بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
IN THE NAME OF GOD
اسلاید 2 :
جلسه 1
دارو درمانی
اسلاید 3 :
اهداف آموزشی
اسامی داروها را بداند
طبقه بندی داروها و مکانیسم عمل آنها را بداند
اقدامات ایمنی داروها را نام ببرد
روش های مختلف تجویز دارو را بشناسد
انواع تزریقات را یاد بگیرد
روش استعمال داروهای موضعی را بشناسد
اسلاید 4 :
هدف از دارو درمانی
هدف از دارو درمانی تشخیص، تخفیف .بهبودی .تسکین یا اختلالات سلامتی یا درمان بیماری است.
اسلاید 5 :
دارو (( drug یا دوا (medicaition )
ماده ای که در هنگام ورود به بدن موجود زنده منجر به تعدیل و اصلاح عملکرد بدن وی منجر می شود.
فارماکولوژی :
به مطالعه مواد شیمیایی تاثیر گذار بر عملکردهای بدن گویند.
اسلاید 6 :
فارماکولوژیست :
شخصی که عهده دار تهیه و توزیع داروست .
پزشک :
شخصی که از نظر قانونی مسئول تجویز داروست.
پرستار :
مسئولیت دادن دارو به بیمار را بر عهده دارد.
اسلاید 7 :
اسامی داروها
تجارتی trade name
شیمیائیchemical name
ژنریکgeneric name
رسمیofficial name
استامینوفن
پاراستامول
آسفن
آناسین
فورال
وئوپاپ
پانادول
تایلنول
اسلاید 8 :
نامگذاری داروها بر اساس
1-نام شیمیایی دارو chemical name : که به شرح ترکیب شیمیایی یک دارو می پردازد.
2- نام ژنریک داروgeneric name :
نامی که بوسیله اولین کارخانه تولید کننده دارو تعیین می شود.
3-نام رسمی داروOfficial name : نامی که بوسیله آن دارو در انتشارات رسمی سازمان دارویی ایالت متحده و دستور العملهای ملی مشخص می شود.
4-نام تجارتی دارو trad name : به نام اختصاصی یا مارک دارو اطلاق و توسط کارخانه سازنده ای که حق انحصاری فروش دارو را دارد انتخاب می شود.
اسلاید 9 :
انواع فراورده های دارویی
اسلاید 10 :
1. کپسول (Capsule) : پودر یا ژل ساخته شده از داروهای فعال محصور در یک محفظه ژلاتینی
2. الگزیر (Elixir) : داروی مایع شفاف حاوی آب و الکل ، شیرین کننده و طعم دهنده
3. پوشش روده ای( Enteric coated ) : قرص یا دراژه ای که برای پیشگیری از تحریک معده دارای پوشش است.
4. آزاده شونده های طولانی مدتExtended release یا Controlled release : فر آورده هایی با امکان آزاد سازی مستمر و با سرعت پایین در طی دوره زمانی از پیش تعیین شده .
اسلاید 11 :
5. محلول روغنی (Liniment) : دارو با الکل، روغن یا صابون مخلوط شده و بر روی پوست مالیده می شود.
6. لوسیون ( Lotion) : ذرات دارویی حل شده در محلول که به صورت موضعی استفاده می گردد.
7. قرص مکیدنی ( Iozenge) : فرآورده ای به اندازه کوچک به شکلهای گرد ، مستطیل ، بیضی که محتوی دارو است و دارای طعم و مزه شیرین بوده پس از مکیدن در دهان آزاد می شود.
8. پماد(Ointement) : فرآورده نیمه جامد برای استفاده خارجی است ، مرهم (unction هم نامیده می شود.
انواع فراورده های دارویی
اسلاید 12 :
9. دراژه ( (Pill : مخلوطی از پودر و یک ماده چسبناک که ممکن است به شکل گرد یا بیضی باشد.
10. پودر (Powder ) : یک یا ترکیبی از چند دارو که به شکل پودر درآمده
11. محلول ( (Solution : دارویی که در یک ماده دیگر ( مثل محلول آبکی)حل شده باشد.
12. شیاف ((Suppository : دارویی که به آسانی جذب و توسط مایع ژلاتینی شکل گرفته و آن را به داخل بدن وارد می کنند
(رکتوم ، واژن )
انواع فراورده های دارویی
اسلاید 13 :
13. سوسپانسیون ( (Suspension : ذرات دارویی که به صورت غیر قابل حل و مجزا در محیطی مایع قرار دارند (قبل از مصرف باید تکان داده شود.)
