بخشی از مقاله
چکیده:
مقاله پیش رو با هدف تبیین ارتباط بین کارکرد اقتصادي زنان روستایی با وضعیت توسعه پایدار نقاط روستایی به رشته تحریر درآمده است. در این پژوهش از روش هاي اسنادي، پرسشنامهاي و مشاهدهاي استفاده شده است. مدل آماري تجزیه به مؤلفههاي اصلی و اقتباس از مدل - پی، اس، آر - الگوي معمول در طبقهبندي وتحلیل دادهها است.
جامعه آماري این پژوهش را 8619 زن روستایی واقع در سنین فعالیت ساکن در564 روستاي بالاي 15 خانوار استان چهار محال وبختیاري تشکیل میدهد، تعیین حجم نقاط و خانوارهاي نمونه به روش نمونهگیري احتمالی طبقهبندي شده میباشد. چنانچه نتایج حاصل نشان میدهد کارکرد اقتصادي زنان روستایی از سویی متأثر از ساختارهاي مکانی- فضایی، و از سوي دیگر در ارتباطی معنا داري با عواملی چون میزان برخورداري از مهارتهاي عمومی و دسترسی یا کنترل بر منابع و عوامل تولید است.
ارتقاء سطح تحصیلات و برگزاري دورههاي مختلف آموزشی ترویجی به همراه فراهم ساختن زمینه افزایش دسترسی، کنترل وحتی تملک زنان روستایی بر منابع و عوامل تولید با ارائه راهکارهایی چون، عرضه تسهیلات بانکی ارزان قیمت و..... از جمله راهکارهایی است که انتظار میرود با اجراي آنها زمینه ارتقاء کارکرداقتصادي زنان روستایی در فرایند توسعه پایدار بیش از پیش فراهم گردد.
-1 مقدمه:
-1-1 طرح مسئله
یکی از عوامل اصلی توسعه، منابع انسانی است که از آن تحت عنوان سرمایه انسانی توسعه یاد می شود. در تعریف توسعه انسانی آمده است که توسعه انسانی روندي است که طی آن امکانات افراد بشر افزایش مییابد.هر چند این امکانات با مرور زمان ممکن است اساساً دچار تغییر در تعریف شود اما در کلیه سطوح توسعه، مسئله بنیادین براي مردم عبارت از برخورداري از زندگی طولانی همراه با تندرستی، دستیابی به دانش و توانایی نیل به منابعی که براي ایجاد زندگی در سطح مناسب لازم است.
در این راستا زنان نیز به عنوان بخشی از جامعه انسانی به واسطه امکاناتی که براي توسعه فراهم می آورند و خدماتی که به جامعه ارائه می دهند از عوامل موثردر توسعه جامعه محسوب می گردند.در این بین و در فرایند توسعه پایدار، نقش و کارکرد اقتصادي زنان روستایی بیش از دیگر زنان این سرزمین، مرهون شرایط محیطی و متأثر از عوامل وعناصر جغرافیایی1 چندي، دستخوش تغییر وتحول بوده است.
چنانچه در مواقعی استیلاي شاخصهاي ناپایداري - عقب ماندگی - در فضاي روستایی باعث شده تا علی رغم گستردگی مشارکت زنان در فعالیتهاي روزانه، همواره بعنوان اقشاري آسیب پذیر، در تله اي از محرومیت، شامل بی قدرتی، ضعف جسمانی و فقرگرفتار ماندند.
محرومیتی که بالطبع کارکرداقتصادي ایشان را در فرایندتوسعه پایدار به شدت تنزل بخشیده است.بر این اساس، درمقاله پیش رو با توجه به اصل علیت در چهارچوب یک مطالعه تحلیلی- توصیفی، ضمن سطح بندي وضعیت توسعه پایدار در نقاط روستایی منتخب استان چهارمحال و بختیاري، نقش و کارکرد اقتصادي زنان در شرایط محیطی موجود2 - به لحاظ میزان پایداري توسعه - مشخص و همبستگی بین برخی از عوامل مؤثر در ارتقاء شأن ومنزلت ایشان به محک آزمون نهاده شده است.
-2-1 اهداف پژوهش:
به طور کلی مهمترین اهداف این پژوهش به شرح زیر است:
الف - تعیین وضعیت توسعه پایدار در نقاط روستایی منتخب ومستقر در قلمرو جغرافیایی تحقیق.
ب - تبیین کارکردهاي اقتصادي زنان روستایی چهارمحال و بختیاري در سطوح متفاوت پایداري وعوامل مؤثر در آن
-3-1 پرسش پژوهش:
این مقاله درصدد پاسخگویی به پرسش زیر است:
کارکرد اقتصادي زنان روستایی استان چهارمحال و بختیاري در شرایط محیطی موجود - به لحاظ میزان پایداري توسعه - چگونه و متأثر از چه عواملی است؟
-1 مشتمل برجمیع عوامل وعناصر طبیعی و انسانی
-2 شرایط عمومی حاکم برمکان و فضاي زیست انسان،شامل محیط طبیعی- اکولوژیکی، اجتماعی- اقتصادي وکالبدي.
-4-1 روش پژوهش:
در این پژوهش به منظور دستیابی به اطلاعات وجمع آوري داده ها از روشهاي اسنادي1، پرسشنامهاي2 و
مشاهدهاي استفاده شده است، ضمن اینکه مدل آماري تجزیه به مؤلفه هاي اصلی3 و اقتباس از مدل - فشار، وضعیت موجود و واکنش - الگوي معمول در طبقه بندي وتحلیل داده ها بوده است.
جامعه آماري این پژوهش را8619 زن روستایی واقع در سنین فعالیت ساکن در564 نقطه روستایی بالاي 15 خانوار استان چهار محال وبختیاري تشکیل می دهد، تعیین حجم نقاط و خانوارهاي نمونه به روش نمونه گیري احتمالی طبقه بندي شده انجام گرفته است.
-5-1 شاخصها و متغیرهاي پژوهش:
شاخصها و متغیرهاي معرّف میزان توسعه پایدار وکارکرد هاي اقتصادي زنان روستایی که مبناي تنظیم پرسشنامه هاي مورد نیاز قرارگرفته است، به شرح مندرج در جداول شماره - 1 - و - - 2 می باشد.
جدول شماره - - 1 متغیرها وشاخصهاي ساختاري معرّف توسعه پایدار روستایی در قلمرو تحقیق
1 نرخ رشد جمعیت
2 نرخ اشتغال
3 مهمترین منبع آب کشاورزي - کمیت وکیفیت -
4 مهمترین منبع آب شرب - کمیت وکیفیت -
5 انواع غالب واحدهاي بهره برداري
6 متوسط واحدهاي بهره برداري
7 ساختار کشاورزي - سنتی، نیمه مکانیزه تا کاملاً مکانیزه -
8 دسترسی به خدمات عمومی
9 قابلیت توریستی - فاقد قابلیت، محلی، منطقه اي، ملی -
