بخشی از مقاله
خلاصه
هدیه دادن ازجمله رسومی است که از دیرباز باعث ایجاد ارتباط عمیقی بین افراد میشود. انتخاب و خرید هدیه مناسب اغلب فرآیندی زمانبر و پیچیده است. با اینوجود، امروزه زمان از اهمیت زیادی برخوردار است و کم شدن حجم رفتوآمدهای شهری مقولهای بسیار پراهمیت تلقی میشود. همچنین تصمیمگیری و انتخاب از بین انبوه کالاهای انتخابی سردرگمی در پی خواهد داشت. در چنین شرایطی خرید هدیه سخت و دشوار است، به همین دلیل، وجود سیستمی که افراد از طریق آن بتوانند در حداقل زمان ممکن هدیهای متناسب با سلیقه و شخصیت هدیهگیرنده انتخاب کنند، منطقی و لازم به نظر میرسد.
هدف از این مقاله، برآورده کردن این نیاز و پیادهسازی سیستم توصیهگری است که پیشنهادهای خود را متناسب با شخصیت هدیهگیرنده و شخصیت هدیهدهنده ارائه دهد. سیستم توصیهگر هدیهی مورد نظر، مبتنی بر یافتن شباهت بین شخصیت هدیهگیرنده و هدیهدهنده کاربران سایت است، یعنی کالاهایی را برای هدیهگیرنده مناسب میداند که کاربران مشابه وی به نوعی به آن ابراز علاقه کرده باشند. نظرسنجی از تعدادی کاربر حاکی از رضایت آنها از پیشنهادهای این سیستم است.
.1 مقدمه
هدیه دادن و هدیه گرفتن از رسوم بسیار خوبی است که سالیان طولانی در میان مردم رواج داشته است. هدیه دادن نیازمند مدیریت است؛ مدیریت پول، زمان، مکان و حتی شخصیت افراد. هدیه باید متناسب با سن، جنسیت و شخصیت افراد باشد. با این وجود، انتخاب هدیهای با شرایط مطلوب همواره زمانبر بوده است؛ چرا که افراد معمولاً در خرید هدیهی مناسب سردرگم هستند و نمیتوانند کالایی منطبق با ویژگیهای طرف مقابل بیابند.
وجود سیستمی که بتواند پیشنهادهایی مطابق با ویژگیها و سلیقه افراد ارائه دهد و افراد را از سردرگمی برای انتخاب و صرف زمان زیاد برای خرید هدیه رهایی بخشد، مفید به نظر میرسد. پیادهسازی چنین سیستمی میتواند بر اساس چارچوب »سیستمهای توصیهگر«2 باشد. »سیستم توصیهگر هدیه«، به صورت یک فروشگاه الکترونیکی پیادهسازی میشود که امکان پیشنهاد هدیه از بین کالاهای موجود را فراهم میکند.
در بین سایتهای فارسی، فروشگاههایی برای هدیه وجود دارند که امکانات اندکی برای پیشنهاد هدیه ارائه میکنند .[7-1] این امکانات شامل دستهبندی کلی هدایا و نهایتاً شامل پالایش کردن3کالاها بر اساس یک سری ویژگی محدود نظیر سن، مناسبت و جنسیت است که در زمان خرید، توسط کاربر به سیستم وارد میشود؛ در این بین سلیقه و شخصیت هدیهدهنده و هدیهگیرنده برای پیشنهاد هدیه دخیل نیست و میتوان گفت این سیستمها در دستهی سیستمهای توصیهگر قرار نمیگیرند.
در بین نمونههای غیرفارسی نیز سایتهایی با امکانات مشابه نمونههای فارسی مذکور موجود است .[10-8]
علاوه بر آنها، در سایت آمازون سرویسی وجود دارد که در آن، کالاهای موجود در فروشگاه بر اساس حساب کاربری فیسبوک4 و یا توییتر5 فرد، برای خرید هدیه به افراد هدیهگیرنده پیشنهاد میشوند .[11] در این سایت برای پیشنهاد کالا به کاربر، به اطلاعات حساب کاربری فیسبوک یا توییتر افراد نیاز است و شباهت بین کاربرانِ مشابه در آن در نظر گرفته نمیشود.
برخلاف سیستمهای توصیهگر هدیه موجود، سیستم توصیهگری که در این مقاله ارائه میشود، پیشنهادهای خود را متناسب با شخصیت و سلیقهی هدیهگیرنده و هدیهدهنده و بدون نیاز به حسابهای کاربری افراد در شبکههای اجتماعی ارائه میدهد. همچنینشباهت بین افرادِ همسلیقه نیز در پیشنهاد کالا دخیل است. درحالیکه در بین وبسایتهای موجود در داخل و خارج از کشور، نمونهای که بتواند پیشنهادهایی منطبق با شخصیت افراد و با درنظر گرفتن شباهت بین کاربران ارائه دهد، یافت نشد.
