بخشی از مقاله
کیس و پاور
فواید وجود برق در زندگی انسان
بسیاری از وسایل پیرامون ما برای کارکردن به انرژی برق نیاز دارند و بخش عمده ای از زندگی ما به برق متکی است برخی از وسایل مانند تلویزیون ها ، رادیوها ، لامپ ها ، گرم کننده های برقی و... همگی به انرژی برق نیاز دارند . حال تصور کنید در طول یک روز برق خانه شما قطع شود چراغ ها،تلویزیون و رادیو کار نمی کنند.
بعد از مدتی از بیکاری به دور خود چرخ می زنید و پس از چند ساعت، ماندن درخانه برای شما طاقت فرسا خواهد شد . حال اگر چنین مشکلی را در مقیاس بزرگتر فرض کنیم این مشکلات هم بزرگتر می شوند.
به عنوان مثال در یک شهر خدمات اجتماعی از قبیل اورژانس ، پلیس ، تجهیزات بیمارستانی و همه و همه از کار می افتند .
مشکلاتی از این قبیل ممکن است حتی منجر به مرگ انسان هم شود .
کارخانه های مواد غذایی بر اثر از کار افتادن سرد خانه ها یشان متحمل میلیون ها دلار ضرر می شوند و در صورتی که این وضعیت باقی بماند، نیروهای دولتی و خدمات دولت هم از کار خواهند افتاد.
با توجه به این گفته ها ، دیده می شود که یکی از نیاز های جدی بشر امروز انرژی الکتریکی است.
بهترین کیس :
یکى از اجزاى تاثیرگذار در قدرت و توان یک سیستم کامپیوترى پاور( Power ) دستگاه است که در هنگام خرید کیس (case) باید به توان پاور آن توجه کرد.
بهترین کیس داراى پاور با قدرت 450 وات است اما اکثر کیسها که با عنوان پاور 450 وات در بازار عرضه مىشوند داراى 200 تا 250 وات واقعى هستند .
انواع کیس :
کیسها با مدلهاى مختلفى در بازار کامپیوتر ایران عرضه مىشود برخى کیسها Desktop و برخى Tower هستند که کیسهاى Desktop به شکل مستطیل و به منظور اشغال فضاى کمترى در زیر مانیتور قرار مىگیرند.
این مدل در کامپیوترهاى قدیمى استفاده مىشد اما هماکنون نیز در مدلهاى جدید کیسها نیز کیسهاى Desktop دیده مىشود که از کیسهاى ایستاده و Tower که در بازار کشور ما متداول است در بازار خارج از کشور پرطرفدار و گرانتر است.
تفاوت قیمت میان کیسهاى Desktop و Tower حدود 70-60 هزار تومان است که در بازار ایران به دلیل سلیقه مردم و ذهنیت مردم به دلیل استفاده از کیسهاى Desktop در قدیم ، هماکنون کیسهاى Tower بازار را احاطه کردهاند.
کیسهاى Tower داراى دو مدل At و Atx هستند که کیسهاى At ( ایستاده و کوتاه قد ) م اکنون منسوخ شده است و در کامپیوترهاى سرى پنتیوم one استفاده مىشد و کیسهاى Atx با تغییرمادربرد و پاورتویتر پس از At وارد بازار شدهاند که طراحى پشت کیسهانیز کاملا با یکدیگر متفاوت است.
با ورود به هر مغازه کامپیوترى در بازارهاى کامپیوتر تهران مدلهاى متفاوتى از کیسهاى Tower دیده مىشود که اکثرا بین 30 تا 50هزارتومان قیمت دارند.
اکثر فروشندگان تعدادى محدود از کیسها را مانند Green، BPcom ، Elegans و Discovery را براى خرید پیشنهاد مىکنند اما در نهایت خود مشترى است که بر حسب سلیقه یکى از آنها راانتخاب مىکند زیرا طراحى، شکل و رنگ کیس در ترکیب
ظاهرى یک سیستم کامپیوترى بسیار تاثیرگذار است.
