پاورپوینت تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

اسلاید 2 :

1-1. واژه شناسی :
تاریخ
معنای لغوی: تعین وقت
معنای اصطلاحی: علمی است که از حوادث زمان
گذشته بحث می کند.
انواع تاریخ
نقلی: فقط ناقل هستیم
علمی: تجزیه تحلیل می کنیم
∎ تاریخ سومین منبع معرفت انسان است.
نقل
عقل
تاریخ
فصل1

اسلاید 3 :

فرهنگ
تمدن
معنای لغوی: ادب ، علم
معنای اصطلاحی: مجموعه ای از سنت ها، آداب و رسوم
که پایداری به آنها باعث تمایز از دیگران
می شود.
معنای لغوی: شهرنشینی، زندگی اجتماعی
معنای اصطلاحی: حاصل تعالی فرهنگ و پذیرش نظم
اجتماعی

اسلاید 4 :

تجدد
تمدن اسلامی
معنای لغوی: نو شدن
معنای اصطلاحی: معادل دنیای صنعتی را تجدد گویند.
معنای اصطلاحی : مجموعه ای از علم، هنر، آداب که
با استفاده از آموزه های دین توسط
مسلمانان ابداع شود.
معنای لغوی: نامی است که به تمدن شرق همزمان
با قرون وسطا اطلاق میشود.

اسلاید 5 :

2-1. رابطه فرهنگ و تمدن
∎ هر کجا که فرهنگ داریم لازم نیست که تمدن هم داشته باشیم.
∎ امکان دارد بعضی ها به ظاهر دارای تمدن باشند اما بد فرهنگ باشند.
∎ بطور کلی تاریخ و فرهنگ قرابت دارند، ولی این دو لازم و ملزوم هم نیستند.

اسلاید 6 :

3-1. محدوده جغرافیایی فرهنگ و تمدن اسلامی
تمدن اسلامی از نظر تاریخی
الف) از پیدایش اسلام تا سقوط بغداد توسط مغول
ب) پذیرش اسلام توسط مغول تا قرن 18
اسلام در طول چند قرن قسمت اعظم آسیا افریقا و قسمتی از اروپا را تحت سلطه خود در آورد.
ایالات عربی ↤ عربستان و سوریه
ایالات غیر عربی ↤ ایران آن روز

اسلاید 7 :

4-1. سیر تاریخی فرهنگ و تمدن اسلامی:
1. دعوت پیامبر (ص)
2. تشکیل حکومت توسط پیامبر
3. گسترش اسلام
4. همجواری با تمدن های دیگر
5. شکوفایی تمدن اسلامی
6. شکوفایی هنر (عصر هنر)
7. شکوفایی ادبیات مخصوصا ادبیات عرفانی
8. عصر رکود ↤ جنگ های صلیبی ، حمله مغولان و .
9. خیزش مجدد تمدن اسلامی
10. هجوم استعمار و آغاز دومین دوره رکود
● انتقال تمدن از طریق ترجمه
● انتقال تمدن از طریق تاسیس کتابخانه
و انتقال کتاب
● انتقال تمدن از طریق انتقال دانشمندان

اسلاید 8 :

6-1. ویژگی های تمدن اسلامی :
الف) قرآن و سنت
ب) عقل محوری
● عقل پیامبر درونی است.
● عقل زمانی خوب است که موافق حق باشد.
● اثبات خدا بوسیله عقل میباشد، نور عقل محدود
است و بکمک نیاز دارد و از شرع کمک میگیرد.
● اشتباه عقل :
عمدی ↤ گناه است
سهوی ↤ اشکالی ندارد
ج) توجه به علم و عالم
د) زبان مشترک علمی
ه) عدم تمرکز علمی
ی) ویژگی فراقومی
(علمی را منحصر به یک منطقه نکردند بلکه آن را گسترش دادند)

اسلاید 9 :

عوامل ایجاد و پیدایش یک تمدن :
1. امنیت ↤ (امنیت،آرامش و کاهش اضطراب ها)
2. اخلاق اجتماعی ↤ (اخلاق سبب جلوگیری از سقوط میشود) – اگر گل نبودیم خار نباشیم
3. همکاری و وحدت ↤ (همکاری گروهی با هدف مشخص) – روح اصلی هر تمدن است
4. دین ↤ (در ایجاد فرهنگ و تمدن نقش بسیار مهمی دارد)
5. اصل تسامح و تحمل افکار و اندیشه هی مختلف
6. حفظ وحدت و یکپارچگی و عدم انفاک
7. رفاه نسبی
8. فشار اقتصادی و اجتماعی
مقام معظم رهبری: منظور ما از فرهنگ، عقاید و اخلاق است.
فصل2

اسلاید 10 :

2. عوامل پیدایش و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی:
1-2. نهضت شکوفایی علمی در فرهنگ و تمدن اسلامی:
1. ارزش علم
2. منبع گسترش علم
قرآن
سنت
نهضت ترجمه
3. تقسیم بندی علوم
علوم اسلامی: قرائت، تفسیر، حدیث، فقه، اصول و .
علوم غیر اسلامی: ریاضیات ، نجوم، فیزیک،طب، فلسفه و ..
∎ قرآن کریم و سیره پیامبر دو منبع اصلی جهت بالا بردن سطح دانش و فرهنگ مسلمانان بودند.
∎ زمان بنی عباس {132-218(مرگ مامون)} (دوره طلایی) اوج علوم بود، زیرا:
- اکثر علوم ترجمه شدند
- رشد علم

اسلاید 11 :

2-2. نهاد های سیاسی، اجتماعی و علمی:
1. حکومت اسلامی ↤ سیاسی
2. حسبه ↤ اجتماعی
3. مراکز علمی ↤ علمی

