بخشی از مقاله
چکیده
برنامه زمانبندی اتاق عمل جراحی با تعیین زمان های شروع عمل جراحی از یک طرف و تخصیص منابع لازم برای جراحی های برنامه ریزی شده با در نظر گرفتن چندین قید برای تضمین یک جریان جراحی کامل، دسترسی منابع و تخصص و واجد صلاحیت بودن منابع انسانی، کنار می آید. این کار، نقشی حیاتی را در فراهم آوردن معالجات به موقع بیماران ایفا می کند در حالی که توازن را در به کارگیری منابع بیمارستانی نیز تضمین می کند. با مشاهده تشابهات بین زمان بندی اتاق عمل جراحی و یک مسئله زمان بندی کار کارگاهی منعطف و محدود چندمنبعی - FJSSP - در تولید، این مقاله یک رویکرد بهینه سازی کلونی مورچگان - ACO - برای حل کارآمد چنین مسائل زمان بندی جراحی بر اساس معلومات به دست آمده از FJSSP پیشنهاد می کند. آزمایشات عددی روی 5 مورد آزمایشی جراحی با اندازه مسئله های مختلف و دسترسی منابع اجرا می شود. عملکرد الگوریتم ACO در برابر برنامه های تولید شده توسط یک مدل شبیه سازی سیستم رویداد گسسته ساخته شده در SIMIO روی 5 مورد آزمایشی مقایسه می شود. نتایج، عملکرد برتر ACO را در زمان کل، اضافه زمان و ضریب تنوع زمان های کاری نشان می دهد.
کلمات کلیدی: اتاق عمل، زمان بندی، کلونی مورچگان، FJSSP
.1 مقدمه
تحقیقات به صورت گسترده در زمینه مراقبت سلامت نشان می دهد یکی از راه های اصلی ارائه خدمات بی وقفه و اثربخش به بیماران، برنامه ریزی و زمانبندی اتاق عمل می باشد. وجود محدودیت های بسیار زیاد و زمان مناسب برای حل این مسأله سبب شده بهینه سازی برنامه ریزی وزمانبندی اتاق عمل همواره مورد توجه محققین باشد - اکبرزاده، . - 1392 بیمارستان ها از یکطرف به دنبال کاهش هزینه ها و بهبود وضعیت مالی خود هستند و از طرف دیگر سعی دارند بالاترین سطح رضایتمندی را برای بیماران فراهم آورند . در این زمینه یکی از بخش های بااهمیت، اتاق عمل است. از آنجایی که این بخش بزرگترین مرکز درآمد و هزینه بیمارستان است، تاثیر بسزایی در عملکرد بیمارستان دارد. اما مدیریت این بخش کار دشواریست چون اولویت ها و ترجیحات ذی نفعان آن با هم در تضاد است و همچنین با کمبود منابع هزینه ای روبرو هستیم .
این عوامل به خوبی اهمیت و ضرورت توسعه برنامه ریزی و زمانبندی را برای اتاق عمل نشان می دهند - رضایی و باقری، - 1394 یکی از اصلی ترین چالش ها در سیستم های مراقبت از سلامتی در سال های اخیر، تحویل کیفیت بالای خدمات تحت دسترسی محدود به منابع است. با افزایش جمعیت سالخورده، تقاضای اجتماعی برای خدمات جراحی به صورت پیوسته ای افزایش یافته است - اتزیونی، لیو، ماگارد و کو، . - 2003 افزایش سریع و روز افزون هزینه خدمات درمانی به حدی است که چگونگی کنترل این هزینه ها، مشکل اصلی سیستم ها ی بهداشت و درمان کشورهای مختلف، حتی کشورهای ثروتمند جهان می باشد . به همین منظور امروزه مدیران مراقبت-سلامت به دنبال کاهش هزینه های موجود در مراکز بهداشتی و در عین حال بهبود کیفیت خدمات درمانی خود می باشند.
