بخشی از مقاله
سمپاشی
مقدمه:
سموم شيميايي در پيشرفت سريع توليدات كشاورزي نقش بزرگي ايفا كرده و خواهند كرد. با استفاده از سموم كيفيت و كميت محصولات، اصلاح و افزايش پيدا كرده و استفاده از سموم علف كش نياز به نيروي كاري براي كنترل علفهاي هرز را تا حدي كاهش داده است ولي استفاده از سموم شيميايي به بعضي مسائل جدي زيست محيطي منتج شده كه اين مسائل ، بايد هم از نظر استفاده كننده و هم از طرف طراح ادوات سمپاشي مورد توجه قرار گيرد.
در اين مقاله فرض بر اين گرفته شده است كه خواننده از ساختمان و اجزاء سمپاشها اطلاع كافي دارد و نياز به توضيح مجدد نمي باشد. سعي بر اين است تا جنبه هاي عملي سمپاشي به خصوص كاليبراسيون آن مورد تاكيد بيشتر قرار گيرد.
سمپاشهاي پشتي دستي
از انواع محلولپاشهاي كوچك كه به طور گسترده مورد استفاده قرار مي گيرند. اجزا تشكيل دهنده اين محلولپاشها معمولا عبارت است از : 1- مخزن 2- پايه مخصوص قرار گرفتن بر روي زمين 3- تكيه گاه مناسب براي قرار دادن آن در پشت كارگر سمپاش (درست مثل كوله پشتي) 4- پمپ دستي كه با حركت دادن اهرم مخصوص كار مي كند 5- محفظه تحت فشار 6- لانس كه مجهز به شير قطع و وصل با يك شير ماشه اي بوده و يك يا چند نازل روي آن نصب مي شود.
براي استفاده بهتر از اين دستگاهها بايد آنرا كاملا به پشت كارگر چسباند و در صورت شل بودن آن بايد تسمه هاي مربوطه را طوري تنظيم نمود كه در موقع تلمبه زدن و حركت در جاي خود ثابت باشد تا كارگر در هنگام سمپاشي راحتتر بتواند كار انجام دهد.
بعضي از انواع اين سمپاشها تماما پر نمي شوند تا فضاي باقي مانده آن براي تحت فشار قرار دادن هوا استفاده گردد و از آن به عنوان سمپاشي پشتي با فشار مداوم بهره برداري گردد.
تنظيم كاليبراسيون سمپاشهاي پشتي دستي
براي اين منظور مقدار محلول سم خارج شده را از سمپاش در مدت يك دقيقه در ظرفي جمع آوري كرده و اندازه گيري مي نمايند. وقتي كه هدف تنظيم محلولدهي سمپاش دستي باشد بايستس يك فشارسنج روي آن نصب گردد و در اندازه گيري ميزان محلولدهي نازل بايد هميشه يكنواخت
باشد. كارگر سمپاش بايستي قبلا چند مرتبه اين كار را تكرار نمايد. رگولاتور يا دستگاه تنظيم فشار بايد در روي سمپاشهاي تحت فشار نصب شود در غير اين صورت محلولدهي سمپاش با كاهش محلول در تانك و كم شدن فشار تقليل خواهد يافت. با در دست داشتن مقدار محاسبه شده محلولدهي نازل بر حسب ليتر در دقيقه مقدار مصرف در واحد سطح را مي توان با معلوم بودن عرض باند و سرعت سمپاش تعيين نمود.
به طور مثال اگر عرض باند يك متر و سرعت راه رفتن كارگر سمپاش 60 متر در دقيقه و محلولدهي
نازل 6/. ليتر در دقيقه باشد حجم محلول لازم براي يك متر مربع از رابطه زير محاسبه مي شود.
6/. ليتر در دقيقه
100 ليتر در هكتار يا ليتر در متر مربع01/0 =
60 متر در دقيقه * 1 متر
سمپاشهاي پشت تراكتوري
معمولا بر روي سه نقطه اتصال تراكتور نصب مي شوند و ساختمان آنها از مخزن، پمپ، شيرهاي كنترل، صافيها، همزن، بوم، نازلها و لوله هاي رابط تشكيل شده است. هر كدام از اين قطعات داراي انواع مختلفي مي باشند كه از توضيح آنها مي گذريم.
تهيه و تدارك يك بوم بلند اين امكان را فراهم مي آورد كه عرض باند سمپاشي زياد شده و از تعداد دور زدنهاي تراكتور در عرض مزارع كاسته شود. البته عموما طول بوم براي كشاورزان در انجام سمپاشي ثابت است.
بنابر اين اگر كشاورزي داراي 100 هكتار مزرعه باشد و سه روز، روزانه شش ساعت بتواند با تراكتوري كه سرعتش 8 كيلومتر در ساعت است سمپاشي نمايد؛ طول بوم مورد نياز براي اين كار 94/6 يا 7 متر خواهد بود.
ميزان محلولدهي پمپ بر حسب ليتر در دقيقه هم از رابطه زير محاسبه مي شود:
براي مثال با بوم 7 متري و سرعت 8 كيلومتر در ساعت محلولدهي پمپ براي مصرف 200 ليتر در دقيقه خواهد بود. كشاورزان غله كار در عمل نياز به بومي دارند كه طول آن متناسب با طول بذركار باشد.
