بخشی از مقاله
چکیده
نورد سرد ورقهای فولادی عموما باعث جهتدار شدن دانه در امتداد تغییر شکل و ایجاد ناهمسانگردی خواص مکانیکی در دو جهت نورد و عمود بر نورد میباشد. در این تحقیق از یک ورق فولادی کمکربن ساخت مجتمع فولاد مبارکه استفاده شده و در دماهای 570،620،670 درجه سانتیگراد تحت آنیل تبلور مجدد قرار گرفتند. اندازه دانهها و ریزساختار توس میکروسکوپهای نوری و الکترونی بررسی شده و سختی سنجی نمونها توس ریز سختی سنج اندازهگیری شد. ارزیابی فازی توس آنالیز XRD انجام شده و توس آزمون کشش، پارامتر ناهمسانگردی - Rm - اندازهگیری شد. نتایج نشان دادند که افزایش دما موجب هم محور شدن نسبی دانهها و کاهش ناهمسانگردی خواص مکانیکی شده است که در این میان رسوبات ALN تاثیر بسزایی دارند.
کلمات کلیدی: ورق نورد شده، ناهمسانگردی، فرایند آنیل تبلور مجدد، آلومینیم نیترید.
مقدمه
فولادهای مورد استفاده در صنایع خودروسازی عموما به صورت ورق نورد شده مورد استفاده قرار میگیرند. فرآیند نورد متداولترین روش تولید ورقهای فولادی است، به گونهای که بیش از 80 از ورقهای فولادی با این روش تولید میشود. نورد سرد موجب جهتدار شدن ریزساختار در امتداد تغییر شکل میشود. تغییر شکل زیاد موجب همسان شدن آرایش کریستالوگرافی دانههای مجاور و تشکیل بافت1 میگردد.
جهت دار شدن ریزساختار، موجب جهت دار شدن خواص مکانیکی یا ناهمسانگردی میشود. مقدار R که نسبت کرنش یا ناهمسانگردی پلاستیکی در سطح نیز خوانده میشود یکی از پارامترهایی است که با آن میتوان میزان ناهمسانگردی فلز تغییر شکل داده شده را در جهت های مختلف تعیین نمود.
مقدار R برابر صفر نشان دهنده همسانگردی در ساختار است. هنگامی که R کوچکتر از صفر باشد گوشوارهای ایجاد شده در زاویه 45 درجه نسبت به جهت نورد تشکیل میشوند. هنگامی که مقدار R بیشتر از صفر باشد گوشوارهای ایجاد شده در زوایای 90 درجه و صفر درجه نسبت به جهت نورد ایجاد میشوند. قابل ذکر است که در فرآیند نوردگرم، تقریبا ناهمسانگردی وجود ندارد. مقدار ناهمسانگردی بسته به عواملی همچون ترکیب شیمیایی آلیاژ، مدول یانگ، اندازه دانه اولیه، مقدار کرنش انجام شده و زاویه آن نسبت به امتداد نورد بستگی دارد.
بوهلن و همکارانش در تحقیقات خود، ناهمسانگردی خواص مکانیکی را تابعی از بافت اولیه ساختار دانستند که خود تابعی از ترکیب شیمیایی مواد هستند. علاوه بر این محققی به نام اسمیت3 در تحقیقات خود رفتار آنیزوتروپی مواد را به نرخ کرنش و ضریب حساسیت ماده به نرخ کرنش نشان داد .