کیسهاى BPcom به عنوان یک کیس حرفهاى با پاور قوى 450 وات با فضاى بیشتر براى قرارگیرى سى دى رام داریو (CD-ROM) و هارد (HDD : HARD DISK DRIVE) در حدود 4 - 5عدد با قیمت 40 هزار تومان در بازار به فروش مى رسد و کیسهاى Green داراى 99 درصد امکانات جدید نیز در رده کیسهاى صاحب نام جاى دارد.
در رده کیسهاى معمولى و آماتورى کیسهاى Discovery با قدرت واقعى 350 وات و کیسهاى Microlab در بازار عرضه مىشوند و در صورتیکه مشترى بخواهد کمتر از 30 هزار تومان براى خرید کیس هزینه کند اکثر فروشندگان کیسهاى Next و access که بسیارپرفروش نیز هستند را معرفى مىکنند.
در این میان کیسهاى متفرقهاى نیز در برخى فروشگاهها دیده مىشود که به گفته صاحبان فروشگاهها این کیسها به صورت مقطعى وارد مىشوند و ممکن است در چند ما آینده نمونهاى از
این ها دیگر در بازار موجود نباشد.
یکى از محصولات قابل توجه در بازار کیس فراسو به نام Gaming bomb است که با قیمت 70 هزار تومان و گرانتر از سایر کیسها به فروش مىرسد .
مدیر فروش شرکت فراسو دراین زمینه مىگوید : فراسو تا کنون تنها یک نمونه کیس تولید کرده که بدون پیچ و بىصدا است فن این کیس هیچ گونه صدایى ندارد و اندازه آن 12 سانتیمتر (12cm) است.
به گفته وى پاور کیس فراسو داراى قدرت واقعى 300 وات است و با کیفیتى که دارد توانسته حجم عمدهاى از بازار را در اختیار خود قرار دهد.کیس بین 5 تا 10 درصد از میزان فروش و خدمات بازار کامپیوتر کشور را در اختیار دارد و شرکت بهینه پردازشگران عرضه کننده کیس BPCOM و شرکت کیس سبزبه ارائه کیسهاى
حرفهاى و مناسب در بازار مىپردازند.
مدیر بازرگانى کیس سبز پر فروشترین کیس این شرکت را مدل 2002 داراى 7رنگ با 400 وات قدرت پایه معرفى کرد و همچنین مدیر فروش شرکت بهینه پردازشگران مدل057 TMB داراى 15 رنگ با 450 وات را به عنوان پرفروشترین کیس BPcom در تهران معرفى کرد.
انتخاب كیس و پاور مناسب :
اگر تصمیم به خرید یا ارتقا كامپیوتر خود را دارید در انتخاب كیس و مهمتر از آن پاور ، بسیار دقت كنید بسیاری از مشكلات دیگر قطعات كامپیوتر مثل گرافیك و سی پی یو( CPU ) و غیره برمیگردد به پاور نامناسب مقصر اصلی خیلی از هنگ كردنها و پایین بودن سرعت و نشناختن حافظه های جانبی و خوب كار نكردن شبكه و غیره نیز برمیگردد به یك پاور نامناسب با خروجی پایین و با نویز بالا . اگر سری بازار کامپیوتربزنید با انبوهی از كیسها و پاورها مواجه میشید درتمام پاورها و كیس هایی كه ما و با آنها کار كردهایم هیچ كدام توانایی پشتیبانی مناسب از قطعات كامپیوتر را ندارند
كیس هایی مثل ( TVM - MEC - Exes - Purche - Elegance ) در بازار فعلی فقط كیسها و پاورهای گرین بوده كه محصولات
خوبی رو ارائه می دهند .
ویژگیهای فنی یک منبع تغذیه :
حتما دارای کلید روشن و خاموش باشد .
حداقل دارای استاندارد CE باشد .
کابل برق ورودی دارای استاندارد باشد.
