بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
عنوان درس: روش های نوین در اکتشاف مواد معدنی
مبحث: نمونه برداری اکتشافی در معادن
اسلاید 2 :
مباحث
مقدمه
نمونه برداری انواع ذخایر معدنی
دسته بندی ذخایر معدنی
ارتفاع(تراز) عیار
روش نمونه برداری از فضاهای زیرزمینی
نمونه برداری معدنی
اسلاید 3 :
مقدمه
نمونه برداری از ذخایر فلزی و کانی های صنعتی به منظور اکتشاف و ارزیابی صورت می گیرد.
در فاز اکتشاف جهت ارزیابی از خرده های حفاری، مغزه ها و بخش های مختلف ذخیره با فواصل مناسب نموه گرفته می شود.
عیار و ضخامت در محل(درجا) جهت کنترل پیوستگی کانی زایی و اقتصادی بودن و تعیین محدودیت های معدنکاری تعیین می گردد.
اسلاید 4 :
هدف از نمونه برداری در فاز اکتشاف
جهت تعیین فرادیواره و فرودیواره و تعیین محدویت های معدنکاری
علاوه بر برداشت نمونه از محدوده کانی زایی از بخش های کم عیار و گانگ نیز نمونه گرفته می شود.
زون های کم عیار و پر عیار تفکیک می گردند.
از نظر متالوژنی و فاز های کانی زایی زون ها تفکیک می شوند.
تعیین محدوده هایی که دارای عناصر مزاحم یا عناصر جانبی می باشند.
تعیین محدوده های جدید و قابل دسترس ذخیره
اسلاید 5 :
کنترل عیار
مهمترین کاربرد نمونه برداری در فاز اکتشاف کنترل عیار می باشد.
اهمیت کنترل عیار بویژه در بار ارسالی از معدن به صورت خوراک کارخانه فرآوری اهمیت دارد.
تا زمانی که در محدوده قابل معدنکاری هستیم اقدام به استخراج و ارسال مواد به کارخانه می گردد.
اسلاید 6 :
نمونه
نماینده قسمت یا جزئی از یک حجم بزرگ که مشخصات جامعه آماری را حفظ نماید.
نوع و تعداد نمونه های جمع آوری شده به پارامترهای زیر بستگی دارد:
1- نوع ذخیره معدنی، توزیع و اندازه دانه ها در بخش اقتصادی ذخیره
2- مرحله شناسایی نمونه
3-در دسترس بودن مستقیم گستره کانی زایی
4- سهولت جمع آوری نمونه-شرایط و طبیعت سنگ میزبان
5- هزینه جمع آوری نمونه و درآمد حاصل از ارزش ذخیره معدنی
اسلاید 7 :
مشخصات ذخایر معدنی جهت نمونه برداری
نحوه تشکیل و مورفولوژی ذخیره معدنی تاثیر قابل توجهی جهت تعیین چگالی شبکه و میزان نمونه برداری دارد. بر این اساس :
1- ذخایر رگه ای
محتوای باارزش کانی(فلز) در قسمت مابین سطوح محدود کننده قرار دارد.
ریز دانه بودن ذخیره نیاز به برداشت حجم بیشتر نمونه می باشد
رگه های باریک حساس به ترقیق می باشند
در اثر همراهی با گسل خوردگی و زون های فشارشی ترقیق در نمونه ها دیده می شود.
ارزیابی عیار حد اقتصادی به طور واضح وابسته به سنگ دیواره و رگه می باشد.
در صورت نوسان ضخامت رگه نیاز به سیستم بسته نمونه برداری می باشد.
در اثر تغییر ویژگی سختی و شکنندگی در طول رگه ها نمونه برداری طولی توصیه نمی شود.
نمونه برداری جهت طرح مناطق عمیغ تر با محدودیت قابل اجراست.
اسلاید 8 :
مشخصات ذخایر معدنی جهت نمونه برداری
نحوه تشکیل و مورفولوژی ذخیره معدنی تاثیر قابل توجهی جهت تعیین چگالی شبکه و میزان نمونه برداری دارد. بر این اساس :
1- ذخایر استراتیفرم
شامل ذخایر فلزات پایه می باشند و توسط ساختمانهای رسوبی و لایه بندی کنترل می شوند.
دارای ضخامت و سطح گسترش زیاد می باشند.
دارای شیب ملایم و شدیدا تکتونیزه می باشند.
عیار قابل پیش بینی دارند و تحت تاثیر مراحل تحرک دوباره، متامورفیسم و رگه زایی قرار گرفته اند.
تغییرات تدریجی جانبی عیار اجازه نمونه برداری با فاصله های زیاد را می دهد.
میزبان رسوبی دگرگون شده کار نمونه برداری را اسان نموده است(کم بودن نااوریبی در نمونه برداری)
عیار متوسط تا بالا باعث کاهش خطای نمونه برداری می گردد.
