بخشی از مقاله
چکیده: در این پژوهش به زمان بندي بیماران انتخابی براي عمل هاي جراحی با انتخاب مجموعه اي از بیماران در لیست انتظار پرداخته ایم که تحت استراتژي بلوکه ، با ارائه یک مدل ریاضی صفر ویک به مجموعه اي از اتاق هاي عمل و تخت هاي ریکاوري تخصیص می یابند. هر بیمار با حداکثر زمان انتظار ومدت زمان عمل جراحی خود شناخته می شود. دو منبع ورود بیماران جدید و مدت زمان عمل ها با عدم قطعیت مواجه هستند که ممکن است زمان بندي فعلی را با اختلال مواجه کنند. براي مقابله با عدم قطعیت در حالت اول از رویکرد " افق غلطان" و براي حالت دوم از بهینه سازي استوار استفاده شده است. وبیماران کنسل شده باز زمان بندي می شوند.در پایان نتایج حل مدل با یک مثال عددي در نرم افزار گمز ارائه شده است.
.1 مقدمه
نقش مهم و حیاتی که بخش هاي جراحی در بیمارستان ها انجام می دهند، تصمیم گیرندگان این حوزه را به سوي مدیریت بهتر منابع و ارائه خدمات با کیفت تر سوق داده است. اتاق عمل به عنوان اصلی ترین قسمت بیمارستان پر در آمد ترین و از طرفی پر هزینه ترین بخش به شمار می رود. با توجه به روند رو به رشد هزینه هاي مراقبت-سلامت برنامه ریزي براي استفاده بهتر از منابع گران و محدود اتاق عمل و بخش هاي جراحی موجی است که در دهه هاي اخیر ایجاد شده است.
برخی از مطالعات از جمله مارتین - - 2004 و ریوراکوراسین - 2005 - نشان داده اند که نقش سلامت و مراقبت هاي بهداشتی در رشد اقتصادي کمتر از آموزش نبوده است. - احمدي و محمد زاده . [1] - 1390 زمان بندي اتاق عمل با کار ادیر در سال 1953 آغاز شد و پژوهش هاي بسیاري را تا به امروز به خود اختصاص داده است. بررسی ادبیات کاملی در مورد برنامه ریزي و زمان بندي اتاق عمل در مقالات کاردئن و همکاران [2] - 2010 - و گریو وگایدو [3] - 2011 - گزارش شده است. همچنین انواع مختلفی از مسائل با فرضیه هاي متفاوت مورد برسی قرار گرفته اند کاردئن وهمکاران - . [4] - 2010 مسائل بهینه یابی در صنایع تولیدي رواج داشته و در سیستم هاي سلامت دهه هاي اخیر مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است و به دنبال آن پژوهش هاي عملیاتی از ابزارهاي تاثیر گذار در تصمیم گیري بسیاري از محققان واقع شده است.
زمان بندي اتاق هاي عمل به دلیل به دلیل وجود مسئله تخصیص منابع - اتاق هاي جراحی، تخت هاي پس از عمل، جراح، تجهیزات و... - به بیماران متقاضی عمل جراحی وتعیین توالی آنها که یک مسئله بهینه یابی ترکیبی است و میتوان آن را مشابه مسئله جریان کارگاهی انعطاف پذیر در مبحث زمان بندي ماشین آلات دانست لاتوره نوئنز وهمکاران - . [5] - 2016 و همچنین عدم قطعیت هاي مهمی که در بسیاري از فعالیت هاي این بخش مانند مدت زمان جراحی وجود دارد دنتون وهمکاران [6] - 2009 - آن را به مسئله چالشی و پیچیده تبدیل می کند.
با مروري بر پژوهش هاي پیشین مقالات کمتري باز زمان بندي را براي مقابله با اختلال ها پیشنهاد کرده اند. مرحله باز زمان بندي می تواند با اختلال هایی همچون کنسل شدن یبماران انتخابی , ورود بیماران جدید و از دسترس خارج شدن اتاق عمل و همچنین منابع انسانی مانند پزشکان مقابله کرده و در تکرار هاي بعدي با حل یک مدل ریاضی به اصلاح زمان بندي فعلی پرداخته و بیماران حذف شده را مجددا در روزهاي بعدي باز زمان بندي و تخصیص دهد.
