بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسمه تعالی
روانشناسی کودکان استثنایی
اسلاید 2 :
کودکان نابینا و کم بینا
اسلاید 3 :
تعریف
از هر 1000کودک یک کودک نارسایی های بینایی انقدر شدید دارند که قابل اصلاح نیستند.
شیوع نقص های بینایی: 4کودک از 10000 کودک (وزارت آ.پ آمریکا 2013)
نقص بینایی(معلولیت بینایی):
ضعف حس بینایی یا نابینایی کامل.
در یادگیری دانش آموز به شدت اثر می گذارد.
بر اساس توانایی انها در استفاده از حس بینایی به دو گروه بزرگ تقسیم میشوند: کودکان قانونا نابینا
کودکان کم بینا
اسلاید 4 :
کودکان قانونا نابینا(نقص بینایی یا معلولیت بینایی): بینایی کمتر از 20 روی 200
کودک از فاصله 60 سانتیمتری میتواند اشیایی را ببیند که افراد سالم از فاصله 600 س می بینند.
می تواند نسبت به نور یا تاریکی حساس باشد و شاید تاحدی بتواند چیزهایی را ببیند.
کودکان کم بینا: (قبلا نیمه بینا نامیده میشدند): دید 20 روی 70 تا 20 روی 200 (با بهره گیری از تکنولوژی پیشرفته و روشهای مختلف اموزشی ،از طریق بینایی نیز میتوانند یادگیری داشته باشند.
تفاوت (نابینا و کم بینا) از نظر آموزشی:
کودکان نابینا: از حس لامسه یا شنوایی خود استفاده می کنند.
کودکان کم بینا: از حس بینایی خود ولی به کمک تکنولوژی استفاده میکنند.
اسلاید 5 :
مشکلات ادراک بصری
مشکلات ادراک بصری( ادراک دیداری) :
تمییز بصری (تفکیک بصری، تبعیض دیداری)- جهت یابی بصری- حافظه بصری- تعقیب بصری- ادغام بصری حرکتی.
اسلاید 6 :
تمیز بصری: توانایی نگاه کردن به اشیا یا تصاویر و کشف شباهت ها یا تفاوت های آنها.
جهت یابی بصری: تشخیص اشیای سه بعدی و عدم تشخیص همان اشیا در عکس های دوبعدی.
حافظه بصری: به یاد آوردن آنچه دیده شده است ، حداقل به مدت چند ثانیه.
تعقیب بصری: مهارت در دنبال کردن اشیا با چشم.
ادغام بصری-حرکتی: هماهنگ کردن حرکات چشم و حرکات دست.
ساختمان چشم (دوربین مغز)
مغز
بینایی به سه چیز متکی است تجربه
سالم بودن چشم
فرایند ادراک بصری:
وارد شدن نور به چشم افتادن روی شبکیه رسیدن به مغز (از طریق عصب بینایی) تفسیر اطلاعات در مغز
اسلاید 8 :
چرا 2 انسان که چشم های سالم و عادی دارند ممکن است یک تجربه بینایی واحد را به شیوه ای متفاوت تفسیر کنند؟
1. سابقه یادگیری آنها متفاوت است.
2. در زندگی تجربه های متفاوتی داشته اند.
علت ناکارآمد بودن اعضای چشم
عوامل ارثی- نابهنجاری- بیماری- تصادف یا هر علت دیگری
عنبیه : (مانند دیافراگم دوربین عکاسی) ، برای تنظیم نور واردشده به چشم ، انقباض و انبساط پیدا می کند.
عدسی: پشت عنبیه .نور بازتاب شده از اشیا را روی شبکیه متمرکز می کند.
شبکیه : اولین لایه درونی بافت پشت کره ی چشم- به نور حساسیت دارد-انرژی فیزیکی نور را به انرژی عصبی تبدیل می کند.
عضلات مژگانی: حالت عدسی را تغییر می دهند تا چشم بتواند روی اشیایی که در فواصل مختلف قرار دارند متمرکز شود.