اسلاید 12 :

للوازم حکومت اسلامی
دیوان(وزارتخانه ها)
1.دیوان خراج( استیفا ) ↤ سرپرستی امورمالی
2.دیوان برید( نامه رسان ) ↤ خبرسانی
3. دیوان انشا ( رسائل،توسل ) ↤ مکاتبه با سران قبایل
4. دیوان بیت المال ↤ بالا بردن سطح زندگی
5. جیش ( جند ) ↤ سرشماری جنگ آوران، نیروی نظامی
6. دیوان مظالم ↤ دادگستری امروز، رسیدگی به شکایات مردم
9. دیوان صنایع ↤ املاک خلفا
7. دیوان نفقات
8. دیوان زمام
10. دیوان مواریث

اسلاید 13 :

حسبه
مراکز علمی
لغوی: طلب اجر، نیکویی در تدبیر امور،خبرگرفتن و خبرجویی
و انکار و خورده گیری کار زشت
اصطلاحی: نظارت بر افراد تا کارهای آنها مطابق با شرع باشد،
بدون قدرت اجرایی، فقط نظارت میکرد
1. مساجد ⇐ نخستین مراکز تعلیم
2. مکتب ⇐ ناصرکبیر ↤ در قرن سوم که با سامانیان جنگید و طبرستان
را گرفت و حکومت علوی ایجاد کرد و مکتب راه انداخت و
در آمل درگذشت.
3. دارلحکمه ⇐ از زمان مامون در بغداد ایجاد شد،محل جمع شدن دانشمندان
و مترجمان
4. دارالعلم ⇐ محل تعلیم و تعلم
5. نظامیه ⇐ در عصر خواجه نظام الملک، ابتدا فقه حنفی را می آموختند
و بعدها گسترش یافت.

اسلاید 14 :

3-2. عوامل اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی پیدایش و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی:
توصیف قرآن و سنت
وجوب علم: علم واجب نیست،ایمان واجب است.علم مقدمه دین است. پس به تبع آن واجب میشود.
( مقدمه واجب،واجب است و مقدمه حرام، حرام است)
برتری دانشمندان
شوق و شور و اراده
حکومت های اسلامی
∙گوستاولوون(مستشار فرانسوی): مسلمانان هرجا وارد می شوند، شروع به ساخت
مسجد و مدرسه می کردند.
تاسیس مدارس

اسلاید 15 :

4-2. تاثیر فرهنگ ها و تمدن های پیشین پیدایش فرهنگ و تمدن اسلامی:
ایران (تمدن ایران)
مراکز علمی
طب و ریاضی یا نجوم
ترجمه (ابن مقفع ↤ یک ایرانی که بعدا وارد دربار هارون الرشید شد)
مصر (حوزه علمی اسکندریه)
فلسفه (به علت حاکمیت روم بر مصر)
از زمان تصرف یونانیان مرکز علمی شد
سوریه (مرکز علمی سریانی)
سریانی: یکی از لهجه های زبان آرامی است
محل تلاقی ایران و روم بود
معارف هندوان
ورود تمدن هند به اسلام،از طریق ایران بود
طب و نجوم
● از دلایل پیشرفت نجوم: پیشبینی حوادث از طریق ستاره ها، یافتن مسیر از طریق آسمان
● از دلایل پیشرفت طب: توجه شاهان به جسم خود برای حکومت بیشتر

اسلاید 16 :

5-2. خدمات متقابل اسلام و ایران:
قبل از فتوحات ⇐ بعضی از اهالی ایران اسلام آوردند و اسلام را تقویت کردند.
بعد از فتوحات
خدمات اسلام به ایران
خدمات ایران به اسلام
نیروی خود را با اخلاص درخدمت اسلام گذاشت
از جهت نشر و تحقیق( اسلام)
از جهت نشر علم
از نظر نظامی

اسلاید 17 :

فصل3
3. پیدایی و شکوفایی علوم در فرهنگ و تمدن اسلامی:
3.1.مقدمه ⇐ فرقی که اسلام و مسیحیت دارد
از جهت علم
تضاد بین علم و دین
3.2. انواع طبقه بندی علوم :
ارسطو
علوم نظری
علوم عملی
اعلاء (الهی)
اوسطا (ریاضی)
ادنی (طبیعی)
اخلاق
تدبیر منزل (خانه)
علم سیاست

اسلاید 18 :

دقیقه
غیر دقیقه
عقلی ⇐ بر اساس اندیشه و خرد فرد
نقلی ⇐ به پشتوانه قرآن و روایات
شرعی
غیر شرعی

اسلاید 19 :

فارابی
علم زبان
منطق
تعالیم
علوم طبیعی و الهی ↤ هردو از وجود بحث میکنند
مدنی،فقه و کلام
علوم
طبیعی ⇐ ممکن الوجود
الهی ⇐ واجب الوجود
اسلامی : علومی که پایه گذارشان مسلامانان هستند.
غیر اسلامی : علومی که پایه گذارشان غیر مسلمانان هستند.

اسلاید 20 :

علوم غیر اسلامی:
فلسفه و منطق
1- فلسفه یک واژه یونانی از فیلوسوفیا به معنی دوستدار علم
2- تعاریف مختلفی دارد
3- دانشی از طریق عقل و قیاس پیرامون احوال وجود بحث میکند
4- هدف فلسفه : شناخت موجود حقیقی و علل آن است
5- فرق فلسفه اسلامی و غربی
اسلامی : شرع + عقل
غربی: فقط عقل
چون: شرعشان یا ناقص است یا تخریب شده