بخشی از مقاله
چکیده - یکی از روشهای مدیریت مواد زائد جامد سوزاندن پسماندها میباشد. از زباله سوزها به منظور سوزاندن زبالههای شهری، مواد شیمیاییآلی، پسماندهای بیمارستانی، مواد پرتوزا، مواد قابل اشتعال و انفجار و لجنهای حاصل از فرآیندهای تصفیه فاضلاب استفاده میگردد. معضل زباله ها و پسماندهای زباله ای در ایران چندی است که دغدغه مسئولان شده تا جاییکه در کشور این زباله ها به معضلی برای محیط زیست و ساکنان آن تبدیل شده است. نیروگاه های زباله سوز در راستای استفاده مناسب از این پسماندهای تولید شده احداث می شوند تا راه نجاتی بر دفع نامناسب آنها و استفاده بهینه از این زباله ها باشند. در همین راستا در این مقاله موضاعاتی از قبیل اهمیت احداث نیروگاه زباله سوز و نحوه کار کرد این نیروگاه مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به مشکلات زیست محیطی و آلودگی هوا توسط کارخانه های زباله سوز و کنترل الاینده های هوا به صورت اجمالی بیان و مورد بررسی قرار داده شده است ،خصوصیات مواد ورودی واستحصال انرژی از مواد ورودی و میزان انرژی قابل استحصال یکی از مهمترین موارد قابل تامل برای احداث نیروگاه زباله سوز است که در این مقاله به اختصار بیان شده است.
کلید واژه- انرژی، محیط زیست، پسماند، تصفیه، تولید.
-1 مقدمه
ابتدا زباله سوزها با هدف کاهش زمین مورد نیاز دفنگاه ها (در نواحی که کمبود زمین وجود دارد مثل شهرهای بزرگ و یامناطقی که دارای اراضی نامطلوب برای دفن زباله بودند) توسعه پیدا کردند، اما بلافاصله پس از ورود اولین واحدهای زبالهسوزی، تأسیسات تولید و استحصال انرژی نیز به این سیستم ها الحاق گردید. همزمان با ارائه و اجرای مقررات سختگیرانه جلوگیری از انتشار آلاینده های زیست محیطی توسط دفنگاه های غیر بهداشتی و ممانعت از احداث غیرمهندسی این تاسیسات، سامانههای زباله سوزی با در نظرگرفتن استانداردهای اجباری حفاظت از محیط زیست وامکان تولید انرژی( الکتریکی و حرارتی) در مقیاس های مختلف مورد توجه قرار گرفت. این امر بخصوص در سوئیس و اتحادیه اروپا مشهود است. با پیشرفت تکنولوژی، استحصال گاز دفنگاه و تصفیه حرارتی آن با هدف کاهش اثر نامطلوب اولیه آن شامل بو و خطرات ناشی از انفجار و آتش سوزی خود بخودی گاز دفنگاه ابداع شد. در بسیاری از دفنگاه های موجود در کشورهای پیشرفته گاز حاصل از دفنگاه توسط سامانه هایفنی و مهندسی جمع آوری می شود و توسط سامانه های مختلف تصفیه من جمله سیستمهای تصفیه حرارتی در مشعل هایی با دمای بالا (جهت پیشگیری از تشکیل دیاکسین ها و فوران ها) سوزانده می شوند. این امر موجب سوختن گاز متان و تبدیل آن به ترکیبات کربنی و کاهش 20 برابری خطرات و اثرات زیست محیطی می گردد. ولی در کشورها ی در حال توسعه اغلب دفنگاهها فاقد تأسیسات جمع آوری و سوزاندن بصورت مهندسی میباشند. در برخی از مناطق اقدام به احداث سیستم هایی جهت تصفیه حرارتی کمتر موثرمینمایند که اغلب درصدی از گاز اولیه بصورت سوخته نشده وارد جو می-شوند. جدول 1 سهم روند تغییرات روشهای مختلف در دفع مواد زاید شهری را در گذشته و در سالهای2000 و 2010 در کشورهای اتحادیه اروپا نشان می دهد . همان گونه که از این جدول پیداست در سال 2010 روش احتراق و بازیافت نیرو، مورد توجه قرار دارند.
جدول شماره((1 سهم روشهای دفع مواد زاید بهداشتی- درمانی در کشورهای اتحادیه اروپا
امروزه، بسیاری از مقامات و جوامع مسئول در کشورهای صنعتی از مشکلات ناشی از مدیریت نامناسب آگاهی یافته اندو در خصوص مدیریت منسجم پسماندهایشان، روش های قابل قبول از لحاظ زیست محیطی مثل کاهش در مبدأءبازیافت، کمپوست، زباله سوزی و در نهایت دفن را مد نظر قرار داده اند . این امر در بسیاری از کشورها بعنوان یک استراتژی مورد قبول واقع شده است .(1)
اما با توجه به موارد فوق می توان بیان کرد که در حال حاضردو تکنولوژی غالب در زمینه تولید انرژی از پسماند شهری در جهان زباله سوزی در درجه اول و تولید بیوگاز از دفنگاههادر درجه دوم مورد توجه قرار گرفته اند .(2) در مورد بسیاری از زباله ها، سوزاندن یکی از بهترین ویا ضروریترین شیوههای مدیریت زباله به شمار میرود. در اغلب موارد،سوزاندن تنها بعنوان مرحله پردازش برای بسیاری از زباله های جامد و مایع بشمار می آید و پسماند های جامد یا مایع برای مراحل بعدی دفع باقی می مانند. زباله سوزی مزایای متعددی دارند که برخی از آنها عبارتند از: کاهش حجم نیروگاه،کاهش سریع حجم زباله، یکی از موثرترین روشهای دفع زباله های خطرناک،کاهش هزینه ها، از بین رفتن خطر آلودگی آبهای سطحی، از میان رفتن بو کاهش میزان گازهای گلخانه ای، کاهش میزان آلاینده های هوا، از بین رفتن زیستگاه جانوران موذی.
بنا بر مطالعات انجام شده به ازای هر تن زباله دفن شده 1/3 تن آلاینده های گازهای گلخانه ای (برحسب دی اکسید کربن ) آزاد و منتشر می شود. به همین دلیل اتحادیه اروپا تصمیم گرفته است که از سال 2010 دفن زباله را ممنوع(و یا محدودنموده ) و سایر روشهای موجود - از جمله زباله سوزی - را جایگزین آن کند.
