بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از مشخصه هاي مهم محصولات کشاورزي حساسیت آنها در مقابل آسیب هاي مکانیکی است. بیشترین صدمات وارده به میوه ناشی از نیروهاي استاتیکی در اثر وزن آنها و دینامیکی در اثر ارتعاشات ناشی از حمل و نقل و پس از برداشت می باشد. براي بستهبندي میوه، جعبه اي مناسب است که کم عمق تر بوده و در آن آسیب وارده به میوه هاي پایینی در اثر وزن لایه هاي بالایی کمتر باشد. همچنین لرزش کمتري در هنگام حمل و نقل به محصول وارد شود.
طالبی با نام علمی - .Cantaloupe - Cucumis melo L از جمله میوههایی است که تاکنون براي بستهبندي آن در داخل کشور مطالعه مشخصی صورت نگرفته است. لذا در این تحقیق به طراحی جعبه استاندارد جهت کاهش ضایعات دو رقم طالبی سمسوري ورامین و شاهآبادي اصفهان پرداخته شده است.
براي تعیین طول و عرض جعبه از روش Sagi و براي محاسبه عمق آن از تئوري Ruse and Isaac استفاده شد. بر این اساس مناسب ترین وضعیت براي بستهبندي میوه طالبی به صورت یک لایه و عمق مناسب جعبه براي رقم بسته بندي ارقام سمسوري و شاه آبادي به ترتیب 13 و 15 سانتی متر تعیین شد. با توجه به مقدار ضریب بسته بندي دو جعبه به ابعاد 35×24×13 و 52×40×15 سانتیمتر به ترتیب براي بستهبندي ارقام سمسوري و شاهآبادي با گنجایش 6 میوه به عنوان مناسب ترین گزینه توصیه میشود.
-1 مقدمه:
امروزه بستهبندي محصولات کشاورزي یکی از ابزارهاي مهم بازاریابی و رقابت در امر صادرات بوده و ضرورت تحقیق در مورد آن روز به روز بیشتر احساس میشود. یکی از مشخصه هاي مهم محصولات کشاورزي حساسیت آنها در مقابل آسیب هاي مکانیکی است. بیشترین صدمات وارده به میوه ناشی از نیروهاي استاتیکی در اثر وزن آنها و دینامیکی در اثر ارتعاشات ناشی از حمل و نقل و پس از برداشت می باشد. به طوري که بافت محصول رفته رفته نرمتر شده و مقاومت خود را از دست می دهد. در نتیجه میوه فاسد می شود و در انبارداري طولانی سایر میوه هاي سالم را به خطر می اندازد. محدوده این ضایعات میوه متغیر و بین 5 تا 50 درصد میباشد
طالبی با نام علمی Cantaloupe - Cucumis melo L. - جزء گیاهان گرمادوست و متعلق به خانواده کدوئیان1 بوده و به سبب درصد بالاي قند و نرمیگوشت آن از پرطرفدارترین میوهها در فصل تابستان بوده و به طرق مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین طالبی میوهاي خنک و اشتهاآور بوده و از نظر عناصر غذایی و خواص درمانی داراي اهمیت است. این محصول یکی از غنیترین منابع کلسیم، پتاسیم، فیبر، منیزیم، ید، چربی، پروتئین، قند و ویتامینهاي A ، C،B1، B3، B5 و B6 میباشد.
طبق آمار سازمان خوار و بار جهانی 2 - FAO, 2006 - میزان سطح زیرکشت سالانه طالبی، در ایران و جهان بهترتیب 80000 و 1287724 هکتار و عملکرد آن در ایران وجهان بهترتیب 15/4 و 21/2 تن در هکتارمیباشد. به طوري که این میزان تولید سالانه علاوه بر تأمین نیاز بازار داخلی، به دیگر کشورها - به ارزش 4 میلیون و 774 هزار دلار١ - نیز صادر میشود
علی رغم نبودن اطلاعات منتشر شده در خصوص بستهبندي میوه طالبی، با مراجعه به برخی سایت ها مشاهده شد که نحوه بستهبندي این محصول در بیشتر موارد به صورت شکل -1 - الف - است. لازم به تأکید است که جعبههاي مزبور با توجه به خواص فیزیکی ارقام تجاري طالبی، طراحی شده اند و بدیهی است که براي بستهبندي ارقام محلی، مناسب نمیباشند. از سوي دیگر براي بستهبندي محصول طالبی در داخل کشور تحقیق مشخصی انجام نشده است و کیفیت آن با استانداردهاي جهانی فاصله زیادي دارد
لذا هدف از این تحقیق طراحی جعبه استاندارد با عمق مناسب براي بسته بندي دو رقم طالبی سمسوري ورامین و شاهآبادي اصفهان جهت کاهش ضایعات در حین حمل و نقل و انبارداري می باشد. به طوري که براساس روش Peleg and Sagi - 1973 - طول و عرض و به کمک تئوري Ruse and Isaac - 1961 - عمق جعبه تعیین خواهد شد.
شکل .1 الف - بستهبندي میوه طالبی به روش هاي مختلف ب - صادرات میوه به صورت فلهاي از بنادر جنوب کشور
-2 مواد و روشها
الف - روش هاي بسته بندي
شکل - 2 - دو روش معمول براي بستهبندي میوه ها را نشان می دهد: :Volume filling -1 میوه ها به صورت تصادفی و با وضعیت هاي مختلف جایگیري حجم جعبه را پر می کنند
الف - . :Pattern packing -2 میوه ها تحت خلأ درون حفره هاي ردیفی و مستقل از هم روي یک صفحه قرار می گیرند. این مکانیزم شبیه به وضعیت بسته بندي تخم مرغ می باشد و به دلیل وجود حفره هاي کروي و مقاوم، لرزش کمتري در هنگام حمل و نقل به محصول وارد می شود
