بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خداوند مهربان
درس اخلاق اسلامی
موضوع ارائه :اخلاق عارفانه از (صفحات 7الی اخر جزوه شماره 1 )
اسلاید 2 :
بخش اول :بیان نکاتی پیرامون علم اخلاق
اسلاید 3 :
بخش دوم :اخلاق عارفانه
اخلاق عارفانه در کتابهایی چون مثنوی ,منطق الطیر عطار نیشابوری ومنازل السایرین خواجه عبدا.انصاری مورد توجه قرار گرفته است .
اصول ومسائل عرفان عملی با اثر خواجه عبدا.انصاری با عنوان منازل السایرین به نظم نهایی خود رسید که عارفان بزرگ پسین شروح بسیاری بر ان نگاشتند .
عرفان نظری نیز با تعالیم واثار ابن عربی به قله کمال خویش رسید .
اسلاید 4 :
مسلک های عمده اخلاق عارفانه
الف. گروهی که در راه وروش به شریعت پایبندند موفقیت وکمال را در داشتن نظام اخلاقی کارامد می دانند .
ب.گروهی که در راه وروش به شریعت پایبند نیستند .
به دو دسته ی کلی تقسیم می شوند :
1. گروهی که در هیچ مرحله ای پایبند به شریعت نیستند .
2.گروهی که در برخی از مراحل وفقط برخی از افراد با رسیدن به درجاتی می توانند به شریعت اعتنا نکنند .
اسلاید 5 :
دستورات شریعت مربوط به عوام است. پوسته وظاهر
تعالیم عرفانی مربوط به خواص است. مغز وهسته
اسلاید 6 :
برخی مشکلات گروه دوم :
1.افراط وزیاده روی در مبارزه با نفس باید اعتدال داشته باشیم .
2. فراموشی جایگاه تعقل و تفکر در نگاه عقلانی تفکر به عنوان ارزش است .
3. زیر پا گذاشتن کرامت انسان به عنوان مبارزه با نفس یکی ازموارد کلیدی در اخلاق کرامت انسان است .
اسلاید 7 :
عرفان اسلامی
با نگاهی به آموزه های دیگر مکاتب و بی هیچ انگیزه غیر علمی با اطمینان می توان گفت که عرفان اسلامی در مقایسه با عرفان های موجود دیگر از جهات علمی و نظری دارای برتری های آشکار وپر شمار است .
از علل برتری می توان گفت :
1. برتری دین اسلام
2. آزاد اندیشی مسلمانان
البته ایرانیان در تکامل عرفان اسلامی نقشی بی بدیل داشتند وعارفان پر شمار انان در این سده وتعالیم ارزشمندشان گواه بر این مدعاست .
اسلاید 8 :
توجه به دو واژه
عارف یعنی : کسی که به مقامات رسیده واز مراحل اولیه بالاتر رفته است .
سالک یعنی :کسی که آغاز کار یا آغاز راه است .
اسلاید 9 :
برخی از ویژگی های اخلاق عارفانه
1) تکیه بر سیر وسلوک (راه و روش ) : در مقابل در عرفان عملی اصل بر عمل است عرفا عمل گرا هستند .
اسلاید 10 :
انواع نفس
1)نفس مطمئنه : این نفس ایده آل است
2) نفس لوامه : این نفس همان وجدان اخلاقی است
3) نفس اماره : این نفس بسیار امر کننده به بدی است وپلید است .
اسلاید 11 :
برخی از ویژگی های اخلاق عارفانه
2) مبارزه با نفس یا کشتن نفس : بعضی ها می گویند باید نفس را کنترل کرد .
برخی دیگر می گویند باید نفس را بکشیم .
در اخلاق فیلسوفانه بعضی از گروه ها کرامت نفس را از بین می بردند مثل کلبیون در صورتی که یکی از شاخص های اخلاق اسلامی عزت و کرامت نفس است .
اسلاید 12 :
برخی از ویژگی های اخلاق عارفانه
3) تلاش در جهت ترسیم نظامی اخلاقی و تربیتی که دارای مراحل گوناگون مبدأ ,مقصد ,ابزار خاص و. می باشد .
این مورد بر خلاف اخلاق نقلی است .
اسلاید 13 :
برخی از ویژگی های اخلاق عارفانه
4) پیروی از فردی به عنوان انسان کامل والگو قرار دادن او : این فرد کامل را قطب (ج اقطاب ) ,وتد (ج اوتاد) , پیر ,مرشد ,مراد , رهبر و. مینامند .
نظام عرفانی نظامی است با رابطه استاد وشاگردی .