کابلهای خروجی در شاخه های 12 ، 5 و 3/3 حداقل با ضخامت 18 و با رنگهای مشخص تعین شده در استاندارد باشد.
برچسب نصب شده بر روی جعبه منبع تغذیه ، خوانا و شامل موارد زیر باشد :
1. محدوده ولتاژ ورودی
2. جریان بخش ورودی
3. توان خروجی واقعی
4.محدوده فرکانس ورودی ( 50Hz-60Hz )
5. نام سازنده یا مارک تجاری
6. نام آزمایشگاه تایید کننده
7. مشخصات ولتاژها و جریان های خروجی
دارای کارت گارانتی یک شرکت معتبر ، همراه با تاریخ اتمام گارانتی باشد.
دارای برچسب گارانتی باشد و به راحت مخدوش نشود.
علاوه بر مقدار توان حداکثر ( P-P ) مقدار توان موثر و واقعی (Real & rms ) در مدل یا هرجای دیگر بر چسب ذکر شده باشد.
مقدار توان حداکثر با مقدار توان واقعی حداکثر بین 30 تا 50 درصد اختلاف داشته باشد.
استاندارد های مربوط به یک منبع تغذیه خوب (Power ) :
CE, TUV, FCC, CSA , CB , UL , BSMI , NKO , VDE , VDE , FI , S , N ,D تاییدیه Intel ، تاییدیه AMD و تاییدیه مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک ایران (معتبر ترین موسسه استاندارد کشور در زمینه الکترونیک ) .
مشخصات یک منبع تغذیه ی خوب :
در نظر بسیاری از مصرف كنندگان اكثر منابع تغذیه شبیه هم می باشند كه البته این مساله درست نیز می باشد چون كه طبیعت بازار بر این است كه اكثر تولیدكنندگان تمام هم و غم خود را بر روی عملكرد منبع تغذیه ( تولید ولتاژ خروجی ) می گذارند نه بر روی طراحی .
بنابراین هنگامی كه می خواهید منبع تغذیه ای بخرید به نكات زیر توجه كنید :
در منبع تغذیه ای كه تهیه می كنید به وسایل حرارتی آن توجه كنید .
اگر منبع تغذیه ای كه تهیه می كنید در هنگام كار كردن از لحاظ حرارتی دمای قابل قبولی نداشته باشد در این صورت برای خنك كردن منبع نیاز به فن خواهید داشت و باید به نوبه خود هزینه ای برای تهیه فن ، سیم كشیهای مورد نیاز و مدارات خاص آن صرف كنید. امروزه مواد جدیدی به بازار آمده كه حرارت را بهتر انتقال
می دهند و دركنار استفاده از قطعات با كیفیت بهتر و همچنین رعایت نكات طراحی باعث بهبود قابل توجه در مسایل حرارتی می شود. بعضی منابع ساخته شده از دمای 0 درجه سلسیوس تا دمای 50 درجه سلسیوس و با حداكثر توان خروجی به صورت هوا خنك Natural air convection cooling) ) كار می كنند .
نكته بسیار مهم دیگری كه در هنگام خرید منبع تغذیه باید به آن توجه كنید پایداری حرارتی منبع تغذیه می باشد. این بدان معناست كه منبع تغذیه در بازه دمایی كه كار میكند باید ولتاژ خروجی را تا میزان خطایی كه قابل قبو ل است و جزء استانداردهای منبع تغذیه
می باشد ثابت نگه دارد. این مسأله به خاطر آن است كه سیستمی كه شما طراحی می كنید امكان دارد در مكانهای متفاوتی دركشور نصب گردد كه بازه دمایی زیادی را در بر می گیرد و همچنین چون سیستم برای كاركرد در تمامی فصول سال می باشد در نتیجه باز هم از این نظر منبع تغذیه شما باید قابلیت كار كردن در بازه دمایی زیادی را داشته باشد . همچنین امكان دارد سیستمی كه شما طراحی می كنید در كنار دیگر دستگاههای دیگر نصب شود كه
آنها هم به نوبه خود به دلیل توان مصرفی كه دارند باعث می شود كه تا حدودی دمای سیستم افزایش یابد كه در این صورت باز هم منبع تغذیه باید بتواند ولتاژمورد نیاز دستگاههای شما را تا خطای قابل قبولی ثابت نگه دارد.