اسلاید 9 :
علل نقص بینایی
وجود عارضه ها از لحظه تولد تا 5 سالگی : باعث ایجاد اختلالات بینایی شدید می شود.
علت های احتمالی نقص بینایی در کودکان : عارضه های ارثی تا بیماریهای عفونی، سرطان ، آسیبها و رویدادهای مختلف محیطی ، آسیب دیدگی شبکیه به علت زودرسی نوزاد ( با کم وزنی نوزاد به هنگام تولد ارتباط دارد).
برای معلمان : عارضه های بینایی مهم نیست ، عواقب آنها مهم است .یعنی نتیجه ی نقص بینایی ، محدودیت بینایی است .
اسلاید 10 :
نزدیک بینی و دور بینی
نزدیک بینی : چشم بزرگتر از حد معمول است . تصویر بجای اینکه روی شبکیه تشکیل شود، جلوی آن تشکیل می شود.
دور بینی : چشم ها بزرگتر از حد معمول است که مانع از این می شود که امواج نوری ورودی از تصویر، روی شبکیه به هم برسند.
جبران نزدیک بینی و دور بینی : عینک ها و لنز های طبی
آسیب به چشم یا تخریب چشم
رشد ناکافی چشم ، آسیب دیدن به آن ، خوب کار نکردن یک یا چند عضو چشم :
آب مروارید (cataract) : کدر شدن عدسی چشم که مانع از عبور نور کافی برای دیدن واضح می شود.
گلوکوما (glaucoma ) : فشار بیش از حد در داخل چشم در نتیجه ی مختل شدن یا مسدود شدن جریان آزاد مایع درون چشم و نقص بینایی مرکزی یا پیرامونی.
عملکرد ناصحیح عضلاتی که چشم ها را کنترل می کنند و حرکت می دهند :
اسلاید 15 :
نیستاگموس: حرکت سریع، غیر ارادی،به جلو و به عقب چشمها در یک جهت جانبی، عمودی یا گردشی.
استرابیسموس: ناتوانی در فوکوس کردن روی یک شی با هر دو چشم.
زیرا عدم تعادل ماهیچه های چشم باعث می شود یکی از چشم ها به طرف داخل یا خارج منحرف شود.
نقص های کورتیکال-ویژوال( کورتکسی -بینایی)(CVI)
عدم مشکل در چشم ها
کاهش بینایی در اثر آسیبهای شناخته یا ناشناخته به مغز
عملکرد ناصحیح بخش هایی از مغز در تفسیر اطلاعات بصری
علل CVI :
کمبود اکسیژن در هنگام تولد
ضربه ی مغزی
رشد ناصحیح مغز در اثر هیدروسفالی
عفونتهای دستگاه عصبی مرکزی
اسلاید 16 :
سایر مشکلات بینایی
آلبینیسم (زالی) : نقص بینایی بخاطر کمبود دانه های رنگی در چشم ها ، پوست و مو. که باعث نیستاگموس می شود.
ارثی است و تقریبا همه مبتلایان فوتوفوبیا (نور هراسی) دارند.
آمبلیوپیا : کاهش یا از دست رفتن بینایی به علت کار کردن کمتر چشم ضعیف تر.
در اثر استرابیسموس ،عدم تعادل در عملکرد عضلات چشم یا کدر بودن عدسی یا قرنیه به وجود می آید.
باعث خستگی چشم و ناتوانی در متمرکز کردن حواس می شود.
آستیگماتیسم : تصویر اشیا به علت ناهمواری یا غیر عادی بودن عنبیه یا سایر سطوح چشم به صورت یکنواخت روی شبکیه
تشکیل نمی شود. بعضی قسمتهای تصویر خوب و بعضی قسمتها مبهم و کدر هستند.
کور رنگی : دشواری در تشخیص بعضی رنگ ها از هم
رایج ترین نوع کور رنگی : کور رنگی قرمز –سبز
علت: عدم حضور یا شکل فیزیکی غیر عادی سلولهای مخروطی است.
