بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
فلسفه علم و معرفت شناسی اسلامی
علم ديني
اسلاید 3 :
طرح اولیه مساله
بین علوم جدید و دین اسلام ناسازگاریهایی احساس می شود؛
چه باید کرد؟
اسلاید 4 :
«علم دینی» چه چیزی نیست؟!
علوم جدید غربیها همه کفر و باطل است و دورانداختنی؛
پس:
فقط سراغ قرآن و روایات برویم
و از دل آنها همه علوم را استخراج کنیم!
تذکر: این دیدگاه اگرچه مدافعانی دارد؛
اما نظریه پردازان اصلیِ «علم دینی» آن را قبول ندارند!
اسلاید 5 :
یک تذکر برای پیشبرد مباحث کارگاه
مباحث را از این زاویه نقد نکنید؛
که رد آن نیاز به بحث چندانی ندارد.
اسلاید 6 :
پس موضوع بحث چیست؟
تعیین نسبت صحیح بین علم و دین
برای حل این مساله، دو مطلب را باید بررسی کرد:
1. ماهیت و جایگاه علم جدید در زندگی انسان
چه نیازی به علم داریم؟چرا علم آموزی لازم است؟ کارکرد علم در جامعه چیست؟
علم بودن علم (حقانیت علم) در گروی چیست؟
2. ماهیت و جایگاه دین اسلام در زندگی انسان
چه نیازی به دین داریم؟ چرا دینداری لازم است؟ کارکرد دین در جامعه چیست؟
دین بودن دین (حقانیت دین) در گروی چیست؟
اسلاید 7 :
تا معلوم شود که:
علم: علم بودن علم در گرو چيست؟
ديني: ديني بودن علم در گرو چيست؟
یعنی: آيا علم، اسلامي و غيراسلامي دارد؟
اسلاید 8 :
علم
مقصود از علم جدید: رشته های متعارف دانشگاهی مانند:
علوم پایه: ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی، زمین شناسی و.
علوم کاربردی: علوم سلامت، علوم مهندسی، علوم کشاورزی و.
علوم انسانی و اجتماعی: جامعه شناسی، اقتصاد، روانشناسی، مدیریت، حقوق و.
هنر و ادبیات: معماری، هنرهای تجسمی، ادبیات فارسی، زبان شناسی، سینما و.
کارکرد علوم موجود چیست؟
درک بهتری از واقعیات در اختیار ما قرار می دهند تا با شناخت بهتری از خود و پیرامون خود، بیشتر به اهدافمان دست یابیم.
اسلاید 9 :
دین اسلام
مقصود از دین: اسلام حقیقی، نه دین شناسنامه ای:
خدایی هست که انسان را در جهان رها نکرده، بلکه اصول کلی راه زندگی سعادتمندانه را از طریق پیامبر در اختیار او قرار داده.
کارکرد دین اسلام چیست؟
درک عمیقتری از واقعیات عالم در اختیار ما قرار می دهد تا با شناخت بهتری از مسیر زندگی، به بهترین وجه به هدف نهایی خود دست یابیم.
اسلاید 10 :
مقایسه کنید:
کارکرد علوم موجود: درک گسترده تری از واقعیات در اختیار ما قرار می دهند تا با شناخت بهتری از خود و پیرامون خود، به اهدافمان دست یابیم
کارکرد دین اسلام: درک عمیقتری از واقعیات عالم در اختیار ما قرار می دهد تا با شناخت بهتری از مسیر زندگی، به هدف نهایی خود دست یابیم
آیا بین این درگیری پیش می آید؟ اگر رخ داد چه کنیم؟
آیا این دو می توانند به جای رقابت، با هم رفاقت کنند؟
اسلاید 11 :
در اسلام، اين دو همراه هم رشد، و همراه هم افول کردهاند.
حداکثر،
بحث رابطه عقل و وحي (به عنوان دو ابزار شناخت) بوده،
نه رابطه علم و دين (دو مجموعه معرفتي در مقابل هم)
تذکر: نزاع علم و دين، مساله کیست؟ تمدن غربي یا تمدن اسلامي؟
اسلاید 12 :
فیزیک و شیمی: واقعیت چیست؟ ماده و انرژی یا فراتر از آن؟
زیست شناسی: انسانهای نخستین و نظریه تکامل یا خلقت آدم؟
اقتصاد: ربا در نظام معاملاتی؟ تقدم عدالت یا توسعه؟
سیاست: آیا قدرت همواره فسادآور است؟ مقتدر مظلوم؟
حقوق: حق همجنسگرایی؟ حق تغییر دین و ارتداد؟
هنر: موسیقی و رقص؟ مجسمه سازی؟
و .
اما اکنون نزاع فراگیر شده، مثلا:
اسلاید 13 :
هشدار: تلقي غربی از علم و دین
1- علم بودن در گروي «استفاده از روش تجربي» است.
2- دیني بودن يک محتوا در گرو «استناد به متون ديني» است.
نتيجه: «علم دیني» ترکيبي بيمعناست.
نقد:
1- آيا شناخت واقعيت، منحصر در استفاده از روش تجربي است؟
2- آيا تحلیلهای منافقان و خوارج از متون دینی، مورد قبول دین (= دینی) است؟
ضرورت تغيير میدان فهم مساله
اسلاید 14 :
قسمت اول: مباحث تئوريک
اسلاید 15 :
الف. بررسي مساله از منظر مباحث مربوط به علم
اسلاید 16 :
دو نکته روششناختي
تفکيک مباحث معرفتشناسي از فلسفه علم
(گزاره معرفتي يا نظام معرفتي)
تفکيک دو سنخ تحليل:
«منطقي- فلسفي» يا «تاريخي- جامعهشناختي»
اسلاید 17 :
مروری تاریخی- جامعه شناختی بر وضعیت علم
اسلاید 18 :
تلقي اسلامي:
درصدد يافتن حقيقت، ذومراتب، داراي فضيلت، قرين ايمان
تلقي غربي: مفهوم امروزي «science»
درصدد تسلط بر عالم و آدم، حسي وتجربي (تقليلگرا)
الف. تفاوت تلقي از علم در فرهنگ اسلامي و غربي
اسلاید 19 :
چرا این تغییر نگرش رخ داد؟
بیکن: مخالفت با منطق ارسطویی و تاکید بر استقراء برای رسیدن به علم
تجربه گرایی هیوم در عین به بن بست رسیدن استقرا
تحلیل کانت (فیلسوف مدرنیته) از ماهیت گزاره معرفتی:
معرفت، محصول ورود داده ی محسوس از عینک ذهن است؛ یعنی
فقط جایی درباره واقعیت عینی می توان سخن گفت که داده حسی داشته باشیم (انحصار علم به محصول روش تجربی)
قضایای ریاضی قالبهای ذهن اند برای سامان بخشیدن ادراک حسی
مفاهیم فلسفی قالبهای ذهن، و قضایای فلسفی جدلی الطرفینند
قضایای ارزشی و هنری خارج از حیطه معرفت به واقع اند
نتیجه: طبقه بندی جدید از علم
اسلاید 20 :
ب.ثمره این تغییر در طبقه بندی علم