مثالی كه برای این مساله می توان آورد سیستمهای مخابراتی می باشد كه هم باید در مكانهای شهری در دسترس نصب شوند و هم در مكانهای دورافتاده . بنابراین دستگاهها باید بتوانند در بازه دمایی زیادی كار كنند. حتی ممكن است در مكانهای با آب و هوای خشك دمای داخل اتاق یا مكانی كه سیستم در آن نصب می شود تا 70 درجه سلسیوس نیز برسد . بنابراین امروزه مهندسی كنترل دما در طراحی منابع تغذیه سوییچینگ یك مساله حیاتی می باشد. پایداری حرارتی
درمنابع تغذیه با یك عدد مشخص می شود كه اصطلاحا به آن Output temperature coefficient می گویند.
برای رنج كاركرد دمایی با پایداری حرارتی بسیار خوب، این میزان خطا كمتر از 0.02 ± درصد به ازای هر درجه سلسیوس تغییرات دمای سیستم می باشد. نكته دیگری كه در هنگام خرید منبع
تغذیه باید به آن توجه كنید ثابت ماندن ولتاژهای خروجی ( به میزان قابل قبول ) در رنج كاركرد ولتاژورودی منبع تغذیه می باشد .
بازه ولتاژی كه منبع تغذیه ، در ورودی با آن كار می كند باعث می شود كه سیستم با حداكثر توان خروجی در اكثر شبكه های موجود در كشور با ولتاژهای مختلف كار كند .
مثلا اگر ولتاژ ورودی منبع تغذیه برق شهر ( در مورد منابعی كه ورودی آنها ولتاژ AC است ) یا باتری ( در مورد منابعی كه ورودی آنها ولتاژ DC است ) باشد به دلیل آن كه ولتاژ ورودی دارای خطا می باشد و ثابت نیست در این صورت منبع تغذیه باید قابلیت ثابت نگه داشتن ولتاژهای خروجی را ( تا میزان خطای قابل قبول ) داشته باشد .
ثابت ماندن ولتاژهای خروجی منبع تغذیه با تغییرات ولتاژ ورودی را اصطلاحا Line regulation می گویند .
برای منابع تغذیه دارای Line regulation خوب در خروجی، این میزان خطا كمتر از 0.5 ± درصد به ازای رنج كاركرد ولتاژ ورودی منبع تغذیه می باشد .
نكته دیگری كه در هنگام خرید منبع تغذیه باید به آن توجه كنید ثابت ماندن ولتاژهای خروجی منبع تغذیه ( به میزان قابل قبول ) در برابر تغییرات بار خروجی می باشد . زیرا امكان دارد سیستمی كه شما طراحی می كنید همواره مقدار جریان ثابتی از خروجی نكشد . ثابت ماندن ولتاژهای خروجی منبع تغذیه با تغییرات جریان خروجی را اصطلاحا Load regulation می گویند.
برای منابع تغذیه دارای Load regulation خوب در خروجی ، این میزان خطا كمتر از 0.5 ± درصد به ازای رنج كاركرد جریان
خروجی منبع تغذیه ( از % 10 تا % 100 جریان خروجی منبع تغذیه ) می باشد .
نكته مهم دیگری كه در هنگام خرید منبع تغذیه باید به آن توجه كنید مسایل حفاظتی منبع تغذیه می باشد.