رتینوپاتی دیابتیک : نقص بینایی در نتیجه ی خون ریزی ،یا رشد رگ های خونی جدید در منطقه شبکیه در اثر ابتلا به دیابت.
اسلاید 18 :
ویژگی های کودکان مبتلا به نقص های بینایی
در مقایسه با کودکان سالم رشد آهسته تری دارند.
به علت تعداد اندک آنها ،جمع آوری تعداد زیادی از این کودکان در یک مکان خاص دشوار است .
مختل شدن رشد شناختی به علت محدود شدن درک و فهم تجربه ها در نتیجه ی افت بینایی.
رشد زبانی : مفاهیم زبانی در آنها با خواندن یا اطلاعات بینایی تقویت نمیشود.
زبان این کودکان ظاهرا شبیه زبان کودکان سالم است ،اما این کودکان از کلماتی که مفاهیم عینی و ملموس را می رسانند، یا
سمبل آنها هستند، درک کمتری دارند.
در شکل گیری فرضیه ها درباره معنای کلمات سرعت کمتری نشان می دهند.
جبران حسی و ادراک : نظریه جبران حسی: اگر یک حس نقص پیدا کند، سایر حس ها بطور خودکار تقویت خواهندشد.
علت: به دلیل استفاده بیشتر از آنهاست.
تحقیقات: نشان نمی دهند که شنوایی یا حساسیت حس لامسه ی کودکان نابینا یا کم بینا قویتر از
شنوایی یا حساسیت لامسه ی کودکان بینا باشد.
اسلاید 19 :
سازگاری شخصی و اجتماعی
محدودیت در تحرک و محدودیت در کسب تجارب، در بعضی کودکان حالتی از انفعال و وابستگی بوجود می آورد.
وولف و همکارانش : دانش آموزان نابینا و کم بینا برای انجام کارهایی که باید آنها رانشسته انجام می دادند وقت بیشتری صرف می کنند.
سازگاری موفق( به منظورکمک به کودک در جهت غلبه بر احساس ناامیدی ) موارد زیر را شامل می شود :
تاکید بر آنچه فرد می تواند انجام دهد.
بها دادن به زمینه هایی از زندگی که فرد می تواند در آنها شرکت کند.
اگر از برخی جهات نامربوط در دستاوردها کاستی دیده شود ، از ارزش این دستاوردها کاسته نشود.
دردی که تحمل می شود یا مشکلی که وجود دارد باید قابل حل به حساب آید.
بهره گیری از درمان های پزشکی،یادگیری مهارت های جدید، انطباق محیطی، مورد تایید قرار گیرد.
فرد با محدودیتهایش کنار بیاید و با آنها زندگی کند.
تحقیقات درمورد عزت نفس این دانش آموزان: موفقیت تحصیلی و رفتار اجتماعی خوب باعث عزت نفس بالا می شوند نه برعکس.
اسلاید 20 :
مداخله زود هنگام
آموزش این کودکان باید زود آغاز شود زیرا تجربه های کودک در 5سال اول زندگی برای رشد بعدی او بسیار مهم هستند.
والدین و معلمان باید شرایطی فراهم آورند تا این کودکان بتوانند تجارب مشابه کودکان بینا داشته باشند.
مفهوم پایداری شی :
برای کودکان مبتلا به نقص بینایی درک پایداری اشیا کار آسانی نیست.
آموزش پایداری شی به این کودکان: آموزش ویژه و محیطی قانونمند و قابل پیش بینی لازم است تا آنها این مفهوم را یاد بگیرند.
تکنیک محو تدریجی ( فرل) :
با افزایش مهارت کودک در انجام دادن کارها ،کمک به او به تدریج کم و کمتر می شود.
معلمان و والدین باید به این کودکان فرصت دهند تا: خودش آنچه را که می خواهد انجام دهد و نباید نیاز های او را حدس بزنند.
آموزش استقلال : از نوزادی آغاز می شود .
تحقیق روی 13 کودک 40 ماهه مبتلا به اختلالات بینایی : اهمیت آغاز زود هنگام آموزش و پرورش آنها را نشان می دهد.