بهره وری در صنایع مراقبت بهداشت در اثر ایجاد یک برنامه ریزی و زمانبندی مناسب برای تمام فعالیت های دخیل در این صنعت افزایش می یابد . تنوع برنامه ریزی و زمانبندی در این صنعت بسیار گسترده می باشد و نمی توان تمام جنبه های آن را مد نظر قرار داد ولی از آنجا که اتاق های عمل گرانترین بخش یک بیمارستان از نظر تجهیزات پزشکی گران قیمت و نایاب و منبع انسانی متخصص و گران به حساب می آید؛ برنامه ریزی اتاق عمل همواره مورد توجه صنعت مراقبت سلامت بوده است. - پیندو، - 2009 به عنوان یک مولفه حیاتی بیمارستانی، بخش اتاق عمل - OR - ، روی تقریبا %40 از کل درآمدهای و هزینه های بیمارستان، حساب می کند. - دنتون، ویاپیانو و وگل، . - 2007 به این ترتیب، لازم است، گردش بیماران بهبود یافته و مدیریت اتاق عمل در جهت فراهم آوردن معالجات به موقع بیماران و حداکثر کردن به کارگیری منابع در دسترس بهینه شود. به عنوان یک گام اساسی، زمان بندی جراحی، نقشی حیاتی را در مدیریت اتاق عمل، بازی می کند.
زمان بندی جراحی اتاق عمل، زمان شروع عمل هر جراحی را تعیین می کند تا در گروههای جراحی مختلفی بعلاوه منابع تخصیص یافته به هر جراحی در کل دوره زمان بندی شده، اعمال شود. کل روند جراحی شامل چندین فعالیت قبل - قبل از عمل/جراحی - ، در طول - حین عمل/ جراحی - و بعد - پساعمل/جراحی - از هر پروسه جراحی واقعی می شود. شکل1، این سه مرحله بعلاوه منابع مورد نیاز را نشان می دهد. یک مسأله زمان بندی مورد عادی جراحی در سطح عمل یا سطح عامل ترکیبی عموما رو زیر مسأله را پوشش می دهد: زمانبندی پیشرفته - بیماران به اتاق های عمل اختصاص یافته اند، همچنین به صورت برنامه ریزی اتاق عمل نیز شناخته می شود - و زمان بندی تخصیصی - جراحی ها به اندازه کافی، ترتیب داده شده اند - . مشهود است که دو زیرمسأله ، عموما به صورت مدل های بهینه سازی ترکیبی جداگانه، فرمول بندی شده اند. مسأله هنگامی که چند متخصص جراحی مختلف و تمامی انواع منابع در دسترس برای تمامی سه مرحله جراحی در مدل لحاظ می شود حتی سخت تر هم می شود. - دملمیستر و بلین، - 2011
.2 مرور ادبیات
با معلوم بودن تقاضای رو به افزایش صنایع مراقبت سلامتی و واقعیت این که مدیریت اتاق عمل در تقریبا %40 بودجه بیمارستان به حساب می آید،تلاش های زیادی برای بهبود زمان بندی جراحی انجام گرفته است. از آنجا که مقالات زیادی در مورد اتاق عمل جراحی گسترده است، قصد داریم تا روی این بخش از مقاله که بسیار مرتبط با مسأله ماست، متمرکز شویم، یعنی زمان بندی جراحی منطبق با هر دو زمان بندی پیشرفته و تخصیصی و یا اتخاذ استراتژی زمان بندی باز. علاوه بر این، محدوده این بازنگری را روی مقالات بهینه سازی مدل ها و روش های حل آنها محدود می کنیم. گوینت و چابان - 2003 - برنامه زمان بندی پیشرفته و تخصیصی را جداگانه مورد بررسی قرار دادند. برنامه زمان بندی پیشرفته به عنوان یک مدل اختصاصی با هدف حداقل کردن زمان انتظار بیماران است.
برنامه زمان بندی تخصیصی به عنوان یک مسأله دو مرحله ای و ترکیب گردش-کار بدون انتظار با هدف حداقل کردن زمان کل توصیف می شود. آنها ظرفیت منابع را به عنوان محدودیت های ساعات باز و دسترسی جراحان، و پنجره های زمانی جراحی - داده های انتشاری و مقتضی - در نظر می گیرند. اگر چه مرحله ریکاوری در کارشان لحاظ می شود، اما فرض می کنند که تعداد کافی تخت های ریکاروری در هر زمان وجود دارد. جبالی، حجالوان و لادیت - 2006 - یک مدل MIP برای برنامه زمان بندی پیشرفته با هدفی مشابه با هدف گوینت و چابان - 2003 - و یک مدل روند کاری ترکیبی دو مرحله ای با هدف حداقل کردن اضافه زمان کلی - OT - پیشنهاد کردند.
