بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
کلیات و مفاهیم پایه اختلالات مصرف مواد
اسلاید 2 :
اهداف آموزشی
1- آشنایی با اهداف برنامه ادغام
2- مفاهیم پایه در اختلالات مصرف مواد
3- آشنایی با انواع مواد
4- شناسایی و برقراری ارتباط با گروه های هدف
5- آشنایی با غربال گری تکمیلی و مداخلات مختصر
6- درمان در گروه های سنّی
اسلاید 3 :
عینیات آموزش
در پایان این جلسه شما قادر خواهید بود:
1- آشنایی با اهداف برنامه
2- نحوه شناسایی و برقراری ارتباط با گروه های هدف را تشریح کنید.
3- با مفاهیم پایه و انواع مواد آشنا شوید.
4- مهارت لازم برای اجرای غربال گری اولیه پیدا کنید.
5- با غربال گری تکمیلی و مداخلات مختصر آشنا شوید.
6- با کلیات درمان در گروه های سنی آشنایی پیدا کنید.
اسلاید 4 :
اهداف برنامه ادغام
ارایه خدمات مبتنی بر شواهد و استاندارد اختلالات مصرف مواد در سه حوزه
پیشگیری اولیه،
درمان و
کاهش آسیب
به صورت ادغام یافته در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه به منظور
ارتقای جامعیت خدمات نظام شبکه و
بهبود عدالت در دسترسی به خدمات
اسلاید 5 :
ده عامل خطرزای برتر بیماری ها در جهان
Source: WHO, 2002
1- وزن کم
2- رفتار جنسی غیرایمن
3- فشار خون بالا
4- مصرف تنباکو
5- مصرف الکل
6- آب غیربهداشتی
7- فقر آهن
8- آلودگی هوا در فضاهای بسته ناشی از سوخت های جامد
9- کلسترول بالا
10- چاقی
اسلاید 6 :
براساس آمارهاي رسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر يك ميليون و 325 هزار نفر معتاد در كشور هستند كه از اين رقم 91 درصد را مردان تشكيل مي دهند.
51% مواد افیونی
26% مت آمفتامین (شیشه)
بر اساس داده های پیمایش ملی سلامت روان 90-1389 2.1% (2.5-1.7%) جمعیت بزرگسال 64-15 ساله به یک تشخیص فعلی اختلال مصرف مواد (به جز الکل) مبتلا هستند (وزارت بهداشت 1392)
1.8% (2.2-1.5%) وابستگی به مواد (به جز الکل)
0.5% (0.7-0.3%) سوءمصرف مواد (به جز الکل)
ابعاد مشکل در ایران
اسلاید 7 :
پیمایش ملی سلامت روان (رحیمی موقر 1392)
اسلاید 8 :
پیماش ملی سلامت روان 90-1389 مصرف سالانه (حداقل یک بار در سال گذشت) مواد غیرقانونی (رحیمی موقر 1392)
اسلاید 9 :
براساس اطلاعات سازمان پزشكي قانوني سالانه درحدود 3 هزار نفر فوت می کنند.
شایع ترین علت ابتلا به عفونت اچ آی وی عامل ایدز در کشور اعتیاد تزریقی است به طوری که بیش از 65 درصد از موارد شناسایی شده عفونت در کشور از این طریق به عفونت مبتلا شده اند.
مصرف تزریقی مواد در انتشار جهانی ویروس اچ آی وی نقش دارد.
10-5 درصد موارد اچ آی وی در جهان در اثر اعتیاد تزریقی منتقل شده است.
در آسیا و اروپا بیش از 70 درصد به علت اعتیاد تزریقی
اعتیاد تزریقی راه غالب انتقال هپاتیت سی است.
Source: Iran CDC, UNDCP 2004
اسلاید 10 :
در سال های اخیر ما با یک همه گیری مصرف مواد محرک مواجه بوده ایم.
دومین ماده پرمصرف بعد از تریاک
مصرف شیشه با عوارض جسمی و روانی شديد مانند جنون، خشونت، رفتارهاي پرخاشگرانه، رفتارهاي مخاطره آميز جنسي، سکته قلبی، سکته مغزی و. همراه است.
رفتارهای مخاطره آمیز جنسی متعاقب مصرف مواد محرک و تزریق آن می تواند منجر به بروز موج جدیدی از عفونت ها همچون اچ آی وی در مصرف کنندگان مواد شود.
Source: Mansergh et al., 2006
اسلاید 11 :
علاوه بر خود معتادان سلامت و کیفیت زندگی همسر و فرزندان افراد معتاد نیز در معرض خطر بوده و نیاز به توجه خاص دارد. با در نظر گرفتن بعد خانوار ایرانی 3.6 به معنای آن است که در حدود 5 میلیون نفر جمعیت کشور مستقیماً با اختلالات مصرف مواد درگیر هستند.
تخمین شیوع (حداقل یک بار در سال گذشته) بر اساس مطالعه اندازه گیری با روش غیرمستقیم گسترش شبکه ای (بر حسب گروه مواد)
مواد افیونی 1594567
الکل 1300858
مت آمفتامین (شیشه) 439861
اسلاید 12 :
نقشه بار بیماری ها در ایران (2010) تمام سنین؛ هر دو جنس
فرزادفر و همکاران 2010
اسلاید 13 :
اصطلاحات و تعاریف
تشخیص و طبقه بندی روش هایی برای توصیف مشاهدات بالینی در اختیار ما می گذارد و به ما کمک می کند با استفاده از یک زبان مشترک در ارتباطات حرفه ای خود استفاده کنیم.
