بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بیماری های قارچی فرصت طلب
اسلاید 2 :
مخمرها (Yeast) و مخمر مانندها (Yeast like) ، ارگانیسم های قارچی تک سلولی هستند که به وسیله عمل جوانه زدن تکثیر می یابند. با توجه به طرز تولید مثل غیر جنسی در رده بلاستومایست قرار می گیرند و بر حسب نوع تولید مثل جنسی، آسکومایست و یا بازیدیو مایست می باشند. و آنهایی که فاقد تولید مثل جنسی می باشند در دسته قارچ های ناقص (دوترومایکوتا) قرار می گیرند.
اسلاید 3 :
مخمرها ذاتاً بیماری زا نبوده بلکه ناتوانی و تغییراتی در سیستم دفاعی بدن و پاره ای عوامل دیگر زمینه را برای حمله مخمر به بافت میزبان فراهم می سازد. از میان مخمرها کاندیدا آلبیکانس در مقایسه با سایر مخمرها واجد بیشترین قدرت بیماری زایی است.
برخلاف کپک ها، در مورد مخمرها خصوصیات مرفولوژیک در تشخیص گونه ها از اهمیت کمتری برخوردار است و مشخصات فیزیولوژیک بیشترین ارزش را در تشخیص انواع مخمرها دارد. مخمرهای مهم بیماری زا در انسان مجموعاً در 6 جنس قرار می گیرند و کلاً جز رده بلاستومایست (قارچ های ناقص) می باشند.
اسلاید 4 :
جنس کریپتوکوکوس : تک سلولی، جوانه دار، تکثیر به وسیله بلاستوکونیدیا، دارای کپسول پلی ساکاریدی، غالباً اوره آز مثبت، فاقد رنگدانه کاروتنوئید، جاذب اینوزیتول، فاقد قابلیت تخمیر قندها ( مانند کریپتوکوکوس نئوفورمنس)
جنس مالاسزیا : اغلب تک سلولی، جوانه دار، تکثیر به وسیله بلاستوکونیدیا، فاقد قابلیت تخمیر قندها، قادر به ایجاد میسلیوم های کوتاه به وسیله به هم پیوستن سلول ها.
جنس رودوتورولا : تک سلولی، جوانه دار، به ندرت ایجاد کننده میسلیوم کاذب، کپسول دار، فاقد قابلیت جذب اینوزیتول، فاقد توانایی تخمیر قندها و قادر به ایجاد رنگدانه کاروتنوئید.
جنس کاندیدا : تکثیر به وسیله بلاستوکونیدیا، ایجاد میسلیوم کاذب و حقیقی، اوره آز منفی ( مانند کاندیدا آلبیکانس و کاندیدا دابلی نینسیس).
جنس ترایکوسپورون : تکثیر به وسیله بلاستوکونیدیا و آرتروکونیدیا، ایجاد میسلیوم حقیقی و کاذب.
جنس تورولوپسیس : تکثیر به وسیله بلاستوکونیدیا، دارای کپسول، اوره آز منفی، فاقد پیگمان کاروتنوئید، میسلیوم ایجاد نکرده، اینوزیتول را جذب نمی کنند ( مانند کاندیدا تورولوپسیس - گلابراتا)
گونه های مالاسزیا، ساپروفیت هایی هستند که در ترشحات غنی از لیپید وجود دارند. بیماری های مربوط به این جنس در فصل مربوط به بیماری های قارچی سطحی عنوان شده است.
اسلاید 5 :
کاندیدیازیس Candidiasis
اسامی مترادف : کاندیدوز، مونیلیاز، موگه
کاندیدیازیس بدون شک یکی از مهمترین و شایع ترین بیماری های قارچی فرصت طلب در انسان است. عفونت به صورت حاد، تحت حاد یا مزمن در پوست، ناخن، مخاط واژن، برونش، ریه و دستگاه گوارش دیده می شود. گاهی نیز منتشر می گردد و کلیه، ریه، کبد، قلب و غیره را گرفتار می سازد. واکنش میزبان در برابر بیماری از یک خارش و التهاب مختصر تا فرم مزمن، حاد چرکی یا گرانولوماتوز در تغییر است
اسلاید 6 :
عامل بیماری، اکولوژی و انتشار :
مهمترین عامل بیماری کاندیدا آلبیکانس می باشدکه ساکن طبیعی دستگاه گوارش، مخاط دهان و واژن است. از آنجایی که گونه های کاندیدا آندوژن می باشند، بیماری حاصل از آنان به صورت عفونت فرصت طلب تظاهر می کند. سابقاً این عوامل به نام مونیلیا (Monilia) موسوم بودند ولی امروزه ثابت شده است که مونیلیا مرحله آنامورف قارچی به نام نوروسپورا بوده و در حقیقت اصلاً مخمر نمی باشد
سایر عوامل بیماری زا در کاندیدیازیس عبارتند از :
کاندیدا گلابراتا، کاندیدا تروپیکالیس، کاندیدا کروزه ای، کاندیدا پارپسیلوزیس، کاندیدا گیلر موندی، کاندیدا استلاتوئیده و .