خطاب خداوند به پیامبر اکرم (ص):
لولاک لما خلقت الافلاک
اگر تو نبودی افلاک را نمی افریدم .
راز خلقت غایت خلقت و اصل واساس خلقت پیامبر اسلام است .
اسلاید 14 :
برخی از ویژگی های اخلاق عارفانه
5)استفاده از رمز و سمبل : عرفا صحبتشان سمبلیک است .
توجه به معنای عمیق ودور واژگان :زلف ,یار ,معشوق , خط وخال , مستس , رقص و .
نظر علامه طباطبایی نسبت به شهید ایت ا. مطهری :وقتی ایت ا.. مطهری به جلسات درس من می امدند به من حالت رقص دست می داد .
کتاب تماشاگه راز استاد شهید مطهری که درباره ی شعرهای حافظ است در این رابطه می تواند مفید باشد .
شعر امام خمینی می سرایند :
من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم چشم بیمار تو را دیدم وبیمار شدم
علامه طبااطبایی می سرایند :
پرستش به مستی است در کیش مهر برونند زین حلقه هشیارها
اسلاید 15 :
علل روی اوردن عرفا به زبان رمز وسمبل
1)جذابیت سخن : جذابیت بالاتر شعر در حفظ کردن نسبت به نثر
2)مصونیت از دستبرد مخالفین وحکام ستمگر : مخالفین علمی عرفا ,فیلسوفان وفقها هستند مثال نقض امام خمینی , فقیه ,فیلسوف , مفسر و عارف
پس فقها با عرفا مخالفند ,این امر تضادی همیشگی و واقعی نیست و قابل جمع نیز هستند .
3) ابهام وپیچیدگی در اصل سیر وسلوک وکشفیات عرفانی : اصل این قضایا هم مبهم است وهم پیچیده
4) غیر ملموس و غیر قابل درک بودن تعالیم عرفا ونیز عدم قابلیت تکرار
5)کشفیات عرفانی در حکم راز هایی هستند که عارف در صورت درک و وصول به انها نیز حق بازگو کردن انها را ندارد .
هرکه را اسرار حق اموختند مهر کردند ودهانش دوختند
اسلاید 16 :
برخی از مراحل سیرو سلوک یا راه های عمده تهذیب نفس
1.صدمرحله
2.هفت مرحله
3.سه مرحله
اسلاید 17 :
صد مرحله
دید گاه خواجه عبدا. انصاری :وی در کتاب صد میدان ,صد مرحله ومنزل را برای رسیدن به کمال را بیان می کند .
اسلاید 18 :
هفت مرحله
دیدگاه امام خمینی (ره) :امام خمینی در کتاب چهل حدیث مراحل تهذیب را به این منازل تقسیم می کنند
1)یقطه یا بیداری
جهل به دو دسته تقسیم می شود 1)جهل مرکب 2)جهل ساده
2)تفکر :تفکری که راجع به اخلاق باشد واز امور روزمره فراتر باشد .
3)عزم وتصمیم
4)مشارطه :به معنای شرط گذاشتن
5)مراقبه :به معنای مراقبت در مقابل هر انحرافی
6)محاسبه
7)تذکر
اسلاید 19 :
هفت مرحله
هفت مرحله ای که امام خمینی (ره) بیان کردند باید به ترتیب باشد یعنی تقدم وتاخر دارند .
برخلاف اخلاق نقلی که تقدم وتاخر در آن شرط نیست .
اسلاید 20 :
اخلاق عارفانه
ویژگی های اخلاق عارفانه
علل روی اوردن عرفا به زبان رمز
برخی از آثار عرفانی و اخلاقی امام خمینی(ره)
مسلک های عمده اخلاق عرفانه
برخی از مراحل سیر وسلوک
ویژگی های کلی آثارعرفانی امام خمینی:
پرهیز از نقل وقول وآرای دیگران
توجه زیاد به آیات شریفه و روایات وادعیه
دوری کردن از اشکال و اعتراض به دیگران جز در موارد ضرورت
ابتکارات زیاد نه جمه اوری کلمات
عرضه کردن قکری منسجم ومنظم به خواننده
عرفان نظری و عرفان عملی
تفاوت عرفان با فلسفه وکلام
تفاوت عرفان عملی و مباحث فقهی و اخلاقی
یک تعریف از عرفان
عرفان عملی در مقایسه با عرفان های دیگر
عرفان عملی
مشکلات عرفان عملی (طریقت)
راه های شناخت مصادیق فضیلت و رذیلت در اسلام