سرویس پیشنهاد هدیهای که در این مقاله ارائه میشود، میتواند کاربران را در انتخاب هدیهای مطلوب که متناسب با مشخصات فردی و شخصیت هدیهگیرنده و هدیهدهندهی موردنظر است، درکمترین زمان ممکن، یاری و راهنمایی کند. در ادامه مقاله، ابتدا در بخش 2 سیستمهای توصیهگر و انواع آنها معرفی میگردند. سپس در بخش 3، سیستم توصیهگر هدیه ارائه شده در این مقاله، معرفی میشود. در بخش 4 نتایج ارزیابی سیستم ارائه میشود و در بخش 5 مقاله نتیجهگیری میشود.
.2 سیستمهای توصیهگر و انواع آنها
امروزه کاربران اینترنت در میان حجم عظیمی از داده و اطلاعات قرار گرفتهاند و مسئلهی سربار اطلاعات یکی از اصلیترین مشکلات کاربران هنگام استفاده از اینترنت است. سیستمهای توصیهگر، سیستمهایی هستند که با تحلیل تفکر و رفتار کاربران و گروهبندی آنها به دستههای مشابه، آنان را برای رسیدن به گزینهها و اقلام مورد علاقهشان، میان حجم عظیمی از اطلاعات و انتخابهای ممکن هدایت میکنند؛ به این ترتیب نزدیکترین کالا یا خدمت یافته شده و به کاربران پیشنهاد میشود .[22-12] سیستمهای توصیهگر، پیشنهادات خود را با سه روش تهیه میکنند و بر همین اساس هم به سه دسته تقسیم میشوند.
الف - سیستمهای مبتنی بر پالایش محتوامحور:6 در این سیستمها، تمرکز روی اقلامی - کالا، خدمت، صفحهی وب و غیره - است که کاربر قبلاً بهنوعی به آنها ابراز علاقه کرده است. در واقع در این روش، اقلام پیشنهادی به کاربر، آنهایی هستند که با اقلام مورد علاقهی او شباهت دارند .[22-12]
ب - سیستمهای مبتنی بر پالایش مشارکتی:7 میتوان گفت پالایش مشارکتی، پراستفادهترین روش برای پیشنهاد اقلام در سیستمهای توصیهگر کنونی است. اصل و اساس این روش این است که »کاربران مشابه به احتمال زیاد انتخابهای مشابهی خواهند داشت.« در پالایش مشارکتی، کاربران مشابه با کاربر هدف که باید کالایی به او پیشنهاد شود، بر اساس معیارهای مختلفی مثل اطلاعات فردی، خریدهای قبلی و غیره شناسایی میشوند. سپس کالاهای موردعلاقهی آنها به کاربر هدف پیشنهاد میگردد. مسئلهی مهم در این نوع از سیستمهای توصیهگر، انتخاب یک معیار شباهت مناسب بین کاربران است .[22-12]
ج - سیستمهای مبتنی بر پالایش ترکیبی: این سیستمها ترکیبی از روشهای محتوامحور و پالایش مشارکتی هستند. یعنی در سیستمهای ترکیبی، از هر دو روش پالایش محتوامحور و پالایش مشارکتی استفاده میشود .[22-12]
.3 سیستم پیشنهادی برای توصیه هدیه
از معضلاتی که افراد حین خرید هدیه با آن مواجه میشوند، انتخاب هدیهای مناسب با شخصیت هدیهگیرنده است به نحوی که مورد پسند هدیهدهنده نیز قرار گیرد. از طرفی انتخابها و سلیقهی افراد ارتباط مستقیمی با شخصیت آنها دارد. در این مقاله سیستم توصیهگر هدیهای ارائه میشود که با توجه به این موضوع و با در نظر گرفتن این مطلب که افراد با شخصیتهای مشابه احتمالاً سلیقهی مشابهای دارند و کالاهای یکسانی را میپسندند، اقدام به پیشنهاد مناسبترین کالاها میکند.
در واقع در این سیستم، پیشنهاد هدیه بر اساس شخصیت هدیهگیرنده و هدیهدهنده و با یافتن کالاهایی که کاربران مشابه با این شخصیت پسندیده و یا خریداری نمودند، صورت میگیرد. پیش از این، چنین سیستمی که بتواند بر اساس شخصیت افراد و شباهت بین شخصیتها و سلیقهها هدیهای مناسب پیشنهاد دهد، طراحی و پیادهسازی نشده است.
هدف از طراحی و پیادهسازی این سیستم این است که کاربران بتوانند بدون سردرگمی و اتلاف وقت، هدیهای متناسب با شخصیت هدیهگیرنده برای وی بیابند. برای اینکه بتوان از همهی بخشهای سرویس پیشنهاد هدیه استفاده کرد نیاز است کاربری که میخواهد از این سرویس استفاده کند قبلاً به تعدادی کالا امتیاز داده باشد.
