بخشی از مقاله
چکیده
دراین تحقیق از سبوس برنج به عنوان یک جاذب ارزان قیمت براي جذب وحذف متیلن بلو حاصل از صنایع نساجی و پسابهاي صنعتی از منابع آبی استفاده شد. محلول 12 میلی گرم بر لیتر متیلن بلو به عنوان آلاینده استفاده شد و اثر مقدار جاذب ، pH، زمان و دما در جذب رنگ بررسی شدمقدار جاذب بهینه 0/1گرم،pH قلیایی 11وزمان 60دقیقه به عنوان شرایط بهینه تعیین گردید.
کلید واژهها: متیلن بلو، سبوس برنج، جذب سطحی
-1 مقدمه
باتوجه به محدود بودن منابع آب وگسترش روز افزون واحدهاي صنعتی ،افزایش تولید فاضلابهاي صنعتی و آلوده شدن منابع آب وبه دنبال آن محیط زیست یکی از معضلات اجتماعی و اقتصادي محسوب می شود.فاضلاب حاصل از کارخا نجات ومراکز تولیدي به دلیل دارا بودن ترکیبات گوناگون در مقادیر مختلف ،روند تصفیه فاضلاب را پیچیده تر می کند.[1] از میان صنایع مختلف ،صنایعی چون صنعت نساجی،کاغذ،پلاستیک،صنعت داروسازي وچرم سازي به علت مصرف انواع مختلفی از مواد شیمیایی رنگی از وارد کنندگان آلاینده هاي رنگی به محیط زیست محسوب می شوند.صنایع نساجی وکارخانه هاي تولید رنگ ،امروزه از مهمترین صنایع آلوده کننده محیط زیست به شمار می روند زیرا حجم بسیار زیادي از فاضلاب را به طبیعت خصوصا منابع آبهاي سطحی وارد می کنند در نتیجه لزوم جداسازي این آلودگیها از پسابها و محیط زیست امري مهم تلقی می شود زیرا بسیاري از این رنگها ساختار آروماتیکی پیچیده اي دارند ودر برابر فرایندهاي تجزیه بیولوژیکی مقاوم هستند ،وجود رنگ در فاضلاب ،مانع نفوذ نور خورشید ،به داخل آب می شود وسر عت فرایندهاي فتوسنتیک در آبهاي سطحی را کاهش می دهد.[2]
بسیاري از این رنگها داراي اثرات سرطان زایی بوده ودر بسیاري موارد ،مولد بروز جهش هاي ژنتیکی در موجودات زنده هستند ،به منظور حفاظت از سلامت انسان ومحیط زیست ،بهره گیري از روشهاي ازان قیمت و اقتصادي در حذف رنگ از فاضلابهاي صنعتی ونساجی و کارخانه هاي تولید رنگ از اهمیت ویژه اي در کشورهاي در حال توسعه بر خوردار است.جذب سطحی یکی از روشهاي مؤثر،ساده،دردسترس وتواناست که بر سایر روشهاي پیشنهادي ارجحیت دارد.[3]در این پروسه از سبوس برنج با پیش بینی اینکه یک جاذب ارزان قیمت ،قابل دسترس ودر عین حال مناسب است که میتواند ماده مضر رنگی متیلن بلو را از آبها دفع کند، استفاده شده و در شرایط متفاوت آزمایشگاه مورد بحث وتحقیق قرار گرفته همچنین میزان جذب،شرایط مناسب وعوامل مؤثر بر آن مورد بررسی قرار گرفته است.متیلن بلو هم متداولترین ماده ي استفاده شده براي رنگرزي کتان، چوب و ابریشم است که جذب قوي در جامدات دارد این ماده در فاضلاب ناشی از کارخانجات نساجی و صنایع دیگر دیده میشودکه مضرات بسیاري بر محیط زیست ومنابع آبی وسلامتی انسان دارد.
-2 مواد و وسایل
رنگ متیلن بلو از شرکت مرك آلمان خریداري شد وبدون هیچگونه خالص سازي مورد استفاده قرار گرفت ،همچنین از نمک فسفات دوازده آبه براي ساختن محلول بازي واسید سیتریک واسید بوریک براي ساختن محلول اسیدي جهت آماده سازي بافر با pHهاي مختلف استفاده شد.ترازوي دیجیتال بادقت 0/001 مدل TAND، دستگاه همزن مغناطیسیQIS، ترمومتر دیجیتال مدل TPT9283B،دستگاه سانتروفیوژHettich، ph متر QIS، دستگاه اسپکتروفوتومترJENWAY6305
-3 روش ها
براي انجام آزمایش از محلول مادر متیلن بلو100میلیگرم بر لیتر استفاده شد وغلظت 12 میلیگرم بر لیتر به عنوان غلظت ثابت براي همه ي مراحل استفاده شد.
-1-3 اثرpH
در این مرحله براي بدست آوردن pH بهینه مقدار20 میلی لیتر محلول رنگ متیلن بلو باغلظت 12 میلیگرم بر لیترو0/01گرم جاذب سبوس برنج را در ارلن 250 ریخته و10 میلی لیتر بافر با pHهاي مختلف مندرج در جدول - 1 - به آن اضافه میکنیم و بعد از قرار دادن روي همزن و قراردادن در دستگاه سانتروفیوژ وگذراندن محلول بالایی از کاغذ صافی جذب را توسط دستگاه اسپکتروفوتومتر میخوانیم طبق مشاهدات pH بهینه pH=11 میباشد این مطلب بیانگر این است که در محیط قلیایی رنگ متیلن بلو به علت ساختاري که دارد بهترتوسط سبوس برنج جذب میشود.
-2-3 اثر جاذب
اثر مقدار جاذب با مقادیر مختلف ازسبوس برنج مورد بررسی قرار گرفت،نتایج مندرججدول - 2 - نشان داد که بهترین مقدار جاذب 0/1 گرم بود وبا این مقدار ، بالاترین راندمانجذب نشان داده شد.
