پاورپوینت اکولوژی کفزیان

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

اکولوژی کفزیان

اسلاید 2 :

کفزیان Benthos
بنتوزها یا کفزیان به کلیه موجودات زنده که بر روی بستر یا در داخل رسوبات کف زندگی می کنند اطلاق می شود.
از لحاظ محیط زیست کفزیان، این موجودات به 3 گروه اساسی تقسیم بندی می شوند: اپي فونا، اين فونا و مايوفونا

اسلاید 3 :

الف- کفزیان بر روی بستر یا اپی فون Epifauna
موجوداتی هستند که چسبیده به صخره ها یا در بالای سطح بسترحرکت می کنند.
ب- کفزیان درون بستر یا این فوناInfauna
موجوداتی هستند که به حالت مدفون در داخل رسوبات بستر زندگی می کنند.
ج- میان بسترزی Meiofouna
موجودات زنده ای هستند که در مکانهای کوچک بین ذرات رسوبی مجاور زندگی می کنند.از دیگر مترادف های این واژه، Meiobenthos می باشد.

اسلاید 4 :

تقسیم بندی مایوبنتوزها:
Endobenthic
شامل موجودات زنده داخل رسوبات که بوسیله جابه جایی ذرات رسوبی حرکت می کنند.
Mesobenthic
موجودات مایوفونایی زنده و متحرک در داخل فضاهای بین رسوبات زندگی می کنند و خود نیز قدرت تحرک دارند.
Epibenthic
موجودات مایوفونایی واقع در بین آب-رسوب هستند.

اسلاید 5 :

تقسیم بندی بنتوزها از لحاظ رژیم غذایی یا نحوه تغذیه
1- فیلتر کننده Fiter feeder مثل دوکفه ایی ها :
گونه های فیلتر کننده بایستی در درون آب باشند تا بتوانند تغذیه کنند. در مناطق کم عمق دارای بستری با جنس سخت، گونه های فیلتر کننده بیشتر هستند.
2- لجن خوار یا جامد خوار Deposit feeder مثل پرتاران
اینها نه تنها از سطح رسوب بلکه از هر عمقی از رسوب که مواد آلی در آنجا وجود دارد تغذیه می کنند.جامد خواران با برهم زدن رسوبات کف، بر روی فراوانی سایر گونه های بنتیک تاثیر می گذارند. این حالت بوجود آمده را Bioturbation یا آشفتگی زیستی می نامند.

اسلاید 6 :

اهمیت بررسی بنتوزها :
1- در زنجیره غذایی نقش دارند
2- به لحاظ بررسی آلودگی آبها
آلودگی معمولا در منطقه پلاژیک و سطح آب دریا از بین می رود در حالیکه در رسوبات به مدت زیادی باقی می مانند.
بنابراین کفزیان در تماس با آلودگی قرار دارند.
بطور مثال از اندازه گیری فلزات سنگین در دوکفه ای ها می توان به وجود آلودگی پی برد.

اسلاید 7 :

3- بررسی مربوط به شاخص های بیولوژیک یا شاخص های تنوع
خیلی از گونه های کفزی به عنوان شاخص شناسایی شده اند. (Indicator index ).
گونه هایی از بنتوز هستند که فراوانی آنها در محیط نشان دهنده آلودگی میباشند.
4- بررسی ها یا مطالعات در رابطه با حاصلخیزی بستر
با مطالعه تولید ثانوی بنتوزی و میزان زئوبنتوزها می توان میزان حاصلخیزی بستر را مشخص کرد.

اسلاید 8 :

نحوه گسترش موجودات کفزی
بررسی ها نشان داده است که تنوع و تعداد گونه های بنتیک از مناطق حاره به قطب کاهش می یابد و این حالت به دلیل شرایط محیطی از جمله شرایط بستر در مناطق حاره است.
اجتماعات کف زی بر اساس عمق آب نیز تقسیم بندی شده اند که طی آن هم جنس بستر و هم عمق آب مد نظر است. به همین دلیل بعضی گونه ها یک بستر خاصی را برای زیست خود انتخاب می کنند که آن گونه به نوعی بیانگر جنس بستری است که در آن زیست می کند.

اسلاید 9 :

انواع اکوسیستم های مورد بررسی در مطالعات بنتوز:
مناطق ساحلی
مناطق جزر و مدی
مناطق زیر جذر و مدی
فلات قاره
بخش عمیق دریاها و اقیانوسها
دریاچه ها و رودخانه ها ( اکوسیستم های آب شیرین)
مناطق مصبی

اسلاید 10 :

منطقه بین جزر و مدی Intertidal zone
یکی از عوامل حاکم بر این منطقه، جزر و مد است.
عامل دوم، خشک شدن موجودات در اثر درجه حرارت
عامل سوم تغییرات شوری
عامل چهارم استرس های مکانیکی
از بین فاکتورهای یاد شده عامل
جزر و مد مهم و تعیین کننده
است و سایر عوامل در رتبه های
بعدی قرار دارند.