ارزیابی عیار حد به صورت تغییرات تدریجی می باشد و بویژه از فرادیواره جهت رسیدن به زون های کانی زایی نیاز به نمونه گیری زیاد می باشد.
اسلاید 9 :
مشخصات ذخایر معدنی جهت نمونه برداری
نحوه تشکیل و مورفولوژی ذخیره معدنی تاثیر قابل توجهی جهت تعیین چگالی شبکه و میزان نمونه برداری دارد. بر این اساس :
1- ذخایر رسوبی
شامل ذخایر زغال، سنگ اهن، پتاس، گچ و نمک می باشند.
مرز مشخص و بارزی با سنگ های منطقه دارد.
نوسانات تدریجی در شاخص های کیفی ذخیره وجود دارد.
نمونه برداری توسط میان لایه هایی از شیل کنترل می شود.
ضخامت رسوبات به صورت تدریجی قابل پیش بینی می باشدو نسبت میان لایه ها و گسترش آنها و گسل خوردگی با شیب کم باعث قطع شدگی می شود.
تغییرات عموی لایه به لایه عیار در نمونه برداری ملاحضه می گردد.
اسلاید 10 :
مشخصات ذخایر معدنی جهت نمونه برداری
نحوه تشکیل و مورفولوژی ذخیره معدنی تاثیر قابل توجهی جهت تعیین چگالی شبکه و میزان نمونه برداری دارد. بر این اساس :
1- ذخایر مس و مولیبدن پرفیری
ابعاد گسترده دارند و نیاز به نمونه برداری با حفاری الماسه وبا شبکه 50 تا 100متری دارند.
معمولا فرم غیر صفحه ای دارند.
عیار پائین و تغییرات عیار منظم دارند و نیاز به حجم زیاد نمونه می باشد.
از چاه های و آدیت های اکتشافی نیز استفاده می شود.
شدت تغییر کانی زایی به صورت سولفاید های پراکنده لکه ای و در رگچه ها دیده می شود.
وجود زون های شست و شوی، غنی شدگی سوپرژن و هیپوژن در عملیات نمونه برداری مورد توجه می باشد.
گانی زایی عیار بالا در سیستم شکستگی ها صورت گرفته است و توصیه می شود جهت چاه های اکتشافی به موازات شیب این شکستگی ها باشد.
زون های داخلی کانی زایی سولفیدها و التراسیون های فلزی سنگ دیواره مورد توجه برنامه نمونه برداری می باشد.
تغییرات در سنگ میزبان(لیتولوژی) باعث تغییر در تکرار حفاری ها و فاصله و عمق آنها می گردد.
اسلاید 11 :
مشخصات ذخایر معدنی جهت نمونه برداری
نحوه تشکیل و مورفولوژی ذخیره معدنی تاثیر قابل توجهی جهت تعیین چگالی شبکه و میزان نمونه برداری دارد. بر این اساس :
1- ذخایر زون های خرد شده و اپی ترمال
ساختار هندسی ضعیف و نامنظمی دارند.
ارزیابی میزان عیار حد ذخیره بسیار مشکل است.
وجود زون های تداخلی باعث کاهش عیار و حضور باطله ها باعث ترقیق ماده معدنی می شود.
زون های پر عیا ربسیار باریک و خطی می باشند و بلافاصله در مجاورت سنگ میزبان قرار گرفته اند.
پیوستگی رگچه ها بسیار کم و به صورت پلکانی قرار گرفته اند.
به خاطر وجود سنگ های هوازده و تکتونیزه نمونه برداری بسیار مشکل است.
عیار بسیار پائین دارند و جهت اطمینان بیشتر نمونه برداری بلوکی انجام می گیرد.
مقدرا فلز با ارزش همیشه قابل رویت نیست و با استفاده از روشهای غیر مستقیم کنترل می شود: کانی زایی پیریت، تورمالین، کربناتیزاسیون و.
توزیع عیار به صورت غیر نرمال می باشد و به سمت مقادیر بالا چوله است و توزیع عیار نااوریب می باشد.
اسلاید 12 :
مشخصات ذخایر معدنی جهت نمونه برداری
نحوه تشکیل و مورفولوژی ذخیره معدنی تاثیر قابل توجهی جهت تعیین چگالی شبکه و میزان نمونه برداری دارد. بر این اساس :
1- ذخایر تیپ می سی سی پی-میزبان کربناته استراباند
میزان اسفالریت و گالن باعث افزایش عیار فلزی تا 10 درصد شده است.
سولفاید به صورت دانه دشت تا توده ای قابل رویت و نمونه برداری انها اسان می باشد.
ارزیابی عیار حد اقتصادی ذخیره نسبت به سنگ های منطقه قابل تعیین می باشد.
