بخشی از مقاله
چکیده
تکنولوژي آموزشی1فرایندي نوین در زمینه ي آموزش و پرورش است که با هدف تسهیل یادگیري و حل مسائل آموزشی در سطح کاربردي بکار می رود. تکنولوژي آموزشی شامل دو جزءاصلی است :
1. جزء نرم افزاري 2محتوایی : شامل روشها، دستورالعملها، الگوها، راهبردها، طبقه بندیها و ....
2. جزء سخت افزاري:3 شامل ابزار، وسایل، دستگاهها و رسانهها.
که در این پژوهش ما با روش تحقیقی کتابخانه اي و با هدف برگزیدن بهترین روش و متدها4 براي مدرسین و دانش آموزان مقطع ابتدایی بر گزینه ي اول یعنی بعد نرم افزاري تکنولوژي آموزشی تمرکز می کنیم.
مقدمه
در جوامع بدوي آموزش ، بیشتر از طریق خانواده ها انجام می شد و جنبه غیر رسمی داشت. با گذشت زمان درکشورهاي مختلف، نظام هاي آموزشی رسمی با ساختار بسیار منظم و برنامه ریزي شده، شکل گرفت. در ایران با وجود تاریخ و تمدن کهن سیستم آموزشی در طول تاریخ دچار تحول گردیده و تحولات بسیار وسیعی در مقاطع مختلف رخ داده است.
همچنین مفاهیمی مانند سوادآموزي، کارآموزي، بار آوردن، پروردن، تأدیب، اجتماعی کردن، و... نیز جزئی از »آموزش و پرورش« محسوب میشوند یا با آن همپوشی دارند. درباره ي مفهوم »آموزش و پرورش« باید در نظر داشت که »آموزش و پرورش« منحصر به افراد، زمان، مکان، یا عمل خاصی نیست. یعنی به طور مشخص»آموزش و پرورش« منحصر به مدرسه، کودکان، یا آموزش دروس خاصی نیست، بلکه »آموزش و پرورش« براي همه، و در هر زمانی - ز گهواره تا گور - و هر مکانی است
تکنولوژي آموزشی، یکی از اساسی ترین امور در امر یادگیري و آموزش و پرورش است و با استفاده از تکنولوژي روز دنیا می توان تا حد چشم گیري سطح یادگیري را ارتقاء داد و در نتیجه سطح آگاهی جامعه را بالا برد. تکنولوژي آموزشی ابزار و روش هایی در اختیار دست اندرکاران تعلیم و تربیت قرار می دهد تا آن ها را براي غلبه بر مسائل و مشکلات آموزشی تجهیز کند. همچنین کاربرد تکنولوژي آموزشی نقش مهمی را در پیشرفت تحصیلی و نیز در ارتقاء سطح یادگیري دانش آموز ایفا می کند.
تکنولوژي آموزشی مجموعه نظریه ها، روش ها و دستورالعمل هایی است که در طراحی، اجرا، ارزشیابی و حل مشکلات برنامه آموزشی به کار گرفته می شود. در واقع تکنولوژي آموزشی عبارت است از کاربرد دانش علمی در زمینه یادگیري و شرایط یادگیري به منظور بهبود اثر بخشی و کارایی تدریس و تعلیم. مسئله یادگیري به همین سادگی ها هم که بعضی ها فکر می کنند نیست.ممکن است افراد مطالب را از طریق تکرار متوالی یاد بگیرند اما باید بدانند راه هاي دیگري نیز براي یادگیري سریع تر و حفظ کردن بهتر مطالب وجود دارد.
در بسیاري از موارد به چشم میخورد که معلمان علی رغم این که از تدریس خود راضی هستند، اما به نتیجه ي دلخواهی که دارند دست نمی یابند، براستی علت این موضوع چه میتواند باشد؟ چرا دانش آموزان بجاي درك معانی مطالب، به حافظه خود فشار می آورند؟
در پاسخ به این سوالات میتوان بی توجهی معلمان به روش هاي یاددهی یادگیري یعنی به کار نبستن روش هاي فعال در آموزش را دلیل اصلی قلمداد نمود. به همین دلیل، کیفیت آموزشی در بسیاري از مدارس از سطح مطلوب برخوردار نیست و دانش آموزان اغلب مطالب را حفظ و پس از پایان یافتن امتحانات فراموش میکنند. بکارگیري روش هاي فعال سبب میشود تا یادگیري تا عمق جان دانش آموزان رسوخ کند و نه تنها یافته ها و کشفیات خود را فراموش نکنند بلکه در طول زندگی آن را بصورت کاربردي به کار ببرند و این امر تکنولوژي آموزشی را نیازمند باشد.