نازلها- مساله مهم درباره سمپاشهاي بوم دار نصب نازلها بر روي آن است. در اغلب مواقع فاصله بين نازلها روي بوم ثابت است و ارتفاع بوم بايد طبق نوع نازل بكار رفته تنظيم گردد. در مورد زاويه خروج سم از نازل و پخش قطرات كه متاثر از فشار مي باشند مخصوصا بايد دقت شود. قطرات خارج شده از هر نازل يك نوار را مي پوشاند كه عرض اين نوار بستگي به زاويه پخش سم و ارتفاع بوم دارد. در عمل فاصله نازل ها بايد طوري تنظيم شود كه كناره هاي هر كدام از اين نوارها در همه نازلها همديگر را بپوشانند تا پخش قطرات سم در سرتاسر بوم كاملا يكنواخت باشد. اگر بوم بيش از حد پايين باشد پوشش قطرات خارج شده از نازلها روي يكديگر زياد شده و عدم يكنواختي در پخش پيش خواهد آمد. نحوه پخش قطرات پاشيده شده را مي‌توان از پاشيدن آب بر روي يك سطح خشك و يا با رنگي كردن محلول سم با يكي از رنگهاي محلول در آب مثل ليزامين و پاشيدن آن روي كاغذ سفيد مشخص نمود. اگر پخش قطرات غير يكنواخت بود بايستي محلولدهي هر يك از نازلها را كنترل نمود.
كاليبراسيون سمپاش تراكتوري :
به دليل اهميت موضوع انجام كاليبراسيون دقيق سمپاشها بيش از حد مورد تاكيد است.
600
= زمان لازم براي سمپاشي يك هكتار بر حسب دقيقه
سرعت (كيلومتر در ساعت)* عرض باند(متر)
عرض باند موثر از حاصلضرب فاصله دو نازل مجاور هم در تعدادآنها در روي بوم به دست مي آيد مثلا اگر 30 عدد نازل روي بوم به فاصله 50 سانتي متر از يكديگر نصب شده باشند عرض بان
د برابر 100/50*30
متر خواهد بود. براي كنترل سرعت، حركت تراكتور بايستي به طور يكنواخت با دنده مناسب صورت گيرد لذا مناسبترين موقع براي كنترل سرعت زماني است كه گردش موتور تراكتور برابر 540 دور در دقيقه باشد. با معلوم بودن زمان لازم براي سمپاشي يك هكتار ميزان محلول مصرفي بدين صورت تعيين مي گردد كه : مخزن سم را تا مقابل علامت مربوطه پر مي كنند، پمپ سمپاش را در حالي كه تراكتور متوقف مي باشد به كار انداخته به طوري كه گردش موتور در اين مدت برابر 540 دور در دقيقه باشد. بعد از گذشت زمان لازم براي سمپاشي يك هكتار تانك سمپاش را مجددا تا علامت مربوطه با اندازه گيري حجم محلول مورد نياز پر نموده و بدين ترتيب ميزان محلولدهي سمپاش در يك هكتار را به دست آورد. تغيير در ميزان محلول مصرفي تا 5 درصد را مي توان با كم و زياد كردن جزئي فشار به دست آورد.
اگر تغييري در سرعت سمپاشي ضرورت داشته باشد بايستي نوع نازلها را نيز تعويض نمود. به طور كلي اگر هر گونه تغييري در سمپاش داده شود بايستي آنرا مجددا كاليبره نمود. كاليبراسيون مي تواند با حركت در يك مسافتمعين و اندازه گيري حجم محلول به كار رفته صورت گيرد. حجم محلول به دست آمده را بر طول بوم( عرض باند) تقسيم كرده و سپس در 10 ضرب نموده كه در اين صورت مقدار محلول مصرفي در هكتار به دست مي آيد. لازم به ذكر است كه در حين انجام كاليبراسيون بايد فشار پمپ و سرعت سمپاشي ثابت باشد.
وقتي سمپاشي به صورت رديفي انجام مي شود مقدار محلول مصرفي به شرح بالا مورد استفاده قرار مي گيرد ولي وقتي كشتي رديفي صورت گرفته است فقط قسمتي از مساحت مورد نظر واقعا سمپاشي مي شودبنابراين مي توان از فرمول زير مقدار مصرفي واقعي را به دست آورد.
عرض رديف سمپاشي شده / (عرض رديف سمپاشي نشده+ عرض رديف سمپاشي شده)* حجمي كه براي تمام سطح منظور شده است = حجم محلول مصرف شده در يك رديف (ليتر در هكتار)
براي مثال اگر ميزان محلول منظور شده براي يك هكتار برابر 20 ليتر باشد و عرض رديف مورد سمپاشي 20 سانتي متر بوده و فاصله رديفها از هم ( عرض رديف سمپاشي نشده+عرض رديف سمپاشي شده ) برابر 100 سانتي متر باشد بنابراين با استفاده از رابطه بالا مقدار مصرفي در رديفها برابر 100= 20/100*20 ليتر در هكتار خواهد بود. در واقع اين حجم از محلول سم به كار رفته معادل 5 هكتار سطح ظاهري مي باشد.
يك سمپاش بايد به طور مرتب تميز شده و كنترل شود. لوازم يدكي آن در دسترس باشد مخصوصا در داخل مزرعه بايد در خلال سمپاشي يدكي نازل را همراه داشت تا چناچه نازل مسدود شد بلافاصله بتوان آن را تعويض نمود تا بعدا در فرصت مناسب نازل مسدود شده را تميز كرد. محلولدهي نازل را بايستي به طور مرتب كنترل نمود و اطمينان حاصل كرد كه افزايش در آن، صورت نگرفته است و بايد توجه داشت كه هزينه تعويض يك نازل به مراتب كمتر از هزينه سم به هدر رفته از نازل ناسالم و نازلي كه سوراخ آن گشاد شده است مي باشد.
