بخشی از مقاله
موسیر
نام فارسي : موسير
نام علمي: Allium ascalanicum
نام محلي: موسير
نام فرانسه: ail sterile
نام انگليسي: Shallot
نام آلماني: sdhalotte
بسیارى از فرهنگهاى قدیمى نام ((موسیر)) را به اشتباه منسوب به شهرى مى کنند که معروف به ((آسکالون )) در فلسطین بوده است و عقیده داشته اند که موسیر ابتدا در آن شهر بوده و از آنجا به نقاط دیگر عالم پراکنده شده است .
این اشتباه از ((پلین )) گیاه شناس معروف روم قدیم شروع شده است که او به نقل قول از((تئوفر است )) گفته است که ، موسیر منسوب به شهر اسکالون هست . این گفته هم که جنگجویان صلیبى موسیر را از شهر آسکالون به اروپا آوردند، درست نیست ... در حقیقت موسیر به حالت وحشى نه در فلسطین و نه در جاى دیگرى پیدا نشده است و کشت آن از قرنها قبل و شاید از قرن اول میلادى معمول شده است و اکنون بیش از دو هزار سال است که آن را مى کارند. موسیر شبیه به سیر و پیاز است ولى سیر و پیاز نیست .
چون برخلاف پیاز گلهاى آن تخم نمى دهد و داراى پیازچه هاى زیادى مى شود.
سیر نیست زیرا بوى آن مطبوع است و برعکس سیر زیاد سخت نیست ، لطیف و نرم است و زود کوبیده و له مى شود. موسیر گونه هاى زیادى دارد که بهترین آن رنگ قرمز مسى دارد که آن را خشک مى کنند و مى سایند و در ادویه طباخى وارد مى کنند.
گرد موسیر به غذاها مخصوصا سوسهاى بى مزه طعم خوبى مى دهد.
از دو هزار سال پیش ، یعنى از ظهور حضرت مسیح به این طرف یونانیان و رومیان موسیر را در اغذیه خود مصرف مى کردند.
((اوید)) در کتاب خود، موسیر را از ادویه اى که نیروى جنسى را تقویت مى کند نام برده است .
موسیر در دوران قرون وسطى و دوره رنسانس در فرانسه به گیاهى معروف شده بود که معده راه تقویت مى کند، به عمل هضم کمک مى کند و سنگ و شن کلیه را دفع مى سازد.
پزشکان مکتب ((سالرن )) موسیر را بیشتر جزو ادویه معطر براى غذا مى دانستند و زیاد به خواص دارویى آن توجه نداشتند و عقیده داشتند که مصرف موسیر اشتها را زیاد مى کند عمل هضم را آسان مى سازد و دفع عرق بدن را افزایش مى دهد و در حقیقت سموم خون را از بدن خارج مى سازد.
در قرون چهاردهم ((تایلوان )) در کتاب طباخى خود که درباره غذاهاى گوشتى نوشته است ، گرد موسیر را در سوس و انواع غذاهاى گوشتى وارد کرده است .
((لورى )) که در قرن هجدهم مى زیست و از پزشکانى بود که در ریشه طب و بهداشت غذایى تخصص داشت ، موسیر را اشتها آور دانسته و مصرف آن را براى دفع سنگ کیسه صفرا و کلیه و مثانه و باز شدن ادرار مفید دانسته است ... او مصرف موسیر را در مواقعى که هوا اختلال دارد و اشتها کم مى شود، براى مبارزه با اختلال هوا و تحریک اشتها توصیه کرده است .
بعضى از نویسندگان هم در معایب موسیر عقیده دارند که مصرف آن حرارت بدن را زیاد مى کند و عطش را افزایش مى دهد و موجب تولید سردرد مى شود.
امروز موسیر گیاهى است که در ردیف ادویه غذایى جا گرفته است و اهمیت زیادى براى خود جلب کرده است زیرا، مصرف آن طعم اغذیه را لذیذ مى کند.
موسیر در اغذیه موجب تقویت معده مى شود و عمل هضم را آسان مى سازد. آشپزهاى ماهر فرانسوى از موسیر براى لذیذ کردن ماهیهایى که بى مزه هستند، استفاده مى کنند و مخصوصا ماهى قزل آلا را با آن تهیه مى کنند.
استادان آشپز فرانسوى موسیر را براى سوسهاس غذا مخصوصا براى گوشت خرگوش و دلمه گوجه فرنگى و بادنجان بکار مى برند. در آشپزخانه خانمهاى کدبانو، موسیر مقام والایى دارد و خانمهاى فهمیده گرد موسیر را در سالاد سیب زمینى و همچنین در سرکه سالادهاى سبزى مى ریزند و به این وسیله طعم و مزه مخصوص به سالادها مى دهند که همه آن را دوست دارند.
موسیر در عین حال که معده را تقویت مى کند، خواص اشتها آورى دارد که با رنگ قرمز مسى خود طعم مخصوصى به غذا مى دهد و سوسهاى بى مزه را، مطبوع و لذیذ مى سازد.
براى کاشتن موسیر باید پیاز آن را در بهار خرید و در زمینى که خاک آهکى دارد کاشت .
موسیرهاى کوچک را براى کنسرو و موسیرهاى درشت را براى طباخى مصرف مى کنند.
