بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحيم
اسلاید 2 :
استرس شغلی و مدیریت آن
اسلاید 3 :
تعریف استرس
فشار و نيرو
فشارهاي روحي رواني وارده بر انسان
استرس مجموع واكنش هاي جسمي روحي رواني ذهني ورفتاري است كه ارگانيسم انسان در برابر عوامل دروني يا بيروني بر هم زننده ثبات و تعادل طبيعي ودروني بدن نشان مي دهد.
اسلاید 4 :
کار، جنبه ای از زندگی است که صرف نظر از منابع مالی برخی از نياز های اساسی آدمی نظير تحرک روانی و بدنی، نيازهای اجتماعی و احساسات خود ارزشمندی را ارضاء می کند. با وجود اين، کار می تواند منبع فشار روانی نيز باشد. در دهه اخير موضوع استرس و آثار آن در سازمان ها مورد توجه بسيار قرار گرفته است . با وجود اين که استرس مثبت نيز وجود دارد اما زمانی که از استرس صحبت می شود بيشتر به عوارض و جنبه های منفی آن توجه می شود . به هر حال استرس اثرات فراواني بر عملكرد و فعاليت هاي اعضاي سازمان دارد .مديران،کارکنان و ارباب رجوع سازمان تحت تاثير فشارهاي عصبي، دچار حالات رواني خاصي مي شوند و دست به اعمالي مي زنند که مستقيما در فعاليت ها و بازدهی سازمان منعكس مي گردد.فشارهای عصبی علاوه بر تاثيرات روانی، تاثيرات جسمانی نيز دارند. استرس های شديد باعث تزلزل در اهداف و راه های نيل به آن می شوند
اسلاید 5 :
استرس شغلی
استرس شغلی را می توان روی هم جمع شدن عامل های استرس زا و وضعيت های مرتبط با شغل دانست که اکثر افراد، نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند.همچنين استرس شغلی را می توان کنش متقابل بين شرايط کار و ويژگی های فردی شاغل دانست ، به گونه ای که خواست های محيط کار بيش از آن است که فرد بتواند از عهده آنها بر آيد تعريف کرد. در بعضی موارد بکار گيری فرد در کاری که با توانايی ها و اطاعات او هم خوانی ندارد و يا تغيير در فعاليت کاری او می تواند باعث ايجاد استرس در فرد شود.
اسلاید 6 :
عواملی که باعث استرس شغلی در محيط کار می شوند را می توان به سه دسته کلی تقسيم کرد :
1- عوامل فردی : مثل تضاد در نقش، ابهام در نقش، تعارض در هدف های فردی، اتفاقات غير منتظره شخصی و مسائل اقتصادی .
2- عوامل سازمانی: شامل ساختار، فرآيندها و خط مشی های سازمانی، عوامل ارتباطی، الزامات شغلی، شرايط فيزيکی سازمان و مراحل حيات سازمان .
3- عوامل محيطی: شامل عوامل اقتصادی ، سياسی و تکنولوژيکی
اسلاید 7 :
تفاوت در مشخصات فردی مانند شخصيت و شيوه سازگاري فرد، مهم ترين عوامل ايجاد استرس کاري در افراد است، به عبارت ديگر، چيزی که برای يک نفر استرس زاست ممکن است برای ديگری مهم نباشد.
اين ديدگاه، استراتژی های پيشگيرانه اي را به تمرکز بر کارمندان و راه هاي کمک به آنها براي سازگاري با موقعيت هاي مختلف شغلي را درنظر گرفته است
اسلاید 8 :
عوامل استرس شغلي در محيط کار
عوامل استرس شغلی در محيط کار عبارتند از :
ويژگی های نقش
ويژگی های شغل
روابط ميان – فردی
ساختار و جو سازمانی
راه و روش مديريت منابع انسانی
فناوری خصوصيات مادی
اسلاید 9 :
چهار ويژگی مهم نقش را می توان:
ابهام نقش، گرانباری نقش، کمباری نقش و ناسازگاری نقش، بيان کرد.
ابهام نقش: وضعيت شغلی معينی که در آن پاره ای اطاعات لازم برای انجام شغل به طور مطلوب، نارسا يا گمراه کننده اند. ابهام نقش در واقع زمانی به استرس می انجامد که فرد را از بهره وری و پيشرفت باز می دارد.
گرانباری نقش : اگر فرد نتواند از عهده انجام کاری که بخشی از شغل معينی است برآيد ، دچار استرس خواهد شد.
کمباری نقش : در اين وضعيت از مهارت های فرد به طور کامل استفاده نمی شود.
ناسازگاری نقش: هنگامی اتفاق می افتد که پذيرش مجموعه ای از الزامات شغلی با پذيرش مجموعه ای ديگر در تضاد است.
