بخشی از مقاله
چکیده: درتاسیسات تقویت فشارگاز overhaul کمپرسورهای گاز درزمان کارکرد اعلام شده از طرف سازنده از کارهای سخت تعمیراتی و هزینه بر می باشد امروزه با استفاده از رویه Condition Monitoring - CM - مثل آنالیز روغن , وایبرشن و صدا , عیوب مکانیکی قابل تشخیص می باشد ولی سایش در ایمپلرها و دیفیوزرهای کمپرسور گاز که معمولا یکنواخت اتفاق افتاده و باعث unbalancing نیز نمی شود با روش های فوق قابل تشخیص نبوده و با تست عملکرد کمپرسور و مقایسه آن با حالت عملکرد اولیه و کارخانه و بدست آوردن میزان انحراف عملکرد آن ، می توان مقدار سایش را تخمین زده و نیاز و یا عدم نیاز به Overhaul کمپرسور را تشخیص داد.
برای این منظور لازم است اطلاعات به ترم افزاری که طراحی می گردد تغذیه شده که بعدا اطلاعات میدانی در ادوار مختلف مربوطه کمپرسور در حال بهره برداری نمونه برداری شده و به نرم افزار وارد می گردد و نرم افزار میزان انحراف عملکرد از حالت کارخانه را تخمین زده و زمان نیاز به Overhaul را پیشنهاد می نماید.
مقدمه
امروزه در بسیاری از شرکتها، تلاش بر این است تا اطلاعات جامع تری از تجهیزات را بصورت طبقه بندی شده در اختیار داشته باشند و با کنترل اطلاعات و شرایط لازم از بوجود آمدن توقف های غیر منتظره جلوگیری کرده و برنامه ریزی تعمیراتی خود را هوشیارانه انتخاب کنند تا هرینه های تعمیرات و نگهداری را به حداقل رسامده و از طرفی توقف عملیاتی نداشته باشند.
استراتژیها و دیدگاه های موجود در صنایع درباره نگهداری و تعمیرات - نت - ، روند پر افت و خیزی را در قرن اخیر طی کرده و دگرگونی های زیادی در این عرصه بوجود آمده است. به طور خلاصه باید گفت دیدگاه موجود در زمینه نگهداری و تعمیرات - نت - از یک نگرش منفعلانه - Reactive - در اوائل قرن 20 به یک نگرش پیش اقدامانه - Proactive - در آغاز قرن 21 مبدل شده است.
بسیاری از این تغییرات در 30 سال اخیر - از دهه 70 میلادی - ایجاد شده اند به طوریکه به تعبیر آقای جان موبری : - John Moubray - " در سالهای اخیر بیشتر از هر دیدگاه مدیریتی دیگری، نگرشهای موجود در مدیریت نت تغییر یافته و دچار تحولات شگرفی شده است. نیروی محرکه اصلی این تحولات، تغییر سطح توقعات و انتظاراتی است که از سازمان نت مورد نظر است. "
امروزه با ایجاد شاخه جدیدی از دانش با عنوان "مدیریت دارائی های فیزیکی" یا Physical Asset Management فعالیتهای گسترده ای در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی در این موضوع صورت می پذیرد و میدان جدیدی برای گسترش دانش نگهداری و تعمیرات - نت و در واقع نگاه کاملاً علمی به این موضوع ایجاد شده است. در حال حاضر استراتژی مهم در عرصه نگهداری و تعمیرات شناخته شده اند، که عبارتند از:
- تعمیر پس از خرابی - Run to Failure -
- نت پیشگیرانه - Preventive maintenance -
- نت بر اساس وضعیت - Condition Monitoring -
تعمیرات پس ار خرابی:
در این روش که به Run to failure یا waiting شهرت دارد ، به ماشین آلات اجازه داده می شود تا زمانی که دچار خرابی کلی نشده اند، به کار ادامه دهند. در صنایعی که از ماشین آلات ارزان قیمت زیادی استفاده می کنند و دستگاهها به صورت جفتی کار می کنند و با از کار افتادن یک ماشین در خط تولید و عملیات مشکل خاصی پیش نمی آید و ماشین آلات به راحتی قابل تعویض و جایگزینی هستند، معمولاً از ماشین آلات تا جایی استفاده می کنند که از کار بیافتد. در چنین شرایطی ، برنامه ریزی تعمیراتی و یا انجام بازدیدهای دوره ای و بررسی منظم وضعیت سلامت ماشین آلات با استفاده از تجهیزات گران قیمت و حساس نیروی انسانی مجرب ، منطقی به صرفه نخواهد بود.