کار آنها، دسترسی تخت های ریکاوری را به عنوان محدودیت اضافی در نظر گرفتند. فی، ماسکنس و چو - 2010 - نیز به صورت جداگانه مساله برنامه ریزی و زمان بندی عملیات تئاتر هفتگی را حل کردند. مسأله زمان بندی پیشرفته،برای تحویل داده های جراحی برای هر بیمار، به صورت یک مدل ریاضی چندهدفی - حداکثرسازی به کارگیری، حداقل کردن هزینه OT، و زمان آماده به کار جراحی - با در نظر گرفتن دسترسی اتاق های عمل و جراحان فرمول بندی می شوند. این کار توسط روند ابتکاری یک ستون بر پایه تولید - CGBH - حل می شود. سپس یک مسأله زمان بندی روزانه برای تعیین مراتب عملیات در هر اتاق عمل که دسترسی تخت های ریکاوری را نیز در نظر می گیرد، ابداع می شود. با در نظر گرفتن مسأله به عنوان مسأله روند کار ترکیبی دو مرحله ای، به وسیله یک الگوریتم ژنتیک ترکیبی - HGA - حل می شود.
همانطور که توسط بازنگری این مقالات مشخص شد، بسیاری از مقالات تحقیقی به خود خود روی برنامه زمان بندی اتاق های عمل متمرکز می شوند. در هر حال، کارایی بیشتر ممکن است با نه تنها با درنظر گرفتن اتاق عمل بلکه واحدهای مجاور آن، قابل دسترسی باشد. در واقع، برهم کنش های مستحکمی بین اتاق عمل و تجهیرات پیش و پساعمل وجود دارد - فام و کلینکرت، . - 2008 مطالعه وینبروم، اکستین، و ازری - 2003 - نتیجه زمان آماده به کار اتاق عمل را بر اساس مراحل جراحی ارائه کرد - یعنی %17 در PHU، 65% در اتاق عمل - به ترتیب، %10 عدم دسترسی جراح، %30 کوتاهی پرستار، %10 کوتاهی متخصص بیهوشی، %15 ترک خدمت طولانی مدت - %15 در PACU یا ICU، 3% در انتقال - . این داده ها اهمیت در اختیار داشتن تمامی منابع در خلال عمل جراحی را نشان دادند. فقط تعداد کمی از مقالات، هر دو اتاق عمل و PACU یا ICU را در نظر می گیرند - آگوستو و همکاران 2010،
تستی و تنفانی 2009؛ تنفانی و تستی - 2010 حتی تحقیقات کمتری رابطه متقابل با PHU - فام و کلینکرت - 2008 را مد نظر قرار می دهند.به نظر می رسد که کار فام و کلینکرت - 2008 - با در نظر گرفتن تمامی منابع مشغول در کل برنامه زمان بندی جراحی تا به حال، کامل تر باشد. اما منابع پرسنل در کارشان به حالت ثابتی، گروه بندی شده است که ترکیب تخصیص منابع را محدود می کند. بدون توجه به جراحانی که فقط می توانند در جراحی های خاص و در پنجره های زمانی ویژه ای حضور داشته باشند، سایر منابع مانند کارگران طبی، پرستارن، متخصصان بیهوشی می توانند در همه انواع جراحی ها در مدیریت اتاق عمل واقعی، حضور داشته باشند. بنابراین، تلاش ما در این مقاله، در نظر گرفتن محدودیت های منابع واقعی که در خلال روند کامل جراحی در سه مرحله، لازم هستند، می باشد..3 شرح مساله زمان بندی جراحی موارد جراحی در یک بیمارستان، می تواند به صورت جراحی انتخابی یا اورژانسی، دسته بندی شود. اینجا، ما روی جراحی انتخابی تمرکز می کنیم.