اسلاید 10 :
2- ويژگی های شغل : ويژگی های شغلی که بر استرس شغلی تاثير دارند را می توان در چهار دسته کلی تقسیم بندی کرد: آهنگ کار، تکرار کار، نوبت کاری و ويژگی های مربوط به وظيفه
3-روابط ميان فردی : کيفيت روابط کارکنان در محيط کار بر ميزان استرس شغلی تاثير دارد.
4- ساختار و جو سازمانی : ساختارهايی که قدرت تصميم گيری بيشتری به کارکنان خود می دهند، استرس کمتری ايجاد می کنند.
5- روش مديريت منابع انسانی : شيوه های کار در مديريت منابع انسانی، بر ميزان استرس های وارده برافراد تاثير دارد.
يكي از راه هاي کاهش استرس شغلي، دعوت از مشاوران و کارشناسان جهت مشاوره در زمينه راه هاي توصيه شده در خصوص بهبود شرايط کاري مي باشد. اين نگرش مستقيم ترين راه برای کاهش استرس در کار است
6- فناوری و خصوصيات مادی : درخصوص متغير های مادی، استرس زمانی رخ می دهد که حداقل شرايط زيستی فراهم نباشد.
اسلاید 11 :
چرا مديران بايد نگران استرس شغلي کارمندان شان باشند؟
استرس باعث ايجاد عوارض فيزيولوژيکی، روانی و رفتاری بسياری در افراد می شود .افرادی که استرس زيادی را تحمل می کنند توجه کمتری نسبت به انجام کار خود دارند و بنابر اين ممکن است به خود و ديگر افراد سازمان آسيب هايی وارد کنند. به طور کلی استرس شغلی بازدهی و بهره وری کارکنان را پايين می آورد. شرايط کاری نقش اساسی در ايجاد استرس در کارمندان دارد اما در اين زمينه نمی توان از عوامل فردی چشم پوشی کرد.
اسلاید 12 :
شرايط شغلی که می تواند موجب ايجاد استرس شود :
طراحي وظايف: حجم کار زياد، کم بودن ساعات استراحت، شيفت کاری طولانی و کارهايی که از مهارت کارمند استفاده نمی کنند.
سبک مديريت: فقدان مشارکت کارمندان در تصميم گيری، ارتباط ضعيف مديريت با کارکنان.
نگرانی های کاری: عدم امنيت شغلی و فقدان فرصت برای رشد، پيشرفت و تغييرات سريع برای آنچه که کارمندان برای آن آماده نيستند.
ارزش هاي جامعه: وقتي ارزش هاي جامعه در ميان افراد مختلف باشد ممکن است باعث ايجاد استرس شود.
فشار کاري کم: انجام دادن کار کم نيز يکي از علل استرس است
اسلاید 13 :
معيارهاي عينی مانند غيبت، بيماری و ميزان جابجايي کارکنان، يا مشكلات عملكردي
می توانند دلايلي براي حضور استرس شغلي باشند
اسلاید 14 :
استرس شغلي داراي نشانه هايي مي باشد كه عبارتند از: نشانه هاي رواني،
نشانه هاي جسماني
نشانه هاي رفتاري
این نشانه ها اغلب همراه با نارضايتي شغلي بروز مي كند. يعني نارضايتي شغلي را مي توان يکي از شايعترين پیامدهاي استرس شغلي به حساب آورد. از ديگر پیامدهاي استرس شغلي مي توان از فرسودگي يا از توان افتادگي نام برد كه داراي سه وجه مي باشد.
اولین وجه آن فرسودگي جسماني است كه ذخیره هاي انرژي فرد تمام مي شود و به دنبال آن فرسودگي فرا مي رسد. فرد از كاهش توان، خستگي شديد و ضعف كه اغلب هم با بي خوابي همراه است شکوه مي كند
اسلاید 15 :
تغییر سازمانی
يکي از راه هاي کاهش استرس شغلي، دعوت از مشاوران و کارشناسان جهت مشاوره در زمينه راه هاي توصيه شده در خصوص بهبود شرايط کاري مي باشد. اين نگرش مستقيم ترين راه برای کاهش استرس در کار است. که شامل شناسايي جنبه هاي موفق کار و طراحي استراتژي براي کاهش يا حذف عوامل استرس زا مي باشد. مزيت آن اين است که به طور مستقيم با دلايل ريشه ای استرس در کار مرتبط است. به عنوان يک قاعده کلی، در فعاليت هايي که برای کاهش استرس شغلی درمحل کار انجام مي گيرند بايد اولويت را به تغييرات سازماني داد. ترکيبی از تغييرات سازمانی و مديريت استرس، مفيدترين روش برای پيشگيری از استرس در محيط کار می باشد.