14. شربت ((Syrup: دارو با آب و محلول قندی ترکیب شده است .
15. قرص ((Tablet: دوز کم از مقادیر خالص دارو که در قالب ریخته شده یا فشرده شده و در رنگ و اندازه های مختلف .
16. برچسب های پوستی ( (Transdermal Patch: دوز واحد از دارو که مستقیما روی پوست گذاشته تا دارو در سطح پوست منتشر شده و جذب جریان خون گردد.
انواع فراورده های دارویی
اسلاید 14 :
انواع اشکال داروئی
قرص tab
شربتsyrup
شیاف supp
اسپریspray
آمپولamp
پمادpomade
قطره drop
سرم Ser
کپسول Cap
اسلاید 15 :
مکانیزم عمل داروها
فارماکودینامیک :
فرآیندی که در طی آن فیزیولوژی سلول را تغییر داده و بر بدن اثر می گذارند.
وقتی دارو با آنزیمها ترکیب شده و اثر مطلوب را ایجاد کند عمل تعامل آنزیمی دارویی صورت گرفته است.
فارماکو کینیتیک :
به مطالعه حرکت ملکولهای دارویی در بدن در ارتباط با جذب ، توزیع ،متابولیسم و دفع داروگویند.
اسلاید 16 :
جذب Absorptiont :
فرآیندی که طی آن دارو از محل ورود خود به داخل بدن ، به درون جریان خون راه می یابد.
فاکتورهای موثر در جذب دارو :
1. روش استفاده 2. حلالیت دارو
3. اسیدیته 4. شرایط محل ورود دارو به بدن
5.دوز دارو 6.سطح سرمی دارو
7. توزیع دارو در بدن
اسلاید 17 :
1. روش استفاده : داروهای تزریقی سریعتر از داروهای خوراکی جذب می شوند.
2. حلالیت دارو : داروهای مایع سریعتر از داروهای جامد جذب می شوند.
3. اسیدیته : داروهای اسیدی خیلی بهترتوسط معده جذب می شوند.داروهای بازی در محیط های اسیدی یونیزه شده یا غیر قابل حل باقی می مانند و تا قبل از رسیدن به روده کوچک جذب نمی شوند.
4. شرایط محل ورود دارو به بدن : سطح جذب وسیع تر ، مقادیر بیشتری از دارو جذب و دارو سریعتر اثر می کند.
فاکتورهای موثر در جذب دارو
اسلاید 18 :
5. سطح سرمی دارو :
پس از جذب دارو با تهیه نمونه خون و تعیین حداکثر و حداقل میزان دارو ، سطح سرمی اندازه گرفته می شود.
دامنه درمانی ، غلظتی از دارو در سرم خون است که می تواند بدون ایجاد مسمومیت اثرات مطلوب را ایجاد نماید.
حداکثر سطح سرمی دارو ،بالاترین میزان غلظت دارو در پلاسماست که پس از تکمیل مراحل جذب اندازه گیری می شود.
حداقل سطح سرمی دارو ،پایین ترین میزان غلظت دارودر پلاسما می باشد.
نمونه خونی که 30دقیقه قبل از مصرف دوز بعدی دارو از بیمار بدست می آید ، نمایانگر حداقل سطح سرمی دارو خواهد بود.
نیمه عمر هر دارو مدت زمانی است که طول می کشد تا نیمی از دارو از بدن دفع شود.
فاکتورهای موثر در جذب دارو
اسلاید 19 :
6. دوز دارو:
زمانی که دستیابی به بالاترین اثر درمانی دارو در کوتاهترین زمان ممکن دارد دوز بالا استفاده می شود.
دوز نگهدارنده ، دوز پایین تری که به صورت دوزهای روزانه یا عادی در نظر گرفته می شود.
7. توزیع دارو در بدن :
پس از جذب دارو توسط جریان خون و پخش در سرتاسر بدن برای انجام فعالیتش در بافتهای خاصی تجمع می یابد. عوامل موثر در توزیع دارو عبارتنداز :
الف) میزان خونرسانی
ب) قابلیت نفوذ پذیری مویرگها نسبت به دارو
فاکتورهای موثر در جذب دارو
اسلاید 20 :
متابولیسم :
تغییرشکل بیولوژیکی ، تجزیه دارو و تبدیل آن به شکل غیر فعال.
اولین مکان متابولیسم دارو کبد می باشد.
دفع :
بعد از شکستن دارو و تبدیل آن به شکل غیر فعال دارو از بدن دفع می شود.
بیشترین میزان دفع دارو از طریق کلیه ها است.