اسلاید 11 :

عکس العمل موجودات در برابر خشک شدن:
به زیر سنگ ها پناه برده و یا مثل کرم خاکی حفراتی ایجاد می کنند.
تغییر رنگ بدن به هنگام بالا رفتن درجه حرارت است که در این مواقع با تغییر رنگ بدن به رنگ روشن سبب کاهش جذب حرارت می گردند. این رفتار شایع ترین عکس العمل در موجودات بنتیک به شمار می رود.
واکنش دیگر این موجودات، تغییرات مورفولوژیکی است. یعنی اینکه یک موجود در منطقه اینترتایدال آنقدر بزرگ می شود که نسبت سطح به حجم کوچکتر می شود و در نتیجه حجم بیشتر می تواند آب بیشتری در خود ذخیره کند و با این کار با خشک شدن مقابله می کنند.
همچنین کاهش سطح بدن سبب کاهش میزان تبخیر نیز می گردد.
روش دیگر که از نظر مرفولوژیک در جهت مبارزه با خشک شدن موثر است، شکل بدن است.
مثلا در صدف ها شکاف پوسته حالت های انحنایی داشته و همین خمیدگی پوسته در حکم یک رادیاتور بوده و با جریان آب در آن ، موجود خنک می شود مثل صدف اویستر یا کاردیوم.

اسلاید 12 :

استرس های مکانیکی:
استرس های مکانیکی عمدتاً در اثر امواج بوجود می آید که ممکن است باعث تغییر زیستگاه و اختلال در ثبات فیزیکی محل شود و در نتیجه موجودات بنتیک بکلی نابود شوند.
موجودات بنتیک مناطق جزر و مدی بایستی خود را با عواملی همچون شوری و درجه حرارت سازگار نمایند و باید یوری هالین و یوری ترم باشند.
موجودات بنتیک به کمبود غذایی عادت پیدا کرده و در زمان مد آب غذای زیادی را در بدن ذخیره می کنند تا در زمان جزر از آن استفاده کنند.
در این مناطق جلبک ها در زمان مد آب نهایت فتوسنتز خود را را انجام می دهند.
موجودات ساکن در مناطق اینترتایدال هم آوری و هچ بالایی دارند و همین امر سبب افزایش نرخ بقاء این موجودات شده است.
تنوع موجودات بنتیک صخره ای نسبت به سواحل گلی بسیار زیاد است

اسلاید 13 :

منطقه بین جزر و مدی براساس نوع بستر به دو زیستگاه تقسیم می شود:
1- سواحل صخره ای Rochy shore : شامل بسترهای صخره اي سخت است.
2- سواحل نرم و ریز دانه Particulate shore : شامل بسترهایی از رس تا شن و ماسه ای و قلوه سنگی می باشد.

اسلاید 14 :

سواحل نرم و شنی:
سواحل نرم شامل سواحل شنی، ماسه ای و گلی می باشد. تمام این مناطق متشکل از رسوبات است که توسط عمل امواج در آن انباشته شده است. مهمترین عامل موثر بر روی حیات دریایی در این سواحل، ناپایداری رسوبات است.
فقدان بستر سخت در این سواحل موجب تجمع ذرات رسوبی مي گردد. موجودات سواحل نرم با موجودات سواحل صخره ای خیلی متفاوت هستند.
پوشش گیاهی معمولاً محدود به دیاتومه های کف زی هستند که به سطح رسوبات می چسبند و در پهنه های گلی پوشش گیاهی به معدودی از گونه ها از جلبک های سبز و یا سیانوباکتری ها محدود می شوند.
جانوران یا در فضاهای بینابینی ذرات رسوبی ( مایوفون) یا به صورت حفار در رسوبات (این فونا) زندگی می کنند. فون سواحل شنی با فون سواحل گلی تفاوت زیادی دارد.

اسلاید 15 :

سواحل شنی
این سواحل دارای بسترهای شنی دانه ریز و درشت است.
در اجتماعات سواحل شنی، عامل اصلی در شکل گیری اجتماعات، امواج هستند.
امواج در سواحل شنی می تواند تغییرات مورفولوژیکی (ظاهری) روی بستر ایجاد نماید که این تغییرات از لحاظ توپوگرافی بستر می تواند در ساختار اجتماعات بنتیک موثر باشد.
سواحل شنی به دو دسته تقسیم میشوند:
سواحل شنی که مستقیما تحت تاثیر امواج قرار دارند و در نتیجه تنوع در چنین اکوسیستمی کم است.
سواحل شنی که از تغییرات زیاد امواج دور مانده و در نتیجه تنوع در چنین اکوسیستمی زیاد است.