اسلاید 16 :
پیشگیری از استرس شغلی
ارائه يک راه حل کلی و جامع برای پيشگيری از استرس ممکن نيست اما می توان دستور العمل هايی برای پيشگيری از آن بيان کرد.
در تمام موقعيت ها، فرايندي براي برنامه های پيشگيری از استرس شامل سه مرحله متمايز می شود:
تعيين مشکل
مداخله
ارزيابی
حداقل آمادگی برای جلوگيری از استرس شامل موارد زير می باشد:
- ايجاد آگاهی عمومی درباره استرس شغلی
- اطمينان از حمايت مديران مافوق، از برنامه
مشارکت کارمندان در مراحل پيشگيری
مشارکت کارمندان به همراه مديران در يک گروه برای حل مشکل، می تواند يک نگرش ويژه ومفيد برای توسعه برنامه به منظور پيشگيری از استرس باشد.
اسلاید 17 :
نشانه های استرس شغلی
نشانه هاي جسماني
نشانه هاي رفتاري
نشانه های روانی
این نشانه ها اغلب همراه با نارضايتي شغلي بروز مي كند. يعني نارضايتي شغلي را مي توان يکي از شايعترين پیامدهاي استرس شغلي به حساب آورد. از ديگر پیامدهاي استرس شغلي مي توان از فرسودگي يا از توان افتادگي نام برد كه داراي سه وجه مي باشد.
اولین وجه آن فرسودگي جسماني است كه ذخیره هاي انرژي فرد تمام مي شود و به دنبال آن فرسودگي فرا مي رسد. فرد از كاهش توان، خستگي شديد و ضعف كه اغلب هم با بي خوابي همراه است شکوه مي كند
اسلاید 18 :
دومین وجه از توان افتادگي، فرسودگي عاطفي است وقتي ذخیره هاي جسماني بر اثر ادامه يافتن شرايط شغلي استرس زا كاهش مي يابد ممکن است به موازات آن منابع عاطفي فرد نیز تحلیل روند.كارمندي كه توانش از دست رفته و بي رمق شده است احساسهايي مانند افسردگي، درماندگي و نومیدي از خود آشکار مي كند. خشنودي كه بیشتر در هنگام ساعات تفريح يا در كنار خانواده و دوستان به دست مي آورد، كاهش مي يابد و روي هم رفته رضايت كلي شخصي از زندگي كم مي شود
سومین جنبه از توان افتادگي، فرسودگي رواني است كه در اين حالت فرد شاغل نسبت به كار، سازمان و همکاران خود با ديدي منفي برخورد مي كند و قادر نیست احساسات و خواست هاي ديگران را رعايت كند. اين نگرشهاي منفي و گرايشهاي غیرانساني ممکن است به محیط خانوادگي و محفل هاي دوستانه نیز كشیده شود. نه تنها ممکن است شغل خود را رها كند بلکه حتي ممکن است از حرفه و تخصص خود دست بکشند
اسلاید 19 :
نتیجه گیری
با توجه به اينکه استرس درکارمندان وبالاخص پرستاران به طور بالقوه نتايج زيان آوري بدنبال خواهد داشت و تعادل جسمي و رواني افراد را بر هم زده و كارائي آنان را در ابعاد مختلف كاهش مي دهد.
لذا جهت كنترل اين عوامل، مواردي در ذيل به عنوان راه كار مقابله با استرس در پرستاران پیشنهاد مي شود.
برگزاري كارگاه مديريت استرس به منظور ارتقاء مهارت پرستاران دركنترل استرس.
برگزاري جلسات منظم براي پرستاران در بیمارستان و تشويق آنان به ابراز مشکلات و نارسائي هاي موجود در محیط كار و اقدام به حل مشکل.
انجام بررسي هاي بیشتر در زمینه سبب شناسي استرس شغلي در پرستاران و ارائه راهکار هاي كاربردي در راستاي كاهش عوامل استرس زا.
اسلاید 20 :
راه اندازي مراكز مشاوره بهداشت روان در محیط هاي بالیني.
افزايش سطح آگاهي مديران پرستاري در زمینه برنامه ريزي هر چه بهتر و كاهش استرس محیط كار.
ايجاد انگیزه در كاركنان چون استرس شغلي با نگرش، علاقه و انگیزه در ارتباط است. بنابراين مي توان چنین تصور كرد افرادي كه براي شغل خود انگیزه بیشتري دارند، استرس كمتري دارند.
فراهم كردن امکانات رفاهي در بخش ها، آموزش پیوسته، حمايت اجتماعي و ايجاد اعتماد به نفس، حمايت هاي حرفه اي، فعالیتهاي تفريحي و رفاهي و مشخص بودن نقش افراد درسازمان