اسلاید 7 :
منبع غالب عفونت در همه اشکال بالینی گونه های کاندیدا خود بیمار بوده و مهمترین فاکتور لازم برای ایجاد بیماری مهاجم، کاهش سد ضد کاندیدیایی خود میزبان می باشد. انتقال از راه دستگاه گوارش به جریان خون مستلزم رشد بیش از اندازه تعداد مخمرهای کومونسال در محل زیست آنها بوده و توسط از بین رفتن سلامت مخاط دستگاه گوارش ترغیب می شود. بنابراین منبع کامنسال اندوژن شایع ترین منشاء برای عفونت ناشی از گونه های مختلف کاندیدا به شمار می رود. اهمیت منبع اگزوژن جهت انتقال کاندیداها از آن و ایجاد عفونت بستگی زیادی به ماهیت بیماری ایجاد شده دارد.
توزیع سنی و جنسی و نیز روند کلینیکی کاندیدیازیس به طور قابل توجهی تحت تاثیر عوامل مساعد کننده و بیماری زمینه ای بیمار است.
عوامل زیر تعادل طبیعی بین کاندیدا و میزبان را دچار اختلال کرده و منجر به ایجاد علائم پاتولوژیک می شوند :
اسلاید 8 :
سن : در زمانی که هنوز فلور طبیعی پوست و مخاط کاملاً تثبیت نگردیده است، به علت فقدان عوامل محدود کننده ممکن است شاهد بروز علائم بالینی ( مثل تراش و بثورات قنداقی) باشیم که در بچه های طبیعی و سالم حتی بدون درمان نیز به سرعت از بین می روند. همچنین در کهن سالگی نیز به علت کاهش قابلیت تحریک پذیری و تکثیر لنفوسیت های T و در نتیجه کاهش تعداد آن ها و ضعف CMI موارد کاندیدیازیس مخاطی افزایش می یابد.
اسلاید 9 :
تغییرات فیزیولوژیک : حاملگی باعث تغییر مقادیر و نوع کربوهیدرات های موجود در اپیتلوم واژن و در نتیجه منجر به افزایش تعداد کاندیداها شده که آن نیز می تواند موجب بروز علائم بالینی بارز واژینیت کاندیدایی شود. استفاده از استروئیدها در مردان و زنان باعث افزایش تعداد کاندیداها می شود. این مساله در کسانی که دچار اختلالات غدد داخلی (دیابت) هستند نیز صادق است. در این افراد تعداد فلور طبیعی پوست بالا بوده، افزایش تعداد ارگانیسم ها منجر به کلنیزه شدن بهتر آن ها در اعضاء مختلف چون مخاط دهان، روده و واژن گشته و شرایط ایجاد عفونت فرصت طلبی را در آن ها فراهم می کند.
اسلاید 10 :
استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها : مصرف داروهای آنتی باکتریال، باعث کاهش و تغییر فلور باکتریایی شده که آن نیز منجر به ازدیاد تعداد کاندیدا می گردد. شواهد نشان می دهد که اثر سوء آنتي بیوتیک ها روی بافت میزبان، باعث مساعدت در حمله و تهاجم کاندیدا گشته و از طرف دیگر رشد کاندیدا را تحریک می نماید.
اسلاید 11 :
معلولیت عمومی و بیماری های ناتوان کننده : معمولاً شدت و مدت ابتلا به کاندیدیازیس با شدت بیماری زمینه ای ارتباط دارد. مثلاً آویتامینوز خفیفی که در افراد مسن رخ می دهد ممکن است ایجاد تراش یا پرلش کند. ارتباط کاندیدیازیس با دیابت، بیماری های دریچه ای قلب، بیماری های مزمن، بدخیمی های مختلف کاملاً ثابت شده است. عوامل ایمونوساپرس، سایتوتوکسین ها و سایر داروهای موثر بر دفاع طبیعی بدن میزبان نیز در ایجاد بیماری توسط کاندیداها و دیگر فرصت طلب ها نقش دارند.
اسلاید 12 :
عوامل یاتروژنیک و شکست سد دفاع طبیعی : در هنگام به کار بردن کاتاتر جهت تزریقات وریدی، دیالیز، اعمال جراحی، تزریقات داخل جلدی، عضلانی، وریدی احتمال بروز کاندیدیازیس افزایش می یابد. در افراد معتاد عفونت کاندیدایی محل تزریق، دریچه های قلب و شش ها شایع بوده و یا در اثر شکستن سد طبیعی پوست، مانند تصادف، سوختگی، ضربه، زخم های ناشی از اسلحه یا کارد ممکن است شاهد این بیماری باشیم.
