بخشی از مقاله
چکیده :
تهیه اطلاعات مورفولوژی - زبری سطح - از طریق تشخیص بافت در تصاویر اپتیکی؛ با توجه به لزوم تهیه تصاویر دارای توان تفکیک مکانی بالا؛ برای پهنه های وسیع زمین شناسی در فرآیند تهیه نقشه های زمین شناسی مقرون به صرفه نمی باشد، از سوی دیگر پردازش تصاویر اپتیکی فراطیفی که روش متداول در تهیه نقشه های زمین شناسی است، قابلیت تهیه اطلاعات مورفولوژی زمین را ندارد و همواره برنامه های بازدید میدانی امری اجتناب ناپذیر است. تصاویر رادار روزنه مصنوعی - SAR - ، بدلیل برخورداری از اطلاعات فاز و اطلاعات پلاریزاسیون، امکان تشخیص و تمایز زبری سطوح و در زمین شناسی، ژئومورفولوژی را فراهم می سازند.
برای این منظور لازم است بازپراکنش امواج مایکروویو از سطح زمین بر اساس جنس و زبری سطح مدلسازی گردد. در صورت استفاده از این قابلیت از لزوم بازدید میدانی جهت ثبت اطلاعات مورفولوژی کاسته می شود. در این مقاله میزان کارائی معادله انتگرالی - IEM - و همچنین میزان بهبود دقت تفکیک زونهای دگرسانی در ساختمان زمین شناسی اناران - واقع در استان ایلام - مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس محاسبات انجام شده، میزان اختلاف نتایج محاسبات با اندازه گیری های زمینی زبری سطح، کمتر از %15 می باشد؛ البته این موضوع در مورد سطح صاف آبرفتهای کواترنری اختلاف %35 را نشان می دهد.
-1 مقدمه
امروزه نقشه های زمین شناسی در مقیاسهای مختلف با استفاده از دانش و فناوری های جدید تهیه میشود و روشهای سنتی تهیه نقشهای زمین شناسی تقریباً منسوخ شده اند. استفاده از فناوری سنجش از دور و بهره گیری از روشهای پردازش تصاویر ماهواره ای در دهه های اخیر یکی از روشهای تهیه و تدقیق نقشههای زمین شناسی قلمداد میگردد.[1] توان تفکیک طیفی در کنار کتابخانه های طیفی 1 در حوزه زمین شناسی[2]، پردازش دادههای سنجش از دور و بخصوص تصاویر فراطیفی2 را به اصلی ترین روش تهیه نقشههای زمین شناسی بدل ساخته است.[2]
تصاویر فراطیفی بدلیل برخورداری از توان تفکیک مکانی بسیار پایین، قابلیت تشخیص جنس سطح زمین یا به عبارتی بافت تصویر را فراهم نمیکنند. بازتاب طیفی بسیاری از واحدهای زمین شناسی3که عموماً دارای مورفولوژی متفاوت هستند در تصاویر اپتیکی بسیار نزدیک به هم می باشد. این موضوع می تواند مربوط به نزدیک بودن ترکیب سنگ شناسی آنها نیز باشد؛ لذا برای تمایز آنها در نقشه های زمین شناسی، نمی توان به پردازشهای طیفی اکتفا نموده و بطور متداول، بایستی بازدید میدانی با هدف تکمیل اطلاعات مکانی مرز سازندها صورت پذیرد.
طی فرآیند تشخیص و تمایز بافت تصویر4؛ تفکیک زبری و نرمی سرسازندها از طریق تصاویر دارای توان تفکیک مکانی بسیار بالا مقدور است در حالی که این روش برای پهنههای وسیع سطوح سرسازندهای زمین شناسی مقرون بصرفه نمی باشد.تصاویر سنجش از دور مایکروویو بدلیل برخورداری از قابلیت قطبیت سیگنال امواج رادار، امکان تفکیک جنس بر مبنای زبری سطح را فراهم آورده و می توان اطلاعات حاصل از تفکیک زونهای دگرسانی زمین شناسی که از پردازش تصاویر فراطیفی بدست می آیند را با اطلاعات بدست آمده از تفکیک مبتنی بر مورفولوژی سطح، بدست آمده از پردازش داده های مایکروویو تکمیل نمود. این امر سبب می شود تا از دفعات بازدیدهای میدانی زمین شناسان جهت ثبت اطلاعات مورفولوژی سطح بطور قابل ملاحظه ای کاسته شود.
هدف نهایی این مقاله بهبود روال تفکیک و تفسیر مذکور در مطالعات سازندهای زمین شناسی است. در این مقاله، برای تمایز مورفولوژیک سازندهای زمین شناسی، ابتدا شرح مختصری از مدل معادله انتگرالی 5 - IEM - داده می شود و سپس نتایج حاصل از پیاده سازی آن بر روی داده رادار روزنه مصنوعی - SAR - ساختمان زمین شناسی اناران ارائه می گردد. همچنین، میزان تشخیص مورفولوژی و تفکیک زونهای دگرسانی با استفاده از داده های راداری مورد بررسی واقع می گردد.