در این پژوهش از استراتژي بلوکه براي زمان بندي اتاق هاي عمل استفاده نموده ایم . بر اساس این استراتژي هر تخصص جراحی تعدادي از بلوك هاي اتاق عمل را دریافت می کند که در آنها می تواند موارد جراحی خود را زمان بندي کند. وان استرام و همکاران .[7] - 2010 - مسئله برنامه ریزي اتاق عمل تحت استراتژي بلوکه معمولا به سه فز یا زیر مسئله تقسیم می شود که در هر کدام سطوح مختلفی از تصمیمات گرفته می شوند.
همچنین مدت زمان عمل هاي جراحی و ورود بیماران جدید با عدم قطعیت مواجه هستند. براي مواجه با عدم قطعیت بهینه سازي استوار با توجه به مدل "برتسیماس وسیم [9] " - 2004 - پیشنهاد شده ا ست. دنتون و همکاران [10] - 2010 - نشان داده اند که روش بهینه سازي استوار سریعتر از مدل تصادفی است و نتیجه حاصل از بدترین مورد را محدود می کند. این رویکرد امکان بهره برداري از توانایی هاي یک مدل برنامه ریزي خطی را بدون ضرورت ایجاد سناریو فراهم می کند . باز زمان بندي در یک دوره طولانی تر از یک روز اعمال خواهد شد. زمان بندي و باز زمان بندي هم زمان بیماران نه تنها شمار موارد لغو شده را محدود می کند بلکه اجازه می دهد تا با بیماران لغو شده مقابله کرده و در تکرارهاي بعدي زمان بندي شوند.
. 2, 1 مدل بهینه سازي B1
مدل بهینه سازي مجموعهاي از بیماران I را در طی یک افق برنامهریزي که با مجموعهاي از هفتهها w1 نشان داده میشوند مدیریت میکند و بیماران را به اتاقهاي عمل و تختهاي ریکاوري در هر هفته تخصیص میدهد. در تکرار P ام w از P,P+1,…, - P+n‐1 - هفته که در آن nw است ساخته میشود.به طور کلی با توجه لیستهاي انتظار طولانی که به صورت نمودار تبع ماهی در شکل 2 نمایش داده شده است ما نمیتوانیم انتظار داشته باشیم همهي بیماران زمان بندي شوند.
بنابراین هدف این مدل ایجاد یک زمان بندي براي زیر مجموعهاي از بیماران براي حداقل کردن یک تابع جریمه بر اساس مدت زمان انتظار بیماران و مجموع تاخیرات میباشد.این مدل با لیست بیماران که در آن براي هر بیمار مدت زمان عمل و مدت زمان انتظار و حداکثر مدت زمان انتظار مجاز مشخص شده است تغذیه میشود. تاکید میکنیم که در هر تکرار براي n هفته برنامه تولید میشود و تنها اولین هفتهي آن اجرا میشود شکل 3 باقیمانده زمان بندي به عنوان مرجع براي تکرارهاي بعدي مورد استفاده قرار میگیرند.
. 2,2 ایجاد زمان بندي B2
در این بخش زمانبندي هفته اول تولید میشود و بیماران به اتاقهاي عمل و تختهاي ریکاوري تخصیص پیدا کنند.
.2,3 اجراي زمان بندي B3
در این مرحله زمان بندي که در مرحله قبل انجام شده بود به اجرا در میآید و رویدادهاي غیر منتظره در اجراي برنامه مشخص میشود به علت طولانی شدن مدت زمان برخی جراحی ها تعدادي از بیماران انتخابی که قرار بود عمل شوند لغو میشوند و بدون ورود به اتاق عمل مجدداً به لیست انتظار باز گردند.
.2,4 به روز رسانی لیست انتظار B4
لغو شدن عملهاي جراحی، سبب میشود بیماران مجدداً به لیست انتظار بازگردند همچنین بیماران جدید نیز وارد شوند. لیست انتظار به روز شده به عنوان یک ورودي به مدل بهینه سازي مرحله - B1 - همراه با برنامه براي هفتههاي باقیمانده ارسال میشود. در تکرار بعدي دوباره مدل بهینه سازي یک زمان بندي رادر افق برنامهریزي بعدي تولید میکند یعنی هفتههاي p+1+P+2,…+P+n در حالیکه تلاش میکند بیماران دوباره وارد شده را در مراحل اولیه برنامهریزي قرار دهد. فرض بر آن است که لیت انتظار اولیه بیماران داده شده و ورودي به صورت هفتگی در نظر گرفته شده است. افق برنامه ریزي ما چند هفته اي می باشد و مسئله با رویکرد "افق غلطان" که در آن پنجره زمانی بهینه سازي یک هفته که در شکل[10] 2 نشان داده شده است در هر تکرار حرکت می کند.