اسلاید 13 :
اشکال بالینی :
شاید اغراق نباشد اگر گفته شود که کاندیدا یکی از معدود عوامل عفونی است که می تواند انسان را به صور بسیار متنوعی، تحت تاثیر خود قرار داده و در این راستا تنها عامل سیفلیس است که می تواند با آن برابری کند. کلیه بافت ها و اعضاء می توانند مورد تهاجم قرار گرفته و مطالعات آسیب شناسی نیز همانند اشکال کلینیکی آن، متنوع است.
اسلاید 14 :
الف- عفونت های مخاطی
دهان
برفک یا تراش : شایع ترین شکل کاندیدیازیس بوده و با رشد فوق العاده و کلنیزاسیون کاندیدا آلبیکانس و کاندیدا دابلی نینسیس در دهان آغاز می شود. امروزه ثابت شده، تا زمانی که فلور طبیعی دهان نوزادان تثبیت نشده باشد، این ارگانیسم قادر به ایجاد ضایعه خواهد بود. در این ضایعه، غشاء کاذب سفید، کرم تا خاکستری رنگی که متشکل از میسلیوم و سلول مخمری است، سطح زبان، کام، مخاط دهان و لب ها را می پوشاند. در صورتی که این غشاء برداشته شود، زیر آن به صورت سطحی قرمز، ملتهب و مرطوب برجا خواهد ماند. اگرچه این غشاء به سختی غشاء دیفتری نیست ولی گاهی به قدری سخت و فشرده می گردد که باعث درد و اشکال در عمل بلع گردیده و یا ایجاد اشکال در عمل تنفس نوزاد می نماید.
اسلاید 15 :
در این ضایعه، غشاء کاذب سفید، کرم تا خاکستری رنگی که متشکل از میسلیوم و سلول مخمری است، سطح زبان، کام، مخاط دهان و لب ها را می پوشاند.
اسلاید 17 :
گاهی ضایعات زبان همراه با هیپرتروفی پرزهای آن بوده و زبان منظره مویی پیدا می کند که اصطلاحاً به زبان مودار سیاه (Black hairy tongue) موسوم است. این موارد بیشتر در درمان با آنتی بیوتیک ها مشاهده شده و به نام گلوسودینا (کاندیدیازیس آتروفیک حاد) و زبان آنتی بیوتیک نیز نامیده می شود. برفک مزمن، نشان دهنده یک اختلال آناتومیک یا اختلال در سیستم پلی آندوکرینی و یا بیماری های زمینه ای است که باعث ناتوانی دفاع طبیعی گردیده است.
در بزرگسالان به دنبال آویتامینوز به ویژه کمبود ریبوفلاوین، دیابت و دیگر اختلالات اندوکرینی، نئوپلازی پیشرفته، مصرف طویل المدت آنتی بیوتیک و استروئیدها دیده می شود. بیماری در کودکان عمدتاً به دنبال اپیدمی در مهدکودک ها (از طریق پرستاران) و یا به هنگام تولد و عبور از کانال زایمان مادر آلوده، پیش می آید. درمان مادر طی هفته های آخر بارداری، از احتمال آلودگی نوزاد خواهد کاست.
اسلاید 18 :
گاهی ضایعات زبان همراه با هیپرتروفی پرزهای آن بوده و زبان منظره مویی پیدا می کند که اصطلاحاً به زبان مودار سیاه (Black hairy tongue) موسوم است. این موارد بیشتر در درمان با آنتی بیوتیک ها مشاهده شده و به نام گلوسودینا (کاندیدیازیس آتروفیک حاد) و زبان آنتی بیوتیک نیز نامیده می شود.
اسلاید 19 :
استوماتیت : در صورتی که بیماری زمینه ای موجود نباشد، استوماتیت بزرگسالان عمدتا در نتیجه دندان های مصنوعی که به درستی روی آرواره ها قرار نگرفته باشند و یا به علت سطح پایین بهداشتی، رخ می خورد. کاندیدا روی دندان های مصنوعی رشد کرده و تجمع مواد سمی در زیر آن ها موجب التهاب می گردد.
پرلش : ضایعات اریتماتوز در زوایای دهان است که معمولاً دوطرفه، زخمی، قرمز رنگ و اغلب پوسته دار بوده و غالباً با کاندیدیازیس دهانی توام است.
اسلاید 20 :
پرلش : ضایعات اریتماتوز در زوایای دهان است که معمولاً دوطرفه، زخمی، قرمز رنگ و اغلب پوسته دار بوده و غالباً با کاندیدیازیس دهانی توام است.