اگرچه بسیاری از ماشین آلات با این روش نگهداری می شوند، ولی کاربرد آن برای نگهداری ماشین آلات گرانقیمت و حساس و نیروی انسانی مجرب، منطقی و به صرفه نخواهد بود. کاربرد آن برای نگهداری از ماشین آلات گرانقیمت و حساس که جایگزینی برای آنها در نظر گرفته نمی شود و یا جایگزین نمودن آنها به هر دلیلی عملاً امکان پذیر نیست و همچنین خطوط تولید پیوسته و بزرگ ، دارای معایب مختلفی است.
اول اینکه ، وقتی به ماشین اجازه داده می شود تا زمان بروز خرابی به کار ادامه دهد ، غالباً میزان تعمیرات مورد نیاز بسیار بیشتر از آن خواهد بود که اشکال ماشین به موقع تشخیص داده شده و رفع عیب شود، بعلاوه خرابی ماشین می تواند باعث از بین رفتن کامل آن شده و تعمیر آن مقرون به صرفه نباشد. همچنین هزینه های مربوط به از دست رفتن تولید در زمان توقف ماشین نیز، بدلیل وقوع غیرمنتظره و برنامه ریزی نشده این اتفاق ، از معایب دیگر این روش تعمیراتی است. امروزه در صنایع بزرگ ، کمتر کارخانه ای است که با وجود روشهای جدید ، تعمیرات به این روش را انتخاب و اجرا نماید.
نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه
Maintenance Preventive - PM -
در این روش که Maintenance based- Time و یا تعمیرات برنامه ریزی شده scheduled Maintenance نیز نامیده می شود . برنامه ریزی و پیش بینی اورهال های مختلف و انجام تعمیرات کلی دوره ای برمبنای عمر مفید قطعاتی مصرفی ماشین آلات ، مبنای عملکرد آن می باشد و ماشین آلات پس از یک دوره زمانی مشخص - مدت زمان کلی و یا ساعت کارکرد مفید - ،ز ا سرویس خارج شده ، کاملاً دمونتاژ می شوند و قطعاتی که عمر نامی آنها پایان رسیده باشد و یا تقریباً 80 درصد از عمر نامی خود را سپری کرده باشند ، تعویض می گردند.
همچنین سایر قطعات نیز مورد بررسی قرار گرفته و در صورت معیوب بودن ، تعویض می گردند. بازه زمانی برای تعمیرات ، توسط سازنده دستگاهها و براساس یک معیار آماری تعریف می شود . مثلاً مدت زمانی که در طول آن حداکثر%2 از ماشین های کاملاً سرویس شده یا ماشین نو، از کار می افتد. با انجام سرویس تعمیرات در این بازه های زمانی ، معمولاً انتظار می رود که بیش از %98 از ماشین آلات ، تا تعمیرات بعدی بدون مشکل به کار خود ادامه دهند و لذا احتمال از کار افتادن آلات و متوقف شدن خط بسیار نادر خواهد بود. این روش اگرچه نسبت به روش قبلی ، کاهش خرابی ها و توقفهای ناگهانی و در کل کاهش هزینه های تعمیراتی را بردارد، ولی دارای معایب زیر است:
-1 باز کردن کلی هر ماشین حساسی هزینه زیادی در بر داشته و وقت گیر است و دمونتاژ آن بدون اطمینان از وجود عیب ، اگرچه احتمال بروز توقفهای ناگهانی را کاهش می دهد ، ولی خود باعث اتلاف وقت و هزینه می شود.
-2 تعیین فاصله زمانی مناسب بین دو تعمیر کلی، مشکل است . اگر برنامه آنقدر موفق باشد که هیچ خرابی ای رخ ندهد، در آن صورت احتمالاً فاصله بین دو تعمیر کلی خیلی کوتاه بوده و در نتیجه بیش از حد مورد نیاز ، هزینه مصرف تعمیرات کلی می
شود.
-3 ماشین آلاتی که در شرایط خوبی مشغول کار هستند ، ممکن است عملاً در نتیجه بازو بسته شدن ، کیفیت کارشان نزول کرده و یا دچار اشکالاتی شوند . پس از هر تعمیر کلی ، همواره خطر بروز خرابی های ناگهانی ناشی از نصب غلط قطعات ، شل بودن پیچها ، باقی ماندن اجسام خارجی در سیستم روغن و یا درون ماشین آلات و ... وجود دارد.
نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت
Condition Monitoring - CM - در این روش که به نت پیش بینانه/ یشگویانه - - Predictive maintenance نیز مشهور بوده و Condition Based Maintenance - CBM - نیز نامیده می شود، اساس کار بر مبنای شرایط کارکرد هر ماشین بصورت جداگانه ، بنا نهاده می شود.
