنالين عروق خونى را منقبض مى‌كند و باعث مى‌شود اثر داروى ضددرد مدت بيشتر ادامه يابد. البته در بيماران مبتلا به فشارخون بالا يا ساير اشكال بيمارى قلبى _ عروقى اين مخلوط را نبايد به كار برد
دارو هاى ضداضطراب:
دندانپزشك ممكن است پيش از انجام يك عمل بر روى دندان داروهايى براى كاهش اضطراب و آرام كردنتان به شما بدهد. در صورتى كه قرار باشد چنين كارى انجام شود لازم است يك ساعت زودتر از زمان موعود به مطب دندانپزشك برويد تا زمان كافى براى تاثير داروى ضداضطراب وجود داشته باشد. ضمناً با توجه به اثر خواب آلوده كننده اين دارو ها نبايد پس از ويزيت دكتر پشت رل بنشينيد.
تسكين هوشيارانه:
داروهايى كه در اين روش مورد استفاده قرار مى‌گيرند هوشيارى شما را كاهش مى‌دهند تا درد را حس نكنيد، بدون آنكه مانند بيهوشى عمومى تاثيرى بر كاركرد هاى ديگر بدنى مانند تنفس و بلع داشته باشند. دارو هايى از اين نوع معمولاً براى تسكين اضطراب مورد استفاده قرار مى‌گيرند، اما مى‌توان آنها را با دارو هاى ديگر تخفيف‌دهنده درد تركيب كرد. يكى از شايع‌ترين دارو ها از اين نوع "اكسيد نيترو" است كه گاهى آن را "گاز خنده آور" هم مى‌نامند، اين داروى گازى شكل مخلوط با اكسيژن را از طريق ماسك استنشاق مى‌كنيد. اكسيد نيترو باعث ايجاد حالتى از آرامش و شلى عضلانى مى‌شود كه فوراً آغاز مى‌شود و هنگامى كه تنفس گاز را متوقف كنيد به پايان مى‌رسد.
اين دارو عوارض جانبى اندكى دارد و براى اكثر افراد بى‌خطر است. البته براى اعمال دندانى طولانى تر دارو هايى كه به صورت داخل وريدى تزريق مى‌شوند، انتخاب‌هاى بهترى هستند. در اين مورد دندانپزشك شما يك داروى تسكين بخش يا ضداضطراب را با يك داروى ضددرد شبه افيونى و گاهى يك داروى باربيتوراتى مخلوط مى‌كند. البته تنها دندانپزشكانى كه به طور خاص براى اين كار آموزش ديده‌اند و پروانه لازم را دارند مجاز به انجام اين نوع تسكين بخشى اند.
بيهوشى عمومى:
در اين نوع تسكين بخشى شما هوشيار نيستند و نمى توانيد به طور مستقل تنفس كنيد يا بلع انجام دهيد. بيهوشى عمومى معمولاً براى اعمال جراحى دهان و فك به كار مى‌رود. همچنين در مواردى كه اضطراب فرد آنقدر شديد است كه انجام اعمال دندانپزشكى معمول را غير ممكن مى‌كند ممكن است از اين روش استفاده شود. گرچه بيهوشى عمومى براى اغلب افراد خطرى ايجاد نمى كند، اما به هر حال خطر بيشترى نسبت به ساير اشكال تسكين بخشى دارد. تنها متخصصان بيهوشى مى‌توانند اين روش را به كار ببندند.
راه هاى جايگزين
براى برخى افراد اضطراب به علت ديدن صندلى دندانپزشكى، تحريك كنندگى صداى مته دندانپزشكى، يا ترس از استفراغ يا خفگى ممكن است به همان اندازه نگرانى درباره درد مهم باشد. هيپنوتيسم و تخيل هدايت شده تمرينات آرامش بخشى و مشاوره مى تواند به برطرف شدن اضطراب و ترس كمك كند، براى افرادى كه از اعمال دندانپزشكى مضطرب نمى شوند، اما به دلايل مختلف نمى توانند دارو هاى ضددرد را تحمل كنند، رويكرد هاي زیرمى‌توانند به كنترل درد هم كمك كنند.
تخيل هدايت شده (Guided Imagery):
شما مى توانيد با تصور درآوردن صحنه‌هاى خوشايند و آرام بخش ذهن تان را از آنچه در دهانتان رخ مى‌دهد، جدا كنيد؛ به مكانى فكر كنيد كه خاطراتى خوش از آن داريد و خودتان را به تصور درآوريد كه به آنجا رفته ايد، بر جزييات حسى تمركز كنيد _ براى مثال گرماى شن، صداى ملايم آبى كه به ساحل برخورد مى كند، آبى درخشان آسمان، يا نوازش باد بر روى صورت تان. خودتان را رها كنيد تا تصوراتى كه خلق كرده ايد شما را با خود ببرد. هنگامى كه آن مكان خوشايند را به خيال درمى آوريد آهسته و عميق نفس بكشيد.