تشخیص و طبقه بندی دقیق در حوزه اعتیاد به دلایل زیر اهمیت زیادی دارد:
میزان مصرف مواد در پیوستاری از عدم مصرف تا اعتیاد متنوع است.
انواع مختلف مواد واجد پتانسل سوءمصرف وجود دارد.
مصرف مواد مختلف عوارض و مشکلات مختلفی ایجاد می کنند.
تعیین سطح درگیری و سپس تشخیص دقیق برای تعیین مداخله متناسب اهمیت اساسی دارد.
اسلاید 14 :
پیوستار مصرف مواد
عدم مصرف
مصرف آسیب رسان Harmful Use
سوءمصرف Abuse
وابستگی Dependence
اعتیاد Addiction
مصرف تفننی
Recreational Use
مصرف مخاطره آمیز
Hazardous Use
اختلال مصرف مواد
Substance Use Disorders
اسلاید 15 :
ماهیت اختلالات مصرف مواد
در قرن نوزدهم مفهوم بندی رایج درباره مصرف افراطی الکل و مواد وجود نوعی نارسایی اخلاقی یا شخصیتی دانسته می شد.
پژوهش های عملی در طول قرن بیستم منجر به تغییر دیدگاه دانشمندان به اختلالات مصرف مواد از یک «ضعف شخصیتی» یا «نقص اخلاقی» به یک «بیماری مزمن مغزی» در اواخر این قرن شد.
هر چند این دیدگاه هنوز ار سوی جامعه، خانواده ها و بیماران به صورت کامل پذیرفته نشده است.
اسلاید 16 :
اختلال شخصیت
در اولین ویرایش کتابچه تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-I) منتشر شده در سال 1952اختلالات مصرف مواد ذیل اختلالات شخصیت قرار داشت.
در این کتابچه اعتیاد به مواد به طور اختصاصی تعریف نشده، اما در بخش اختلالات شخصیت، اعتیاد را یک علامت اختلال شخصیت در نظر گرفته شده است.
در DSM-II منشر شده در 1968 همچنان اختلالات مصرف مواد ذیل اختلالات شخصیت طبقه بندی شده است.
ملاک یا تعریف اختصاصی برای اعتیاد تعریف نشده است، و توصیف محدودی در این خصوص ارایه شده است اما در متن عبارتی وجود دارد که «بهترین مدرک مستقیم برای الکلیسم بروز علایم محرومیت است» و برای تشخیص وابستگی به مواد «باید شواهد مصرف عادتی یا احساس واضح نیاز به مصرف ماده» وجود داشته باشد.
اسلاید 17 :
مفهوم بیماری (Disease Concept)
یک سنت متفاوت نگاه به سوءمصرف مواد به عنوان یک فرآیند بیماری واجد مبنای بیولوژیک است به طوری که منجر به واکنش ایدیوسنکراتیک به مصرف شده و سیر طبیعی نسبتاً قابل پیش بینی دارد.
این مفهوم مورد استفاده جنبش های خودیاری (self-help) قرار گرفت.
در دهه 1940 و 1950 میلادی برخی محققان مفهوم بیماری الکلیسم را مطرح نمودند.
اسلاید 18 :
در دهه 1960 و 1970 این مفهوم که سوءمصرف مواد ممکن است نمایان گر یک فرآیند بیماری باشد از سوی بسیاری از جوامع حرفه ای مورد قبول نبود.
نقش آسیب پذیری ژنتیکی در ابتلا به اعتیاد مورد انکار قرار گرفت و تجمع خانوادگی اعتیاد به عوامل محیطی، ایفای نقش یا بدکارکردی خانواده نسبت داده شد.
اسلاید 19 :
فرمولاسیون اپیدمیولوژیک و جامعه شناسانه
یک سنت دیگر در این حوزه نوعی رویکرد اپیدمیولوژیک و جامعه شناسانه است.
این نگرش معتقد است اختلالات مصرف مواد ناشی از افزایش کلی سطح مصرف مواد در جامعه است.
در دهه 1950 لدرمان (Ledermann) وجود رابطه بین سطح مصرف الکل در یک اجتماع و شیوع الکلیسم در آن اجتماع را مطرح کرد.
اسلاید 20 :
سطح مصرف به نوبه خود تحت تأثیر دسترسی، تولید، توزیع، قیمت، فرهنگ مصرف و محدودیت ها و ممنوعیت های مصرف قرار دارد.
در این رویکرد خود به خود آسیب پذیری فردی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد و عوامل اجتماعی برجسته می شوند.
از دیدگاه ساختارگراهای اجتماعی (social constructivist) مشکلات مصرف مواد مختلف به صورت جداگانه بررسی شده و ارتباط خاصی بین آن ها دیده نمی شود.
در این مکتب فکری نگرانی درباره انگ ناشی از برچسب های تشخیصی و استفاده بالقوه از درمان به عنوان ابزار کنترل اجتماعی وجود دارد.
