بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
Maternal & Child Health (MCH)
بهداشت مادرو کودک
اسلاید 2 :
بهداشت مادر و کودک
رشد و تکامل کودکان
اسلاید 3 :
کودک برای رشد، فعالیت بدنی، ادامه حیات و سلامت به غذا نیاز دارد.
رشد عبارت است از افزایش اندازه بدن و اندامها در حالی که تکامل، پیشرفت در مهارتهایی است که به وسیله قسمتهای مختلف بدن از جمله مغز انجام میگیرد.
کودکی که به خوبی رشد نمیکند یا مریض است و یا از تغذیه کافی برخوردار نیست، ماهها قبل از آنکه سوء تغذیه ظاهر شود، رشد او کند و یا متوقف میشود. از این رو اندازهگیری رشد راهی برای تعیین وضعیت تغذیه و سلامت کودک است.
اسلاید 4 :
عوامل موثر بر رشد و نمو
الف ) صفات ارثي و ژنتيكي
عوامل ژنتيكي بر رشد و تكامل و به ويژه قد، وزن، تكامل اجتماعي و عقلاني و شخصيت موثر هستند.
ب ) سن
ميزان رشد در زندگي جنيني از هر زمان ديگري بيشتر است. در سال اول زندگي نيز ميزان رشد زياد مي باشد و بعد از آن به هنگام بلوغ افزايش مي يابد.
ج ) جنس
در حدود ده تا يازده سالگي قد و وزن دختران ناگهان افزايش مي يابد . اين رشد مربوط به دوران بلوغ است. در پسران جهش رشد كمي ديرتر يعني در دوازده تا سيزده سالگي است.
د ) تغذيه
وضعيت تغذيه پيش از زايمان و پس از آن بر رشد و تكامل اثر مي گذارد و در واقع تاخير رشد از نشانه هاي سوء تغذيه است هنگامي كه وضع تغذيه كودك بهبود يابد وزن و قد او شروع به رشد مي كند.
اسلاید 5 :
ه ) محيط فيزيكي:
برخورداري از نور آفتاب، تغذيه خوب، روشنايي و تهويه نيز بر رشد و تكامل اثر مي گذارد.
و ) عوامل روانشناختي:
عشق، تمايل به مراقبت و روابط مناسب بين والدين و كودك بر تكامل اجتماعي، عاطفي و هوشي كودكان اثر گذار است.
ز ) آلودگي به عفونت ها و انگل ها:
بعضي عفونت هاي مادر در دوران بارداري (مانند سرخجه و سيفيليس ) بر رشد درون رحمي جنين اثر مي گذارد. عفونت هاي پس از تولد (مانند اسهال و سرخك ) رشد و تكامل كودك را به خصوص اگر سوء تغذيه هم باشد كُند مي كند. انگل هاي روده اي با خوردن مقدار قابل ملاحظه اي از مواد غذايي كودك مانع رشد و تكامل او مي شود.
ح ) عوامل اقتصادي:
سطح زندگي و وضع تغذيه
ط ) عوامل فرهنگي
ي ) سایر عوامل : مرتبه تولد كودك، فاصله بين تولد در كودكان، وزن هنگام تولد، چندقلويي، سطح سواد پدران و مادران
عوامل موثر بر رشد و نمو
اسلاید 10 :
مراحل تکامل کودکان:
30 - 28 ماهگی : دندانهای شیری کامل
30 ماهگی: میپرد، دانستن اسم ، بالا رفتن از پله
36 ماهگي : دانستن سن و جنس
48 ماهگي: توالت رفتن به تنهائي
اسلاید 11 :
خدمات مربوط به ارتقاء رشد کودک از چهار بخش عمده تشکیل شدهاند:
1-توزین منظم کودک
2-ثبت کردن وزن کودک بر روی منحنی رشد
3-ارزیابی و شناسایی مشکل رشد در صورت وجود
4-ارائه خدمات مشاورهای و ایجاد انگیزه در مراقبین کودک به منظور بهبود رشد کودک.
پایش رشد (Growth Monitoring) :
اسلاید 12 :
شاخص هاي تن سنجي
براي قضاوت در مورد رشد مناسب كودكا ن لازم است معيارهايي براي سنجش اين رشد داشته باشيم . اندازه گيري وزن، قد و دور سر مي تواند در اين مورد كمك كننده باشند.
تركيب هر يك از اين ها با سن يا قد شاخص هايي را مي سازند كه شاخص هاي تن سنجي ناميده مي شوند.
اسلاید 13 :
وزن
وزن از شاخص هاي مهم رشد و تكامل بدني است و ضمنا ساده ترين و درعين حال از بهترين شاخص هاي رشد به حساب مي آيد.
وزن 95 % نوزادان ترم 5/ 2الی 4/6 كيلوگرم و به طور متوسط 3/4 کیلوگرم مي باشد.