اگر افكار ديگرى با اين تصورات تداخل كرد، آنها را بپذيريد و سپس سعى كنيد دوباره به بهشت ذهنى كه ساخته ايد بازگرديد. اگر در روز هاى آينده وقت دندانپزشكى گرفته ايد بهتر است چند بارى اين كار را تمرين كنيد تا موقع انجام اعمال دندانى به راحتى بتوانيد صحنه هاى آرامش بخش را به تخيل درآوريد. در زير دو تمرين آرامش بخشى ساده آورده مى شود كه مى توانيد آنها را امتحان كنيد: - تا جايى كه ممكن است بر روى صندلى دندانپزشكى وضعيت راحتى به خود بگيريد. در
حالى كه چشم هايتان بسته و عضلاتتان را شل كرده ايد، آهسته و عميق تنفس كنيد. يك كلمه كانونى مثلاً «آرام باش» يا «اوم» يا «آرامش» و مانند اينها انتخاب كنيد و ضمن انجام تنفس آن كلمه را تكرار كنيد، ذهنتان را تا جايى كه ممكن است روشن نگه داريد. اگر افكار مزاحمى وارد ذهنتان شد، تمركزتان را دوباره به تنفس تان و كلمه كانونى معطوف كنيد. - دست تان روى شكم‌تان - درست زير ناف- بگذاريد تا بتوانيد بالا و پايين رفتن ملايم شكم‌تان را هنگام تنفس احساس كنيد. هوا را به درون ريه هايتان بفرستيد. نفس تان را تا سه شماره حبس كنيد. سپس هوا را بيرون بدهيد. به اندازه سه شماره مكث كنيد. به تنفس عميق براى چند دقيقه ادامه دهيد و بعد از هر دم و بازدم به اندازه سه شماره مكث كنيد.
هيپنوتيسم:
هيپنوتيسم براى بسيارى از افراد مى تواند جاى همه اشكال ديگر كنترل درد حين اعمال دندانپزشكى را بگيرد. اين شيوه را مى توان براى افرادى كه به علت بيمارى هاى مختلف نمى توانند بيهوشى را تحمل كنند هم به كار برد. هيپنوتيسم همچنين براى برطرف شدن ترس از سوزن هاى تزريقى دندانپزشكى موثر است. خود- هپينوتيسم ممكن است شيوه اى عملى باشد: يك درمانگر متبحر در هيپنوتيسم مى تواند به شما آموزش دهد چگونه خود را وارد يك حالت هيپنوتيسمى كنيد.
نكاتى براى رفع اضطراب ناشى از اعمال دندانپزشكى
* دندانپزشكى را پيدا كنيد با كمك به شما براى كاهش اضطرابتان متعهد باشد. در مورد ترس‌هايتان با دندانپزشك صحبت كنيد تا در مورد انتخا ب هاى درمانى براى درد و اضطراب اطلاع حاصل كنيد.
* با دندانپزشك تان در مورد يك پيام «توقف» توافق كنيد تا در صورتى كه لازم بود دندانپزشك انجام عمل روى دندان را ادامه ندهد و به شما استراحت بدهد.
* از نوشيدن نوشابه هاى كافئين دار پيش از رفتن به دندانپزشكى اجتناب كنيد. اين نوشابه ها ممكن است باعث تحريك پذيرى و عصبى شدن شما شوند. •حتى المقدور قرار دندانپزشكى را در اول روز بگذاريد و شب پيش از آن به اندازه كافى بخوابيد .
* يك عضو خانواده يا يكى از دوستان تان را براى قوت قلب همراه خود ببريد. •يك دستگاه پخش نوار يا سى دى قابل حمل همراه با هدفون به مطب ببريد و با گوش دادن به موسيقى مورد پسندتان پيش و در حين درمان ذهن خودتان را از عمل دندان دور كنيد.
* از تمرينات آرامش بخشى و تكنيك هاى تخيل هدايت شده استفاده كنيد.
* به طور منظم براى چكاپ به دندانپزشك مراجعه كنيد، ويزيت هاى مكرر از چند طريق به شما كمك مى كند: رابطه خوبى با دندانپزشك برقرار مى كنيد، با مواد و تجهيزات دندانپزشكى و اقدامات معمول در مطب آشنا مى شويد، امكان تشخيص زودرس مشكلات دندانى فراهم و بالقوه نياز به اعمال دندانى گسترده تر برطرف مى شود.
راه‌هايى براى تسكين درد امروز، با وجود تكنيك هاى پيچيده بى حسى مى توان تقريباً اطمينان داشت كه در مطب دندانپزشكى دردى به سراغ تان نخواهد آمد. گرچه پس از يك عمل دندانى دهان و دندان‌هاى شما از چند ساعت تا چند روز ممكن است بى‌حس بماند. اما شايد با درد و تورم در محل عمل دندانى هم روبه رو شويد در زير به چند نكته براى رفع اين ناراحتى ها اشاره مى كنيم:
* تورم را با به كار بردن يخ پيچيده شده در يك پارچه مرطوب كاهش دهيد.
* سوزش و درد به دنبال درمان هاى لثه را با قرقره كردن با محلول رقيق نمك يا سودا و آب تسكين دهيد.
* از دار و هاى مسكن معمول مثل آسپرين، استامينوفن و ايبوپروفن استفاده كنيد (آسپيرين نبايد پس از اعمال جراحى مورد استفاده قرار گيرد.) دندانپرشك شما ممكن است دارو هاى ضددرد قوى تر را به دنبال اعمالى كه دردشديدترى ايجاد مى‌كنند مانند كشيدن دندان، جاگذارى ايمپلنت و درمان كانال ريشه دندان، تجويز كند.