مثلا باید به وجود یا عدم وجود حفاظتهای زیر در یك منبع تغذیه توجه كنید :
■ حفاظت در برابر اتصال كوتاه شدن خروجی
( Output Short Circuit Protection )
■ حفاظت در برابر افزایش ولتاژخروجی منبع از حدی معین
( Output Over Voltage Protection)
■ حفاظت در برابر كاهش ولتاژخروجی منبع از حدی معین
( Output Under Voltage Protections)
■ حفاظت در برابر افزایش ولتاژ ورودی منبع از حدی معین
( Input Over Voltage Protection )
■ حفاظت در برابر كشیدن توان اضافه تر از توان كلی اسمی دستگاه ( Total Output Over Power Protection )
■ حفاظت در برابر كشیدن توان اضافه تر از توان اسمی هر یك از خروجیها
( Output Over Power Protection )
■ حفاظت در برابر اتصال معكوس ولتاژ ورودی در منابعی كه به ورودی آنها ولتاژ DC وصل میشود
( Reverse Input Voltage Protection )
همین طور یكی از مسایل بسیار مهمی كه باید در هنگام خرید منبع تغذیه به آن توجه كنید مقدار عایق بودن ولتاژ ورودی از ولتاژهای خروجی و همچنین مقدار عایق بودن بدنه دستگاه ( كه معمولا آن را به Earth وصل می كنند ) از ولتاژهای ورودی و
خروجی دستگاه می باشد. این كه ببینید در سیستم خود به چه میزان ولتاژ عایقی نیاز دارید و این كه منبعی كه تهیه می كنید این میزان عایقی را دارا می باشد یا نه . زیرا در هر صورت باید این احتمال را بدهید كه اگر در ورودی منبع تغذیه ولتاژ ناگهانی زیادی بر اثر وجود خطا در سیستم انتقال برق بیافتد در این صورت منبع تغذیه باید توانایی این كه خود و سیستم شما را در برابر این ولتاژ ناگهانی محافظت كند، داشته باشد .
در این حالت سیستمهای حفاظتی منبع تغذیه وارد عمل می شوند و اجازه عبور این ولتاژ ناگهانی را به خود منبع تغذیه و نهایتا سیستم شما نمی دهند و یا این كه در بدترین حالت اگر خود منبع بسوزد ولی باز هم نباید برای سیستم شما اتفاقی بیفتد و سیستم شما باید سالم باقی بماند .
در این حالت میزان عایقی ولتاژ ورودی از ولتاژهای خروجی و همچنین میزان عایقی بدنه از ولتاژهای خروجی و یا ورودی مهم می باشد .
حال با در نظر گرفتن موارد بالا تازه متوجه می شوید كه همه منابع موجود در بازار شبیه هم نیستند . بعضی منابع تغذیه دارای ویژگیهای مثبت زیر نیز می باشد:
1 ) منابع طراحی شده ، در هنگام روشن شدن به آرامی روشن می شوند ( Soft Start ) تا جریان اولیه هجومی ( Input Inrush Current Limiting ) را محدود كنند.
2 ) قابلیت نصب آسان
برای نصب نیاز به هیچ گونه ابزار خاص یا آموزش ویژه ای ندارند كه این موضوع زمانی كه بخواهید منابع ما را در مكانهای مختلف و توسط افراد متفاوت در دستگاههای خود نصب كنید یك مزیت مهم می باشد .
فقط كافیست كه ولتاژ ورودی منبع را وصل كنید و ولتاژهای خروجی آن را هم به سیستم خود وصل كنید .
همچنین نحوه قرارگیری پیچها برای نصب دستگاه به گونه ای است كه بتوان به راحتی برای مقاصد تعمیر یا كارهای دیگر، دستگاه را باز كرد.
3 ) وجود LED در ولتاژهای ورودی و خروجی منبع تغذیه اجازه تشخیص زود هنگام خطا در ورودی و خروجیها را می دهد.
4 ) حداقل فضا و حجم اندازه و حجم یك سیستم یك مساله مهم می باشد . این مساله نه تنها باعث كاهش هزینه ها و مدارات به كار رفته در سیستم می شود بلكه باعث می شود فضا را نیز كوچكتر
كنیم و همچنین باعث می شود سیستم خود را از مكانهای سربسته بزرگ به فضاهای باز كوچكتر ببریم ( مثلا در سیستمهای مخابراتی ).