بیان مسئله
یکی از مشکلات مهم و اساسی در نظام آموزش و پرورش خصوصاٌ در کشور ما، به کار نگرفتن روش هاي تدریس نوین در آموزش است. به همین سبب گاهی کیفیت آموزشی از سطح مطلوب برخوردار نیست و دانش آموزان علاقه زیادي به تحصیل نشان نمی دهند. یکی از دلائل آن عدم آشنایی معلمان با روش هاي نوین تدریس است.
روش تدریس فعال ونوین که در آن مشارکت دانش آموز و معلم را می طلبد و به جاي انتقال مطالب به دانش آموز ، به افزایش توانایی یادگیرنده در فرآیند یادگیري عنایت دارد. به دلایل متعدد از جمله تاکید براصولی از کلیات نظام آموزش و پرورش کشور و اهداف دوره هاي تحصیلی ، نگرش هاي جهانی ، رشد روز افزون تحقیقات ، سرعت فن آوري و تکنولوژي ، ضرورت کار بست تدریس فعال را می طلبد .
ادیان و رهبران مصلح اجتماعی نیز تاکید بر نوعی فعال سازي ذهن و جلوگیري از تقلید کورکورانه در اصول و روشهاي زندگی دارند ، لذا آموزش و تدریس هاي متکی بر روشهاي فعال خود گامی است در اشاعه و ترویج علم و پرورش انسانهاي آزاد و آگاه که می تواند در توسعه و فناوري مثمر ثمر باشد . در روش تدریس فعال سعی بر این است که فراگیر خود در کسب مفهوم سهیم باشد و از طرق مختلف به فعالیتهاي ذهنی ، علمی، فردي و گروهی وادار گردد.
به تبدیل دانش از مرحله پدیدهها یا تبدیل کشف روابط موجود میان پدیدهها به دستورالعملها یا دانش کاربردي، - تکنولوژي - گفته می شود. عمل تبدیل این علوم به قوانین کاربردي یا به کار بستن و به کار بردن علوم محض درهر رشته از علوم را تکنولوژي ان علم می نامند. تکنولوژي آموزشی دقیقا به همین معنا از اصول و راهبردهایی است که براي حل مسائل آموزشی در سطح کاربردي بهکار میرود. تکنولوژي آموزشی مانند تکنولوژي در هر یک از شاخههاي علمی دیگر، شامل دو جزءاصلی است :
1. جزء نرم افزاري محتوایی - : شامل روشها، دستورالعملها، الگوها، راهبردها، طبقه بندیها و ......
2. جزء سخت افزاري: شامل ابزار، وسایل، دستگاهها و رسانهها
تاریخچه تکنولوژي آموزشی در ایران نشان میدهد که در انتقال این تکنولوژي اغلب بر بعد سخت افزاري آن تأکید و از بعد نرم افزاري آن غفلت شده است که در این مقاله ما پژوهشگران سعی بر آن داریم تا به تشریحی دقیق از جزء نرم افزاري تکنولوژي آموزشی بپردازیم
روش و الگو
» روش در مقابل واژه ي لاتینی »متد « به کار می رود ، و واژه ي متد در فرهنگ فارسی » معین « و فرهنگ انگلیسی به فارسی »آریانپور « به روش، شیوه، راه، طریقه ، طرز، اسلوب معنی شده است . به طور کلی »راه انجام دادن هر کاري « را روش گویند .روش تدریس نیز عبارت از راه منظم، با قاعده و منطقی براي ارائه درس می باشد. هم اکنون به بیان تعریفی از انواع روش هاي موجود میپردازیم، به طورکلی روش ها را به دو دسته ي فعال یا نوین و غیر فعال یا سنتی تبدیل میکنند.
