بخشی از مقاله
چکیده
سدر دئودارا از نظر زیبایی در فضاي سبز شهري و پاركها، داشتن چوب ارزشمند و ویژگیهاي دارویی بسیار مورد توجه است. افزایش این گیاه به طور عمده با بذر انجام میگیرید. تلاش براي رسیدن به همگروه از راه رویان زایی بدنی میتواند به افزایش یک دست و ارزان و یا در شرایطی با بهکارگیري عوامل جهش زا به ایجاد گوناگونی در این گونه گیاهی کمک کند. در این پژوهش بکارگیري غلظتهاي گوناگون زآتین بههمراه و یا بدون 2,4-D پاسخ هاي پینه زایی و باززایی شبه رویانی مستقیم را در ریزنمونه هاي مریستمی به همراه داشت. بیشترین میزان پینه داراي اندام هاي شبه رویانی در تیمار 4/4 زآتین به همراه 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D و با 36/66 درصد پاسخ و همچنین بیشترین پاسخ مستقیم 67/74 - درصد - و شکلگیري پیشسازه هاي رویانی در این ریزنمونه ها در ریزنمونه هاي تیمار شده با 2/2 زآتین به همراه 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D بود.
کلمات کلیدي: سدر دئودارا، زآتین، 2,4-D، سازه هاي شبه رویانی، پینه
مقدمه
سدروس دئودارا - Cedrus deodara - Roxb. - G. Don. - گیاهی همیشه سبز است، که در دوران جوانی رشد هرمیبا شاخههاي موجدار دارد. این گیاه از نظر زیبایی در فضاي سبز شهري و پاركها، داشتن چوب ارزشمند و ویژگیهاي دارویی بسیار مورد توجه است. افزایش این گیاه به طور عمده با بذر انجام میگیرید. مشکلهایی از جمله دوره نونهالی بالا در این گیاه، جوانه زنی نا منظم بذر، مدت زمان انبارداري کوتاه و دور بودن منابع بذري آن به کشور ، افزایش یک دست و ارزان این گیاه را زیر تاثیر قرار داده است. یاختههاي بدنی گنجایش بازآغازش یک برنامه زندگی جداگانه دارند . - Feher et al. 2003; Malabadi et al. 2011 - قدرت تولیدوایجاد یک ارگانیسم از یکجزء آن در یاختههاي بدنی گیاه پدیده اي ویژه است که بر اساس برنامهاي گسترش یافته در گیاهان رخ می دهد . - Ikeda-Iwai et al. 2003 - تلاش براي رسیدن به همگروه از راه رویان زایی بدنی میتواند به افزایش یک دست و ارزان و یا در شرایطی با بهکارگیري عوامل جهش زا به ایجاد گوناگونی در این گونه کمک کند.
مواد و روشها
براي بررسی ایجاد پینه و ساختارهاي آغازین رویان زایی، از دو نوع ریزنمونه برگی و ناحیه مریستم انتهایی شاخساره هاي این گیاه در محیط کشتهاي WPM و MS داراي غلظت هاي صفر، 1/1، 2/2، 4/4 و 8/8 میلی گرم در لیتر Z به همراه و یا بدون 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D استفاده گردید. این آزمایش در 5 تکرار و در هر تکرار 4 زیر تکرار انجام گرفت. ریزنمونه هاي مریستمی از جوانه هاي متورم و خفته - قبل از شکوفتن در فصل زمستان - با بهکارگیري تیغ تیز و در زیر بینوکولار در ابعاد 3 تا 5 میلیمتر تهیه شدند.
یادداشت برداري و واکاوي دادهها
داده برداري شامل پاسخ ریزنمونهها و ایجاد ساختارهاي شبه رویانی به صورت درصد به دو حالت بهطور مستقیم و همچنین ساختارهاي رویانی ایجاد شده روي پینه ها و همچنین میزان رشد آن ها به صورت کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج و بحث
بهکارگیري تیمارهاي گفته شده روي ریزنمونه هاي برگی در تیمارهاي داراي 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D تا بیشینه 65 درصد پینهزایی به همراه داشت، اما این پینه ها در تیمار هاي رویان زایی قادر به تغییر ساختار به سمت پیش سازه هاي رویانی نبودند. در ریزنمونه هاي مریستمی نوك شاخساره بیشترین میزان پینه داراي اندام هاي شبه رویانی در تیمار 4/4 زآتین به همراه 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D و با 36/66 درصد پاسخ همراه بود - نگاره - 1، همچنین بیشترین پاسخ مستقیم 67/74 - درصد - و شکلگیري پیشسازه هاي رویانی در این ریزنمونه ها در ریزنمونه هاي تیمار شده با 2/2 زآتین به همراه 2 میلی گرم در لیتر 2,4-D بود - جدول . - 1 پیشسازه هاي بوجود آمده با گوناگونی همراه بودند. می توان با بررسی میکروسکوپی این پیشسازها ایجاد مرحله گلبولی شکل و تا حدودي مرحله قلبی شکل را تشخیص داد - نگاره . - 1