موسير نوعی گیاه است که کاربرد خوراکی دارد. موسیر برای كشتن میكروب های داخل معده مفيد و ارزنده است.
محل رويش
خير آباد غربي
ريخت شناسي
گياهي است پايا و قسمت زير زميني اش متورم كه ريشكها از آن بيرون آمده و اين تورم كه روي آنها پوششي سفيد رنگ يا صورتي پوشانيده است.برگهاي آن نواري به رنگ سبز تيره - گلها كوچك - صورتي يا مايل به سبز كه به صورت يك چتر در انتهاي ساقه استوانه اي گل دهنده به ارتفاع 50 -60 سانتيمتر ظاهر ميشود و دانه هاي آن سياه است
تركيبات شيميايي
موسير از نظر تركيبات شيميايي داراي حدود 1-0/06 درصد اسانس ميباشد كه شامل آليل پروپيل - دي سولفيد و دو تركيب گوگردي ميباشد همچنين داراي آليسين - آليساتين 1و2 ميباشد
خواص درماني
بادشكن - ضد عفوني كننده - پايين آورنده فشار خون - بازدارنده رشد جرمهاي گرام نگاتيو گروههاي تيفوئيد و شبه حصبه يا پاراتيفوئيد و ورم روده كوچك ميباشد - همچنين خاصيت جرم كشي دارد و همچنين موجب اتساع شريانها و رفع تصلب شرائين ميشود مدر - قاعده آور - معرق و ضد سم است .همچنين براي تصفيه آواز - رفع نفس تنگي - فراموشي - فلج - رعشه و اكثر بيماريهاي عصبي مفيد استدردهاي مفاصل - سياتيك - نقرس - درد لگن خاصره و امثال اينها را تسكين ميدهد و براي قطع اخلاط غليظه - دفع بادهاي تهي گاه خارج ساختن زالوي در حلق مانده - براي اخراج اقسام كرم معده و كرم كدو مفيد است . در سرد مزاجان براي تقويت نيروي جنسي و افزايش توليد اسپرم مفيد است
موسير
موسير صفحاتی است تقريباً مدور به ضخامت 2 تا 3 ميليمتر به رنگ زرد يا زرد متمايل به قهوه اي اغلب داراي نوکی تيز و ورقه ای از غده های کوچکتر در بخش داخلی ، با بو و طعم تند شبيه به بوی سير که از قطعه قطعه کردن غده زيرزمينی، گياهی به نام موسير، بلبوس و يا ثوم کوهی با نام علمی :
از تيره پياز ( Alliaceae ) حاصل می شود . گياه موسير دارای غده بيضوی شکل بوده و برگهايش ضخيم است . ميله پرچمهای گل آن ، آزاد و گلپوش آن سفيد يا مايل به آبی می باشد . اين گياه در مغرب ، مرکز و جنوب شرقی ايران رويش دارد .
موسير بعنوان عطر و طعم دهنده ، خلط آور ، ضد روماتيسم و ترميم دهنده زخمهای سطحی مصرف سنتی دارد .
گياه موسير
اين گياه گونه هاي بسيار زياد و استفاده هاي خوراكي دارد. ريشه و پياز گياه بعد از انجام يكسري اقدامات خاص مورد استفاده قرار مي گيرد. بدين صورت كه آنها را به شكل رشته هاي بسيار نازك در آورده و در مسير آب سرد قرار مي دهند تا تلخي كه در پياز آن هست از بين برود، آنرا در آفتاب خشك مي كنند تا به عنوان چاشني غذايي مصرف شود.
عمدتاً مناطق رويش اين گياه در غرب ايران، كوهستانها و مناطق برف گير مي باشد و فصل رويش اين گياه از اواسط فروردين ماه تا پايان خرداد ماه است.
اين گياه به صورت محلي به عنوان مُليّن، خلط آور و آرامش بخش استفاده مي شود.
موسیر یا سیر کوهی گیای شبیه سیر بوده برگ های آن دراز و میان تهی و گل هایش به رنگ سرخ یا بنفش است. پیاز آن در مناطق کوهستانی می روید که از آن ترشی درست می کنند. ریشه و پیاز گیاه بعد از انجام یکسری اقدامات خاص مورد استفاده قرار می گیرد بدین صورت که آنها را به شکل رشته های بسیار نازک در آورده و در مسیر آب سرد قرار می دهند تا تلخی که در پیاز آن هست از بین برود و آن را در آفتاب خشک می کنند تا به عنوان چاشنی غذایی مصرف شود.
موسیر شبیه پیاز و سیر است ولی برخلاف پیاز گل های آن تخم نمی دهد و دارای پیازچه های زیادی می شود و بر خلاف سیر بوی مطبوعی دارد و نرمتر از سیر ات و زود کوبیده و له می شود. موسیر گونه های زیادی دارد و بهترین آن رنگ قرمز مسی دارد که آن را خشک کرده و می سایند و در ادویه و غذا مخلوط می کنند. گرد موسیر به غذاها به خصوص سس های بی مزه طعم خوبی می دهد و طعم غذاها را لذیذتر می کند.
متخصصان تغذیه معتقدند وجود موسیر در غذاها موجب تقویت نعده می شود همچنین عمل هضم را آسان می کند مویر اشنها آور بوده و سنگ های کلیه را دفع می کند.
