بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش تاثیر پارامترهاي دماي تبلورمجدد و میزان کارسرد بر روي ریزساختار و خواص مکانیکی برنج 7XCuz 3XZnمورد بررسی قرار گرفت. مشاهده شد که افزایش میزان نوردفموجب افزایش میزان استحکام شدهفو با افزایش دماي آنیلف در نمونههاي نورد شده،استحکام کاهش و انعطافپذیري افزایش مییابد.در واقع بررسیهاي ریزساختاري نیز نشان داده کهفبا افزایش میزان کار سرد و دماي آنیلفدانههاي تبلورمجدد شده بیشتري در ساختار مشاهده می شودچفسختی نمونهها نیز نشان داده که با افزایش دما در محدودههاي دمایی مشخصی سختی کاهش یافته و در نهایت به مقدار سختی نمونه در حالت آنیل کامل میرسد.
واژه هاي کلیدي: آلیاژ برنج 70-30، تبلورمجدد، کار سرد، استحکام، انعطافپذیري
مقدمه
برنج ها آلیاژهاي پایه مس هستند که روي عنصر آلیاژي اصلی در آنها میباشد. علاوه بر روي عناصر فآلیاژي دیگر نیز در این آلیاژهاحضور دارند. آلیاژهاي برنج با توجه به خواص ویژه، در دامنه وسیعی از صنعت بهکار میروند. این آلیاژها انعطافپذیري و مقاومت به خوردگی قابل توجهی دارند، علاوه بر این از مقاومت به سایش، سختی و رسانایی حرارتی و الکتریکی نسبتا بالاییبرخوردارند و در مهندسی عمران، صنایع نظامی، صنعت هوافضا، و حتی در تولید ابزارآلات موسیقی مورد استفاده قرار میگیرندپOzgowiczqetqalmq 2X1Xژ. برنج 7XCuz3XZnبا علامت استاندارد C26XXXفو qC26Xمیباشدqکه به دلیل تک فاز بودن این آلیاژ نمیفتوان عملیات حرارتی مهمی بر روي آنانجام داد. اما میتوان از طریق کارسرد خواص مکانیکی را بهبود بخشیدپAvnermq1974ژچفعملیات آنیلعملیات حرارتی اساسی در برنجها میفباشد. تغییرشکل و آنیل موجب تغییر در ساختار دانهفاي مواد میشود و همچنین بر فسختی تاثیرمیفگذارد.عملیات تنش زدایی نیز دومین عملیات حرارتی ممکن میباشد که روي فبرنجها انجام می شودپ Konečná,Fintová,2012ژچفف
در فرایندهاي پیشرفته تولید فلزات و آلیاژها، کارسرد یکی از مراحل مهم وفدر اغلب موارد اجتناب ناپذیر است. در حین کارسرد، فلز در دماي محیط تغییر شکل پیدا میکند و سطح شکل مورد نظر با ابعاد دقیق و مناسب ایجاد میشود - اکبري، قطبی مهملژ. همچنین، شکل و جهتگیري دانهها در نتیجه کارسرد تغییر کرده، بنابراین طول کل مرزدانه افزایش یافتهفو در اثر تجمع نابجاییففآرایش نابجایی درون دانه شکل میگیرد. از طرف دیگر، با اعمال کارسرد انواع عیوب بلوري افزایش میفیابند، لذا پدیده کارسختی باعث بالا رفتن سختی و تنش سیلان ماده میشود. در اثر افزایش چگالی نابجاییها، انرژي آزاد ماده افزایش یافته و ماده از نظر ترمودینامیکی ناپایدار میگردد. در نتیجه شکلپذیري و چکشخواري کاهش یافته و انرژي لازم براي وقوع تبلور مجدد فراهم میشود - چنگیزیان و همکاران - .نمایان شدن دانههاي عاري از ساختار فرعی و به صورت هم محور شروع تبلور مجدد را نشان میدهندپ Humphreysmq 1995ژ.
سینتیک تبلورمجدد تابعی از نرخ جوانهفزنیلف و رشدهفاست و در مواد بافانرژيفنقص چیدن کم دوقلوهاي آنیل نقش مهمی در جوانهزنی دانههاي جدید و نیز پیچیده شدن شرایط تبلورمجدد ایفا میکنند.آلیاژ برنج، فلزي با انرژي نقص چینش پایین میباشد. فلزات با انرژي نقص چینش پایین توسط دوقلویی تغییر شکل مییابندچفوجود دوقلوهاي مکانیکی در ساختار موجب افزایش انعطاف-پذیري میشودو با کاهش اندازه دانه پهناي دوقلوها کاهش مییابدپLiqetqalmq2X1Xژ. ساختار تبلورمجدد شده پس از عملیات آنیل بر روي فلز کارسرد شده به عواملی مانند عناصر آلیاژي، میزان و نوع کارسرد، دماي آنیل و زمان آنیل بستگی دارد. تغییر در این عوامل موجب طیف وسیعی از خواص میشود. خواص مکانیکی برنج اساسا به مقدار روي، میزان تغییر شکل در مرحله تولید و همچنین پارامترهاي عملیات حرارتی خصوصا دماي تبلورمجدد بستگی دارد. در پژوهشهاي پیشین تاثیر تغییرات دما، زمان و میزان نورد برکسرتبلورمجدد این آلیاژ بررسی شده و تغییرات خواص مکانیکی کمتر مورد توجه بوده استچدر این پژوهش تاثیر میزان کارسرد و دماي آنیل بر فرایند تبلورمجدد،فاندازه دانه فو تغییرات خواص مکانیکی فاین آلیاژ مورد بررسی قرارفگرفته استچفف