معمولا پسران كمي از دختران سنگين تر هستند .
در 5 ماهگي وزن نوزاد حدود دو برابر، یک سالگی 3 برابر و در دو سالگي 4 برابر وزن تولد خواهد بود و از آن به بعد سرعت افزايش وزن، كمتر خواهد شد و به حدود سالي 2/5 کیلو گرم محدود مي شود.
اسلاید 14 :
وزن
نوزادان در روزهاي اول زندگي به طور متوسط 6% و گاهي تا 10 % وزن خود را از دست مي دهند كه اين كاهش وزن بعد از دو هفته جبران مي شود.
در زمان بلوغ يعني در حدود سن 11-10 سالگي براي دختران و 12 تا 13 سالگي براي پسران، وزن به طور ناگهاني افزايش مي يابد.
اسلاید 15 :
قد
قد يا طول بدن شاخص ديگري براي اندازه گيري رشد است . قد نوزادان در بدو تولد 55 - 45 سانتي متر و به طور متوسط 50 سانتي متر مي باشد و تا يك سالگي به حدود 1/5 برابر قد در هنگام تولد خواهد رسيد و در حوالي 4 سالگي 2 برابر قد زمان تولد خواهد شد.
اسلاید 16 :
نحوه محاسبه وزن و قد متناسب با سن متوسط شيرخواران و كودكان طبيعي
اسلاید 17 :
دور سر
افزايش دور سر در سال هاي اول زندگي به علت رشد سريع تر مغز در اين سال ها با شتاب بيشتري روبرو است.
در هنگام تولد، دور سر بین 32/6 الی 37/2 و به طور متوسط 35 سانتي متر است.
در شش ماه اول بعد از تولد دور سر 10 - 8 سانتي متر اضافه مي شود و به طور متوسط به 44 سانتي متر مي رسد.
در شش ماه دوم تولد دور سر حدود 3 سانتي متر افزايش مي يابد و به طور متوسط به 47 سانتي متر مي رسد .
دور سر فرد بالغ حدود 54 سانتي متر است.
اسلاید 18 :
يك بار اندازه گيري هر كدام از اين معيارها تنها وضعيت همان لحظه را مشخص مي كند و سير پيشرفت معيار اندازه گيري شده را نشان نمي دهد.
تنها در صورتي مي توان در مورد چگونگي رشد كودكان يك منطقه اظهار نظر كرد كه ميانگين رشد كودكان خوب تغذيه شده و سالم آن منطقه را بدانيم و يا كودكا ن آن منطقه را با ميانگين رشد كودكان جمعيت استانداردي مقايسه نماييم .
در حال حاضر جمعيت مرجع انتخاب شده مربوط به National Center Health Statistics (NCHS) مركز ملّي آمار حياتي آمريكا مي باشد.
اسلاید 19 :
استاندارد :(NCHS)
كارت استاندارد رشد بر اساس اطلاعاتي كه توسط مركز ملّي آمار حياتي آمريكا درسال هاي 1963 تا 1975 جمع آوري شده، تهيه گرديده است. براي اينكار نمونه اي بيش از 20 هزار كودك آمريكايي از بدو تولد تا 18 سالگي انتخاب شده و بدون لباس وزن شدند .
نمونه مورد بررسي شامل كودكان صفر تا 36 ماه و 2 تا 18 ساله بود كه پس از تجزيه و تحليل، منحني هاي جداگانه اي براي آن ها رسم شد.
در نهايت اين اطلاعات در چهار نمودار استاندارد ارائه شده است : وزن براي سن، قد براي سن، وزن براي قد، دور سر براي سن . اخيرا شاخص توده بدني براي سن نيز به عنوان نموداري ديگر پيشنهاد شده است.
اسلاید 20 :
اطلاعات NCHS نماينده جمعيتي از كودكان سالم و خوب تغذيه شده در ايالات متحده آمريكا است .
هر چند اين جمعيت NCHS با وضعيت جمعيتي بسياري از كشورهاي جهان متفاوت است، اما با اين حا ل منحني هايNCHS توسط سازمان جهاني بهداشت به عنوان استاندارد بين المللي براي رشد در 5 سال اول زندگي براي تمام كشورها پذيرفته شده است.
اختلاف رشد كودكان بين كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه، بيشتر مربوط به شرايط محيطي است تا اختلافات ژنتيكي .
سازمان جهاني بهداشت، تهيه منحني استاندارد كشوري را توصيه نمي كند و معتقد است كودكان در سال هاي اوليه زندگي اگر در شرايط مطلوب قرار گيرند از حداكثر پتانسيل رشد خود استفاده خواهند كرد و تفاوت هاي ژنتيكي بيشتر در دوران بلوغ تظاهر پيدا مي كنند.