اسلاید 16 :

تغییراتی که امواج در سواحل ایجاد می کنند شامل موارد زیر است:
الف- تغییر در بافت خاک که ممکن است سبب تراکم دانه های درشت تر یا ریزتر گردد که در هر مورد زیر میزان مواد آلی رسوبات تغییر می یابد.
اگر دانه های بستر شنی ریز باشد مواد آلی بیشتری را در خود نگه می دارند و در چنین محیطی موجودات جامد خوار یا لجن خوار می توانند تکثیر یابند.
ب- تاثیر در ثبات فیزیکی بستر (امواج دائما ذرات بستر را وارونه می کند)
ج- شیب رسوبات نسبت به ساحل است.

اسلاید 17 :

زمانی که ما در یک بخش از ساحل شن های دانه درشت را داشته باشیم، شیب ساحل بیشتر خواهد بود و معمولا در چنین محیطی خلل و فرج بین سنگها زیاد بوده و این حالت باعث میشود که آب در حالت جزر با سرعت بیشتری پایین رفته و منطقه سریع تر خشک شود.در نتیجه تنوع و تعداد موجودات را کاهش می دهد.
اما در رسوبات با شیب کم تاثیر امواج خفیف تر خواهد بود و در نتیجه تعداد بیشتری از بنتوزها می توانند در یک چنین منطقه ای دوام بیاورند.
ماکروارگانیسم های غالب منطقه بین جزر و مدی سواحل شنی اغلب نرمتنان دوکفه ای و سخت پوستان هستند.

اسلاید 18 :

اجتماعات سواحل گلی
این سواحل در مناطقی شکل می گیرند که اثر امواج کم باشد. مشخصه دیگر این سواحل داشتن بافت رسوبی خیلی ریز است و 100% رسوبات از جنس رس بوده و درصد مواد آلی رسوبات نیز زیاد بوده و آب زیادی در این رسوبات ذخیره می شود.
عدم وجود شیب تند در این سواحل به دلیل عدم تاثیر امواج بوده و یک نتیجه گیری از این عامل این است که برخلاف سواحل شنی و صخره ای، منطقه بندی را نخواهیم داشت.
از ویژگی های دیگر این اجتماعات وجود باکتری های زیاد در رسوبات است که می توانند عامل افزایش Tom یا مواد آلی رسوب باشند.
خصیصه دیگر این مناطق، تولیدات اولیه زياد این سواحل است.

فون ماکروبنتوز این سواحل بیشتر موجودات حفار هستند و غالبا جامد خوار (لجن خوار) هستند.

اسلاید 19 :

موجودات سواحل گلی ، یک سری سازگاری هایی به شرح زیر پیدا کرده اند:
قدرت حفاری: در سواحل گلی و یا به فاصله کمی از سطح رسوبات حفره و کانال هایی به چشم می خورد که توسط همین موجودات برای دفاع از خود حفر کرده اند.
این موجودات بایستی در اعماق کم یا زیاد رسوبات زندگی کنند و در این صورت باید رنگ خود را با محیط همسان کنند.
اندازه جثه کوچک دارند تا نیاز به حجم کمتری از رسوبات برای حفر کانال داشته باشند.حفر کانال در رسوبات باعث دسترسی بیشتر آنها به اکسیژن نیز می شود.
داشتن زوائد زیاد در سطح بدن که این امر باعث سهولت فرورفتن موجود در رسوب می گردد مثل پرتاران، نرمتنان دوکفه ای بزرگ و تعدادی از سخت پوستان را نام برد.

اسلاید 20 :

یکی از خصوصیات بارز اجتماعات مناطق صخره ای وجود منطقه بندی یا Zonation زیاد است و عبارت است از :
1- منطقه Supra littoral zone : که بیشتر موجودات این منطقه منشا زمینی دارند.
یکی از موجودات شاخص این منطقه حلزون ها هستند. مثل Littorina از شکم پایان
منطقه بالای جزر و مدی را به دو بخش زیر تقسیم می کنند:
الف- منطقه حاشیه بالائی جزر و مدی Supra littoral fring که حلزون Littorina در آن زندگی می کند.
ب- منطقه میانی جزر و مد Mid littoral fring که عمدتا دارای بالانوس است.
2- منطقه انتهای جزر و مد Infra litoral zone