فرم تخته ای دارند و نشان دهنده جایگزینی در محیط های رسوبی و محیط برشی سیمان شده می باشند.
ذخایر مطالعه شده شیب ملایم دارند و در سنگ میزبان کربناته و در محیط ارام تکتونیکی تشکیل شده اند
در روش استخراج اتاق پایه قابل نمونه برداری می باشند و حفاری هی سطحی جهت نمونه برداری مفید می باشند.
اسلاید 13 :
مشخصات ذخایر معدنی جهت نمونه برداری
نحوه تشکیل و مورفولوژی ذخیره معدنی تاثیر قابل توجهی جهت تعیین چگالی شبکه و میزان نمونه برداری دارد. بر این اساس :
1- ذخایر سولفیدی توده ای ولکانوژنتیک متصاعده
کانی زایی به صورت شبکه ای با عیار پائین همرا رگه های کوارتز و در سنگ های کلریتی و سریسیتی شده رخ داده است
تغییرات نوع فلز و عیار آن در جهت قائم در نومونه برداری مورد توجه می باشد.
شکل ذخیره بیشتر به صورت تخته ای می باشد.
گستر دگی قابل توجه ، عیار و شیب ملایم باعث شده معدنکاری ساده داشته باشند و به صورت حفاری عمیق مورد نمونه برداری قرار گیرند.
اسلاید 14 :
دسته بندی ذخایر معدنی
Carras,1987بر اساس هندسه فضائی(ژئومتری)، تغییرات توزیع عیار و ظریب تغییرات عیار به سه گروه A، B و C تقسیم شدند:
1- گروه A: ظریب تغییرات کم
A1: هندسه فضایی ساده-توزیع عیار ساده
نمونه: زغال، آهن، بوکسیت، لاتریت نیکل و مس استرتی باند
A2: هندسه فضائی ساده – توزیع عیار پیچیده
نمونه: مس پرفیری و طلای استوک ورک
روش های اماری کلاسیک و زمین امار در ارزیابی این ذخایر نتایج مشابه داشته ولی برای ذخایر A2 روش زمین امار مناسب تر است.
اسلاید 15 :
دسته بندی ذخایر معدنی
Carras,1987بر اساس هندسه فضائی(ژئومتری)، تغییرات توزیع عیار و ظریب تغییرات عیار به سه گروه A، B و C تقسیم شدند:
2- گروه B: هندسه فضایی پیچیده-توزیع عیار ساده وظریب تغییرات کم
نمونه: ذخایر فلزات پایه و ذخایر مس اسکارنی
ین ذخایر تمایل به داشتن مرزهای ناهموار دارند در گوشه ها و کناره ها ترقیق ذخیره شدید می باشد و پیچیدگی هندسه فضائی باعث ایجاد اشکال جهت استفاده از روش های زمین اماری ارزیابی ذخیره شده است.
اسلاید 16 :
دسته بندی ذخایر معدنی
Carras,1987بر اساس هندسه فضائی(ژئومتری)، تغییرات توزیع عیار و ظریب تغییرات عیار به سه گروه A، B و C تقسیم شدند:
3- گروهC: هندسه فضایی پیچیده-توزیع عیار پیچیده وظریب تغییرات زیاد
نمونه: ذخایر طلای آرکئن
این ذخایر در داخل و گوشه ها دچارترقیق ذخیره شده است و طبیعت پراکنده کانی زایی و شکل متغییر این ذخای ر باعث شده روش های آماری کلاسیک نتایج بهتر و لی همراه خطای زیاد ارائه دهد..
اسلاید 17 :
ارتفاع(تراز) عیار
موقعیت و مختصات محل نمونه برداری بر اساس نقاط مرجع نقشه برداری در دیواره تونل که به صورت افقی یا غیر افقی در نظر گرفته می شود.
این تراز حدودا 1 متر از کف تونل ارتفاع دارد و به اندازه محل روشن شدن چراغ کلاه یک نفر نشسته می باشد.
اسلاید 18 :
موقعیت های ممکن جهت نمونه برداری زیر زمینی
نمونه برداری زیر زمینی به صورت: لبپری، کانالی و حفاری الماسه گرفته می شود.
که از فضاهای زیر زمینی: راریزر های دسترسی، پیکره و رگه معدنی و از سطوح معدنکاری به صورت چالهای اکتشافی در جهت شیب، مخالف شیب لایه یا افقی نمونه گیری می شود:
اسلاید 19 :
نمونه برداری لبپری و کانالی از دیواره تونل
نمونه برداری از دیواره بین فرادیواره و فرودیواره گرفته شده و به تراز عیار دیواره نسبت داده می شود.
اسلاید 20 :
نمونه برداری لبپری و کانالی از سقف تونل
نمونه برداری از سقف با بازه های 10 متری گرفته می شود. تمام عیار ها به تراز عیار تونل نسبت داده می شود.
